Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης (Π. Ε.)
Permanent URI for this collection
Browse by
Recent Submissions
Item Open Access Αντισυμβατικοί τρόποι αφήγησης στο κόμικ Κόρτο ΜαλτέζεΜπότσου, Άννα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-01)Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να εντοπίσει και να παρουσιάσει τις ιδιαίτερες αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Ούγκο Πρατ στην σειρά κόμικς Κόρτο Μαλτέζε και να αναζητήσει την προέλευση και την συσχέτισή τους με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τις συνέλαβε, αλλά και την απήχηση του έργου στην Ελλάδα. Αποτελούμενη από τρεις θεματικές ενότητες, η εργασία αρχικά εξετάζει τους βασικούς εξωγενείς παράγοντες που επηρέασαν την μορφολογία του έργου του Πρατ, περνώντας ύστερα στην παρουσίαση των μοτίβων και των αφηγηματικών προγραμμάτων των ευρωπαϊκών κόμικς μέχρι την δεκαετία του ‘60. Συνεχίζοντας στην δεύτερη ενότητα, απαριθμούνται κι αναλύονται με συγκεκριμένα παραδείγματα οι καινοτόμες τεχνικές που χρησιμοποιεί ο δημιουργός, οι οποίες έρχονται σε ρήξη με τον μέχρι τότε γενικό κανόνα. Στην τρίτη ενότητα γίνεται ένας απολογισμός της πορείας του συγκεκριμένου κόμικ στην Ελλάδα κι εξετάζεται η αποδοχή του και η πρόσληψή του από το εγχώριο κοινό. Σκοπός της εργασίας είναι να εντοπίσει τις αφηγηματικές διαφοροποιήσεις του Κόρτο Μαλτέζε σε σχέση με άλλα αντίστοιχα κόμικς της εποχής και να εξεταστεί η σχέση του ιδιαίτερου τρόπου αφήγησης του Ούγκο Πρατ με το κοινωνικό και πολιτικό κλίμα της Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Ιταλίας, των δεκαετιών 1960 – 1980. Συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται προς απάντησιν είναι το κατά πόσο οι εξωγενείς παράγοντες ευθύνονται για τον διαφορετικό χαρακτήρα της αφήγησης και πώς αυτοί μεταφράζονται εικονολογικά. Δευτερεύων στόχος είναι η κάλυψη ενός βιβλιογραφικού κενού, καθώς για την ώρα δεν έχουν εκπονηθεί άλλες αφηγηματολογικές αναλύσεις του έργου σε εσωτερικό κι εξωτερικό.Item Open Access Οπτικές Επαναστάσεις: Το Photomontage ως Μέσο Έκφρασης του Βερολινέζικου Νταντά.Ράπαντα, Θεοδώρα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-01)Η πτυχιακή εργασία με τίτλο «Οπτικές Επαναστάσεις: Το Photomontage ως Μέσο Έκφρασης του Βερολινέζικου Νταντά» αποτελεί μια μελέτη της χρήσης της τεχνικής του φωτομοντάζ από τους καλλιτέχνες του κινήματος του Βερολινέζικου Νταντά. Η εργασία αυτή αποσκοπεί στο να διερευνήσει τη σημασία και τις καινοτομίες του φωτομοντάζ καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες του Νταντά το χρησιμοποίησαν ως εργαλείο για την έκφραση πολιτικών και κοινωνικών μηνυμάτων. Το ντανταϊστικό κίνημα, που αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, προέβαλε την αντίδραση ενάντια στις παραδοσιακές μορφές τέχνης και τους κοινωνικούς κανόνες της εποχής. Μέσα από την εργασία αναλύεται η ιστορική και κοινωνικοπολιτική συγκυρία που οδήγησε στην ανάπτυξη του Νταντά, ιδιαίτερα στο Βερολίνο, μια πόλη που βίωσε μεγάλες αναταραχές και αλλαγές μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ανάλυση επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο το φωτομοντάζ αναπτύχθηκε ως απάντηση στις νέες τεχνολογικές και κοινωνικές συνθήκες και πώς οι Ντανταϊστές το υιοθέτησαν για να προκαλέσουν και να αμφισβητήσουν το κατεστημένο. Κεντρικό σημείο της έρευνας είναι η παρουσίαση και ανάλυση των έργων σημαντικών καλλιτεχνών, όπως ο Raoul Hausmann και η Hannah Höch, οι οποίοι αξιοποίησαν το φωτομοντάζ για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με την κοινωνία. Ιδιαίτερα, η εργασία εξετάζει τον ρόλο της Hannah Höch ως μια από τις λίγες γυναίκες καλλιτέχνιδες του κινήματος, η οποία χρησιμοποίησε το φωτομοντάζ για να θέσει ζητήματα σχετικά με την ελευθερία, την αυτοδιάθεση και την αναπαράσταση της γυναίκας. Επιπλέον, η εργασία διερευνά τη συμβολή των John Heartfield και George Grosz, οι οποίοι εστίασαν στην πολιτική διάσταση του φωτομοντάζ, χρησιμοποιώντας το ως μέσο σάτιρας και κριτικής της πολιτικής κατάστασης στη Γερμανία της εποχής. Μέσα από μια σειρά επιλεγμένων φωτομοντάζ, η εργασία παρέχει μια περιγραφική και ερμηνευτική ανάλυση, προσπαθώντας να κατανοήσει τη σημασία τους και τα νοήματα που εμπεριέχουν. Τέλος, η εργασία εξετάζει συνοπτικά την επιρροή και την εξέλιξη του φωτομοντάζ μετά το τέλος του Νταντά, αναδεικνύοντας πώς αυτή η τεχνική συνέβαλε στην ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.Item Open Access Η τέχνη του ukiyo-e και ο καλλιτεχνικός διάλογος μεταξύ Ανατολής και Δύσης: Από τις ξυλογραφίες έως τα mangaΒαβούρα, Ευτυχία (Πτυχιακή εργασία, 2023-10-06)Η παρούσα εργασία μελετά και αναλύει εις βάθος τη βαθύτερη σύνδεση μεταξύ των ιαπωνικών ξυλογραφιών ukiyo-e, του κινήματος του Ιαπωνισμού και των σύγχρονων ιαπωνικών κόμικς, δηλαδή των manga. Συνδετικός κρίκος των σταδίων αυτής της έρευνας είναι η αμφίδρομη και διαχρονική εικαστική ανταλλαγή των λαών της Δύσης και της Ιαπωνίας, από τον 16ο αιώνα έως και σήμερα, δίνοντας έμφαση, ως σημεία μελέτης, στην περίοδο Edo και στην περίοδο Meiji. Σε αυτή την εργασία παρατίθεται μία ιστορική, πολιτική, καθώς και εικαστική ανάλυση της θέσης της Ιαπωνίας κατά τις προαναφερθείσες χρονικές περιόδους. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, διαγράφεται εν συντομία η πορεία της ιαπωνικής ξυλογραφίας, ξεκινώντας από κάποιους βασικούς σταθμούς της ιστορικής της εξέλιξης, όπως οι ασπρόμαυρες ξυλογραφίες, οι πολύχρωμές ξυλογραφίες, καθώς και οι ξυλογραφίες με συγκεκριμένη θεματολογία. Εν συνεχεία και αναλύοντας παράλληλα το πολιτικό υπόβαθρο που περικλείει αυτές τις μεταβάσεις, εξετάζεται η καθοριστική περίπτωση της τοπιογραφίας του 19ου αιώνα και τα εικαστικά αποτελέσματα αυτής στην ιαπωνική ξυλογραφία, ως ξεχωριστό είδος τέχνης. Στο Δεύτερο Μέρος, η εστίαση πραγματοποιείται στον καλλιτεχνικό διάλογο της Ιαπωνίας με την Δύση, λίγο πριν και αμέσως μετά το κομβικό σημείο του ανοίγματος των συνόρων της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, το 1853. Ξεκινώντας από τις πρώτες καλλιτεχνικές επαφές με τη Δύση και περνώντας στη γέφυρα του Ιαπωνισμού, αναλύεται η επιρροή του τελευταίου, στο κίνημα του Ιμπρεσιονισμού τον 18ο αιώνα. Κάθε στάδιο αυτής της εικαστικής ανταλλαγής, εξετάζεται με γνώμονα τα σημεία συνάντησης αυτών των δύο κόσμων, τα οποία εν τέλει, διαμόρφωσαν έναν πρωτοφανή, αλλά και διαχρονικό καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Τέλος, γίνεται αναφορά στα manga, τα ιαπωνικά κόμικς, ως το σύγχρονο σύμβολο συνάντησης όλων των προαναφερθέντων πολιτιστικών ανταλλαγών τους περασμένους αιώνες.Item Open Access Το neon στο έργο της Chryssa και του Stephen Antonakos: Μία μινιμαλιστική προσέγγισηΚαγκαρά, Δέσποινα (Πτυχιακή εργασία, 2024-06-17)Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το έργο δύο Ελλήνων καλλιτεχνών, της Chryssa και του Stephen Antonakos, οι οποίοι έδρασαν στην Αμερική την ίδια περίοδο με την εμφάνιση της καλλιτεχνικής πρακτικής του μινιμαλισμού. Κατά τα μέσα του περασμένου αιώνα, οι Chryssa και Stephen Antonakos αρχίζουν να διαγράφουν τη δική τους πορεία στο χώρο της τέχνης, αξιοποιώντας έντονα, και οι δύο, το υλικό neon, στο οποίο περιορίζεται και η συγκεκριμένη έρευνα. Παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω καλλιτέχνες δεν εντάσσονται σε κάποιο κίνημα, ωστόσο, κατά διαστήματα, το έργο τους έχει αναλυθεί με βάση ορισμένες μινιμαλιστικές αρχές, μεταξύ άλλων. Σκοπός αυτής της εργασίας, λοιπόν, είναι η μινιμαλιστική ανάγνωση του neon έργου των Chryssa και Stephen Antonakos, χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι οι δύο εκλαμβάνονται ως μινιμαλιστές καλλιτέχνες. Για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε βασίστηκε στην ανάγνωση πηγών, ελληνικής και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας, αναφορικά τόσο με το μινιμαλισμό όσο και με τους Chryssa και Stephen Antonakos, ξεχωριστά. Παράλληλα, εφαρμόστηκε επιτόπια παρατήρηση και φωτογράφιση έργων των δύο καλλιτεχνών, ενώ, τέλος, σημειώθηκε η καταγραφή των αποτελεσμάτων, στις κατηγορίες: α) υλικά- πρακτικές, β) μορφή έργων, γ) ιδεολογία. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν καταγράφονται αναλυτικά στην παρούσα εργασία, οδηγώντας, τέλος, στο συμπέρασμα πως η Chryssa και ο Stephen Antonakos πραγματεύονται αρκετά κοινά ζητήματα με τους μινιμαλιστές, τα οποία, ωστόσο, στη δουλειά των δύο, επεκτείνονται και, συχνά, διαφοροποιούνται.Item Open Access Ζητήματα αντίστιξης στη μουσική και στην αρχιτεκτονικήΚαλλιαντέρη, Μαρία Ι. (Πτυχιακή εργασία, 2024)Η μουσική και η αρχιτεκτονική είναι δύο τέχνες που βρίσκονται σε στενή σχέση μεταξύ τους, μολονότι παραδοσιακά εκλαμβάνονται ως χρονική και χωρική τέχνη αντίστοιχα. Βασίζονται σε κοινές αρχές σχεδιασμού και δημιουργίας, μια από τις οποίες είναι και η αντίστιξη. Η αντίστιξη ως συνθετικό εργαλείο αποτελεί τη βάση της πολυφωνικής μουσικής, αλλά χρησιμοποιείται ευρέως και στην αρχιτεκτονική. Στόχος της εργασίας είναι η διερεύνηση της εφαρμογής των αρχών της μουσικής αντίστιξης στην αρχιτεκτονική. Στο πρώτο μέρος της εργασίας αναλύονται οι βασικές τεχνικές αντίστιξης ως εργαλεία μουσικής σύνθεσης. Στο δεύτερο μέρος, αρχικά προσδιορίζεται το νόημα των αντιστικτικών αυτών σχέσεων στο πεδίο της αρχιτεκτονικής. Στη συνέχεια διερευνάται η εφαρμογή των τεχνικών αντίστιξης στην αρχιτεκτονική σύνθεση, μέσα από αρχιτεκτονικά παραδείγματα διαφόρων εποχών.Item Open Access Η επιρροή των αισθητικών ιδεών του Immanuel Kant στο λογοτεχνικό έργο του Novalis (Friedrich von Hardenberg)Δρίτσα, Ευδοκία Χρ. (Πτυχιακή εργασία, 2023)Η παρούσα εργασία δημιουργήθηκε ώστε να θέσει προβληματισμούς σε σχέση με την επικοινωνία μεταξύ των επιστημών, ένα φαινόμενο που έπαιρνε όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω της συσσώρευσης ιδεών κατά την περίοδο του Διαφωτισμού. Σε έναν όλο και πιο πολύπλοκο φιλοσοφικό κλάδο όπως αυτός της Αισθητικής, η μορφή του Immanuel Kant έδωσε απαντήσεις σε καίριους προβληματισμούς που συνέδεσαν την αισθητική με την φιλοσοφία της φύσης, τη μεταφυσική, την ηθική. Η Κριτική της Κριτικής Δύναμης αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της φιλοσοφίας της τέχνης και οι καινοτόμες ιδέες που παρουσιάστηκαν εκεί έδωσαν πρόσφορο έδαφος σε σύγχρονους και μεταγενέστερους του Kant φιλοσόφους για περαιτέρω προβληματισμό. Περί τα τέλη του 18ου αιώνα, οι πρώτες εμφανίσεις του Ρομαντικού κινήματος είχαν πραγματοποιηθεί σε Γερμανία, Γαλλία και Αγγλία. Η επικράτηση του συναισθήματος και της δυναμικής κίνησης του κόσμου, του αποκρυφισμού και της προβολής της ατομικότητας είναι στοιχεία που καθιέρωσαν τη Ρομαντική γραφή σε ένα αυτόνομο κίνημα ιδεών. Το Ρομαντικό Ιδεώδες συνέλαβε πιο αισθητά ο Novalis, κατά κόσμον Friedrich Von Hardenberg, ο οποίος μνημονεύεται μέχρι σήμερα ώς ο σημαντικότερος εκπρόσωπος αυτού που ονομάστηκε «Πρώιμος Γερμανικός Ρομαντισμός». Ως πολυμαθέστατος και εξαιρετικά καταρτισμένος μελετητής σε πολλές επιστήμες όπως η νομική, η φιλοσοφία, τα μαθηματικά, η μεταλλειολογία και η ιστορία, ο Novalis διάβαζε και σχολίαζε όλους τους σύγχρονους φιλοσόφους. Κρατούσε φιλοσοφικές σημειώσεις, έγραφε ποιήματα, δοκίμια, πρόζα και μυθιστορήματα εντάσσοντας σε αυτά τις προσωπικές του απόψεις, οι οποίες αποτελούν ένα κράμα του στοχασμού του πάνω σε δύο μορφές που υποστήριζε ενθέρμως: του Johann Gottlieb Fichte και του Immanuel Kant. Ωστόσο ο τρόπος που δόμησε τα έργα του, η λογική του σκέψη στα πιο ουσιώδη ζητήματα περί Θεού και πνεύματος της Ποίησης, οι ιδέες του για την πολιτική δομή της κοινωνίας και η αναζήτηση του για τη φύση και την πραγματικότητα της Φαντασίας είναι όλα ερωτήματα που εντοπίζουμε στον Kant και για τα οποία δίνει λύσεις. Συμπερασματικά, η εργασία αυτή έχει ως ιδιαίτερο στόχο να αναδείξει το πως ένας μεταγενέστερος του Kant συγγραφέας όπως ο Novalis, επεξεργάστηκε το έργο του προκειμένου να δημιουργήσει μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Αφού πρωτίστως εκτίθενται και σχολιάζονται οι βασικότερες θέσεις της Κριτικής της Κριτικής Δύναμης,ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η φιλοσοφική σκέψη του Kant πάνω στην αισθητική και την τελεολογία της φύσης, στη συνέχεια παρουσιάζονται οι αντιστοιχίες στην σκέψη και των δύο συγγραφέων (Kant-Novalis) για ζητήματα αισθητικά, θεολογικά και φιλοσοφικά, μέσα από την ανάλυση των τριών διασημότερων λογοτεχνικών έργων του Novalis.Item Open Access Δρώντες τίτλοι: Ονομάζοντας την ΕικόναΡάινχαρτ, Χριστίνα Ν. (Πτυχιακή εργασία, 2023)Η πτυχιακή έρευνα με τίτλο Δρώντες Τίτλοι: Ονοματίζοντας την εικόνα εξετάζει το φαινόμενο των τίτλων στην τέχνη, του κοινού γλωσσικού στοιχείου των περισσότερων έργων, επιχειρώντας να τους προσδώσει την ορατότητα που έχουν στερηθεί από την επιστημονική έρευνα και να προσφέρει μια εναλλακτική ματιά στην ιστορία της τέχνης. Μετά από μία σύντομη ιστορική ανασκόπηση των τίτλων των έργων τέχνης, αναλύεται η επενέργεια του τίτλου στο δίκτυο σχέσεων που σχηματίζεται γύρω από το έργο. Μελετώνται η σημασία και η επίδραση του τίτλου στη σχέση του κοινού με το έργο, στην επικοινωνία του θεατή του έργου με τον καλλιτέχνη ή όποιο άλλο υποκείμενο έχει αποδώσει τον τίτλο στο έργο, καθώς και στο διάλογο του έργου με το ευρύτερο οικοσύστημα του κόσμου της τέχνης, την κοινωνία, την πολιτική και την ιστορία. Αξιοποιείται η μεταδομιστική προσέγγιση, κυρίως υπό τους όρους του Jacques Derrida και του Roland Barthes ως προς τον τρόπο που η γλώσσα κατασκευάζει τον κόσμο - άρα και τα έργα τέχνης –, αλλά και ως προς τη μετατόπιση της προσοχής από το κυρίως αντικείμενο - έργο στον τίτλο, ένα στοιχείο που θεωρείται επιπρόσθετο και πάρεργο. Η παρούσα μελέτη αναδεικνύει την καθοριστικό ρόλο του τίτλου στη διαμόρφωση της αισθητικής εμπειρίας και της ερμηνείας του έργου από το θεατή, τη σημασία του ως γλώσσα για την επικοινωνία μεταξύ των υποκειμένων που συνδέονται με το έργο, καθώς και την μικροπολιτική που συντελείται στον τίτλο, συνδέοντας το έργο με το ευρύτερο συγκείμενό του.Item Open Access Ο σκηνοθέτης ως Αρχιτέκτονας: Η Δόμηση του φαντασιακού χώρου στην «Ώρα του Λύκου» (Vargtimmen) του Ingmar BergmanΣούλη, Άννα-Ειρήνη (Πτυχιακή εργασία, 2023)Στην παρούσα εργασία με θέμα «ο Σκηνοθέτης ως Αρχιτέκτονας», διερευνάται η διάσταση της ποιητικής διαδικασίας του κινηματογράφου από τον δημιουργό, διαμέσου της ανάλυσης του φαντασιακού χώρου και της δόμησης αυτού. Πιο συγκεκριμένα, ακολουθείται μια φαινομενολογική μελέτη του χώρου, η οποία επικεντρώνεται σε πρώτο επίπεδο στην εξέταση του οπτικού, απτικού, του ηχητικού και τέλος του τυχαίου χώρου και της κατασκευής του, στο πλαίσιο του κινηματογραφικού περιβάλλοντος, σκιαγραφώντας έτσι μια αρχιτεκτονική των αισθήσεων. Στη συνέχεια, και με απώτερο στόχο την ισχυροποίηση της κεντρικής θέσεως, αποβλέποντας παράλληλα στη βαθύτερη κατανόηση της σχέσης που συνδέει τον σκηνοθέτη με τον αρχιτέκτονα, πραγματοποιείται ένα είδος τοποανάλυσης τεκμηριωμένης βάσει της ταινίας που έχει επιλεχθεί, η οποία δεν ειναι άλλη από την «Ώρα του Λύκου» (Vargtimmen) του σκηνοθέτη Ingmar Bergman. Σύμφωνα με την εν λόγω μέθοδο, λοιπόν, η ταινία διαιρείται σε τρεις χωρικές «ζώνες»-«τόπους» προσέγγισης του φαντασιακού, όπως εμφανίζονται στο έργο. Ως «χωρικές ζώνες» έχουν επιλεγεί το σπίτι, το δάσος, καθώς και η χωρική έννοια του ιερού. Έπειτα διαμέσου της χωρικής ανάλυσης που πραγματοποιείται, η έννοια της τοπο ανάλυσης, οδηγεί προς την έννοια της οντοτοπολογίας. Στο δεύτερο μέρος της εργασιας, μελετάται η διαδικασία πρόσληψης της πολυαισθητηριακής εμπειρίας του κινηματογράφου από τον αποδέκτη του έργου μέσω των μηχανισμών της μνήμης, της ανάμνησης, της διέγερσης της φαντασίας, αλλά και διαμέσου της «σωματοποιημένης»- βιωμένης πρόσληψης, που αναπτύσσεται ανάμεσα στο έργο και στον αποδέκτη, εξαιτίας της επιρροής που ασκείται από το χωρικό περιβάλλον της ταινίας εντός του, αλλά και σε συνάρτηση με την εμπειρία του βιωμένου χώρου στο πλαίσιο της πραγματικότητας, την οποία και φέρει ο εκάστοτε θεατής και την «προβάλει» κατά την διαδικασία της ερμηνείας. Στη συνέχεια, εξετάζεται η έννοια της ψευδαίσθησης στην κινηματογραφική κατασκευή, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στην έννοια της προσδοκίας ως βασικό «μηχανισμό» σε ο,τι αφορά την διαμόρφωση της ψευδαισθητικής εντύπωσης. Καταλήγοντας, η εν λόγω εργασία, αποδεικνύει ότι ο Σκηνοθέτης είναι ένα είδος αρχιτέκτονα και συνάμα ένα είδος φαινομενολόγου. Η εργασία ολοκληρώνεται με κάποιες φιλοσοφικές προεκτάσεις, σε ο,τι αφορά την ουσία του καλλιτεχνικού έργου.Item Open Access Η Αρχιτεκτονική της Μνήμης: τα αρχιτεκτονήματα ως μνημονικά συστήματα και η διαμόρφωση του "υπαρξιακού χώρου"Αναστασίου, Νικολέτα (Πτυχιακή εργασία, 2023)Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τη σχέση αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το δομημένο περιβάλλον μέσω της εξέτασης της λειτουργίας της μνήμης, της φαντασίας και του αρχιτεκτονικού βιώματος στα πλαίσια της φαινομενολογικής φιλοσοφικής προσέγγισης. Βασικός στόχος αποτελεί η διερεύνηση των τρόπων μέσω των οποίων οι εξωτερικές δομές του κτισμένου περιβάλλοντος επηρεάζουν τις εσωτερικές αντιληπτικές διεργασίες του ατόμου, αλλά και το αντίστροφο. Έναυσμα για την εν λόγω έρευνα αποτέλεσαν τα μνημονικά συστήματα όπως περιγράφονται στην πραγματεία της Frances Yates, «Τέχνη της Μνήμης». Η απομνημόνευση πληροφοριών στη μορφή φαντασιακών αρχιτεκτονημάτων και η συναρπαστική πρακτική της νοερής περιήγησης που πραγματοποιούσαν οι αρχαίοι ρήτορες στα «ανάκτορα του μυαλού» τους, οδήγησαν σε ερωτήματα σχετικά με την σχέση της λειτουργίας της ανθρώπινης μνήμης και της αρχιτεκτονικής. Ποιες οι κοινές ιδιότητες μεταξύ του «οικοδομείν» και της ανθρώπινης αντίληψης; Σε τι οφείλεται η αποτελεσματικότητα της χρήσης μνημονικών συστημάτων και κατά πόσο η απόκτηση γνώσης είναι μία διαδικασία «χωρικοποίησης»; Αν λάβουμε υπόψη τα μνημονικά συστήματα ως γνωσιολογικά σχήματα, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι το εννοιολογικό εσώτερο σύμπαν του ατόμου, «οικοδομείται» σε μία μορφή «εσωτερικής αρχιτεκτονικής»; Όλα τα παραπάνω εξετάζονται στο πρώτο μέρος της εργασίας σε μία απόπειρα εξιχνίασης του όρου «αρχιτεκτονική της μνήμης» και της βαθύτερης σχέσης μεταξύ χώρου και μνήμης. Στο δεύτερο μέρος περιγράφεται η αρχιτεκτονική εμπειρία διαμέσου των φιλοσοφικών αναλύσεων του Juhanni Pallasmaa, Martin Heidegger, Maurice Merleau-Ponty και Christian Norberg-Schulz, με σκοπό τον ορισμό του «υπαρξιακού χώρου» του ανθρώπου.. Τι ρόλο διαδραματίζει η πρόσληψη της αρχιτεκτονικής μέσω των αισθήσεων και η συγκρότηση της ανάμνησης στη συνειδητοποίηση της θέσης του στον κόσμο; Πώς συνδέεται συναισθηματικά με το χώρο και ποιο είναι εν τέλει το νόημα της αρχιτεκτονικής πράξης για τον άνθρωπο;Item Embargo Κρίση ταυτότητας: Ιστορία, φύση και ιδιαιτερότητες της διπλής ταυτότητας στα υπερηρωϊκά κόμικςΚομηνός, Φίλιππος Χ. (Πτυχιακή εργασία, 2022)Σε έναν κόσμο που έχει κατακλυστεί απ’ αυτόκλητους τιμωρούς του εγκλήματος και ανθρώπους με μάσκες ,είναι εύλογο να δημιουργείται αμηχανία για τις προσωπικότητες που κρύβονται κάτω απ’τη μάσκα ενός υπερήρωα. Τα ερωτήματα που προκύπτουν παρακολουθώντας τα μυθικά κατορθώματα των ηρώων αυτών μας διεγείρουν το ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να ανοίγεται ένας διάλογος με στόχο την κατανόηση εις βάθος της οντολογίας του υπερήρωα ως ανθρώπου που αποφασίζει να μεταμφιεστεί , κυριολεκτικά και μεταφορικά , σε κάτι πέρα της ανθρώπινης λογικής. Θα εξεταστούν επιπλέον οι λόγοι που κάποια θεϊκή/μυθική μορφή αποφασίζει να ζήσει και να αποκτήσει το προσωπείο ενός απλού και καθημερινού ανθρώπου. Τα βασικά ερωτήματα στα οποία η εργασία θα επιχειρήσει να απαντήσει είναι τα εξής: · Πως ήταν η ζωή τους πριν και μετά την υιοθέτηση της διπλής ταυτότητας; · Ποιοι είναι κατά βάθος οι υπερήρωες; · Γιατί κάνουν ό,τι κάνουν; · Γιατί αναγκάζονται να μεταμφιεστούν; · Πώς συγκρούεται το alter ego τους με την πραγματική τους ιδιότητα και ταυτότητα; · Τι επιπτώσεις έχει η υιοθέτηση μιας διπλής ταυτότητας, ενός άλλου εαυτού στην καθημερινή τους ζωή; · Θέλουν πράγματι να έχουν διπλή ταυτότητα; · Η ευθύνης της διπλής ταυτότητας και το προνόμιο της ανωνυμίας · Πώς αντιδράει η κοινωνία σε ολ’αυτά; Πώς τους εμπιστεύεται να πράξουν το σωστό; · Ποιος τους δίνει το δικαίωμα να κρύβουν το πραγματικό τους πρόσωπο; Πρέπει να το κρύβουν; · Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα του να πράττεις ηρωικές πράξεις ανώνυμα; · Τι κερδίζουν απ’όλο αυτό; Τι προσωπική ευχαρίστηση ενδεχομένως τους προσφέρει; · Πώς θα είναι η ζωή τους μετά αφού ξεπεράσουν και υπερνικήσουν την ανάγκη για διπλή ταυτότητα; · Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να υπάρξει στην πραγματική ζωή.Item Open Access Ανθρωπόκαινος, μετά-ανθρωπισμός και σύγχρονη μόδαΧαλιορή, Παναγιώτα (Πτυχιακή εργασία, 2023)Τις τελευταίες δεκαετίες έχει εισαχθεί στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες η έννοια της ανθρωπόκαινου, η οποία περιγράφει μια εποχή κατά την οποία οποία ο “άνθρωπος” μελετάται ως δύναμη της φύσης που επηρεάζει την γεωμορφολογία της Γης. Οι σχετικές επιστημολογικές αναζητήσεις συνδέθηκαν με την ευρύτερη έννοια του «μετα-ανθρωπισμού», δηλαδή την επανεξέταση ουσιοκρατικών (και μη) ορισμών του ανθρώπου αμφισβητώντας την κεντρικότητα της σημασίας του, διευρύνοντας τα όρια του και αναζητώντας το τι έρχεται μετά από αυτόν. Συνδέθηκαν, επίσης, με μια διευρυμένη διεπιστημονική προσέγγιση συνδυάζοντας πολλαπλές επιστήμες (θετικές και ανθρωπιστικές) καθώς και τέχνες για την μελέτη ενός αντικειμένου ανοίγοντας νέες αντιληπτικές δυνατότητες. Σε συνομιλία με οικολογικές, μεταποικιακές και κουιρ θεωρίες καθώς και σε στενή σχέση με την τεχνολογία γνωστά, αφενός, δίπολα αποδομούνται, αφήνοντας χώρο στην ρευστή μετακίνηση ατόμων από το περιθώριο στο κέντρο, και, αφετέρου, ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις αμφισβητούνται συμπεριλαμβάνοντας μη ανθρώπινα όντα (στοιχεία της φύσης, άλλα ζώα και μηχανές/κυβόργια) στην αντίληψη της υποκειμενικότητας. Πως όμως αυτά τα μη ανθρώπινα όντα, ως ιστορικά δρώντα υποκείμενα πλέον, εμφανίζονται στην καθημερινή μας ζωή και αντίληψη? Η παραπάνω προβληματική δεν φαίνεται να περιορίζεται μόνο στην σχετική επιστημονική κοινότητα αλλά να διαχέεται και να εξελίσσεται και μέσα στην κοινωνία. Η σύγχρονη τέχνη και η ποπ κουλτούρα όχι απλώς έχουν αντιληφθεί αυτή τη προβληματική αλλά με τα δικά τους μέσα εμπλουτίζουν τον διάλογο και ανοίγουν νέα μονοπάτια σκέψης. Ο στόχος της εργασίας μου είναι η μελέτη της σχετικής συζήτησης, σε δύο αλληλ συναρτώμενα επίπεδα α) το επιστημολογικό και β) το κοινωνικό μέσα από τον χώρο της σύγχρονης μόδας. Πιο συγκεκριμένα μέσα από μια εποπτική μελέτη θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω ότι η Avant Garde μόδα έχει αντιληφθεί αυτή την στροφή και με τα δικά της μέσα προσπαθεί να συμβάλει στη συζήτηση προτείνοντας νέα-πολυ-ειδικά υποκείμενα αλλά και μια μόδα συμβατή με τα υποκείμενα αυτά. Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιήσω παραδείγματα βιώσιμης/οικολογικής μόδας, μετα-ανθρωπιστικής μόδας (σε μορφές και τρόπους σχεδιασμού) αλλά και νέους τρόπους ένταξης μη ανθρώπινων όντων στη μόδα.Item Open Access Τέχνη, άυλη εργασία και πολιτική θεωρία: 1960-1970Μπαλή, Σοφία - Ιωάννα (Πτυχιακή εργασία, 2023)Η παρούσα υπόθεση εργασίας εκκινεί από τις θεωρητικές διατυπώσεις των M. Lazzaratto, M. Hardt και Α. Negri σχετικά με την «άυλη εργασία», της διείσδυσης, δηλαδή, στην παραγωγή μιας σειράς δραστηριοτήτων που δίνουν έμφαση στις διανοητικές ικανότητες του εργαζομένου, είτε είναι γνωστικές είτε ψυχο συναισθηματικές ή κοινωνικές και οφείλουν την αύξηση της παρουσίας τους στην εργασιακή δραστηριότητα στις νέες τεχνολογίες και στο σχηματισμό του τριτογενούς τομέα παραγωγής και της οικονομίας της επικοινωνίας και της πληροφορίας. Η διείσδυση αυτή, επιφέρει αλλαγές στην εργασιακή συνθήκη και μετασχηματισμούς στην προσωπικότητα του ίδιου του υποκειμένου που εργάζεται με αυτά τα χαρακτηριστικά. Η διάτρηση των ορίων μεταξύ εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου, η επισφάλεια των όρων εργασίας μεγάλου αριθμού κλάδων επαγγελματιών, αλλά και οι δυνατότητες που μπορεί δυνητικά να προσφέρει η άυλη εργασία, όπως το νομαδικό τρόπο ζωής ή την αδιαμεσολάβητη επαγγελματική δραστηριότητα, αποτελούν μερικές από τις πτυχές της συζήτησης στην οποία η θεωρία αυτή συμμετέχει. Το διερευνητικό ερώτημα που θα απασχολήσει αυτή την εργασία είναι το κατά πόσο η θεωρία αυτή βρίσκει το αναλογικό της αντίστοιχο στο επίπεδο της τέχνης και της αρχιτεκτονικής, εξετάζοντας συγκεκριμένα παραδείγματα της δεκαετίας 1960-1970 και το κατά πόσο μια τέτοια διασύνδεση είναι έγκυρη ή όχι. Οι μορφές καλλιτεχνικής πρακτικής που θα παρουσιαστούν έχουν επιλεγεί ως σχόλια πάνω σε θέματα εργασίας και ειδικότερα πάνω σε πτυχές που θίγει η άυλη εργασία, προκειμένου να μπορέσει να εξαχθεί ένα συμπέρασμα σχετικά με το πώς καλλιτέχνες ή αρχιτέκτονες που δραστηριοποιήθηκαν τη δεκαετία του ’60, συνδιαλέχθηκαν με τα ρεύματα σκέψης της πολιτικής θεωρίας που άρχισαν ν’ αναδύονται την ίδια περίοδο. Για παράδειγμα, η «άρνηση της εργασίας» ως πρόταγμα και πρακτική της εργατικής αυτονομίας στην Ιταλία της δεκαετίας του 1970, ως μια μορφή απάντησης στους σύγχρονους τρόπους εκμετάλλευσης, έχει αποτελέσει κοινό τόπο θεωρητικής αναζήτησης και στους καλλιτέχνες, όπως θ’ αναλυθεί στη συνέχεια. Σε ό, τι αφορά την αρχιτεκτονική, τα χωρο-δικτυώματα, οι μεγαδομές, η αποϋλοποιημένη αρχιτεκτονική, οι κινητές δομές και οι πειραματισμοί πάνω σε ζητήματα νομαδικής ζωής, θα αλληλοσχετισθούν με την ανάγκη για επικοινωνία και διασύνδεση σε παγκόσμιο επίπεδο, το νομαδισμό και τις απελευθερωτικές ή μη δυνατότητες της τεχνολογίας. Θα εξεταστεί, επίσης, το κατά πόσο οι χωρικές επινοήσεις που προτάθηκαν ως ουτοπικές ή δυστοπικές λύσεις ανταποκρίνονται σε αυτούς τους νέους τρόπους και τα νέα μέσα παραγωγής που εγκαθιδρύει η επικράτηση της άυλης εργασίας.Item Open Access Το δυτικό βλέμμα και η δόμηση του “ανατολίτη άλλου”: Μία ματιά στο οριενταλιστικό έργο του ΝτελακρουάΚωνσταντάκη, Ειρήνη Παναγιώτα K. (Πτυχιακή εργασία, 2023)H εργασία που ακολουθεί αναλύει το ζήτημα του Οριενταλισμού στις διαφορετικές εκφάνσεις του και το εξετάζει μέσα από το έργο του Ευγένιου Ντελακρουά (Eugène Delacroix). Παρότι γίνεται αναφορά στις ρίζες του φαινομένου το οποίο ανιχνεύεται ήδη από τον 14ο αιώνα η κατακάτω ανάλυση εστιάζει κυρίως στον ευρωπαϊκό 19ο αιώνα όπου και παρατηρείται η κορύφωση της οριενταλιστικής τάσης στις τέχνες και τις επιστήμες. Προκειμένου να γίνει μια εξέταση σε βάθος τόσο του ίδιου του φαινομένου όσο και του περιβάλλοντος στο οποίο αναπτύσσεται η τέχνη του Ντελακρουά, η παρακάτω εργασία εστιάζει παράλληλα σε διαφορετικά πεδία. Η πρώτη ενότητα αφορά κυρίως τα ιστορικά στοιχεία -κατά βάση το αποικιοκρατικό σύστημα- που έχουν καθορίσει την Γαλλία της εποχής (τέλη 18ου αιώνα –πρώιμος 19ος ) και στην συνέχεια διερευνά την ιστορική διάσταση του φαινομένου μέσα από την κριτική ανάλυση του Έντουαρντ Σαΐντ (Edward Said) στο θεμελιώδες έργο του Οριενταλισμος (Orientalism). Η δεύτερη ενότητα πραγματεύεται, το φιλοσοφικό και εικαστικό πεδίο της ίδιας περιόδου, τον Οριενταλσιμό ως καλλιτεχνικό κίνημα και κλείνει με μία εκτενέστερη αναφορά στον ίδιο τον Ντελακρουά, την ζωή και το έργο του. Το τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας αφιερώνεται στην ανάλυση τριών από τα κομβικότερα οριενταλιστικά έργα του Ντελακρουά. Εδώ εξετάζονται οι αισθητικές και εικαστικές προσεγγίσεις του καλλιτέχνη ιδίως ως προς την απεικόνιση και εν τέλει ερμηνεία της Ανατολής (Orient).Item Restricted access Vivre sa vie. Κινηματογράφος και ζωή σε 12 ταμπλώΚαρρά, Μαριλένα (Πτυχιακή εργασία, 2016)Η ταινία του Jean- Luc Godard, Vivre sa vie: Film en douze tableaux' (1962) αποτελεί το επίκεντρο των ερωτημάτων της παρούσας εργασίας, ερωτήματα που στόχο έχουν να αναδείξουν τις συγκρούσεις που παράγουν οι κινηματογραφικές εικόνες και οι σχέσεις τους. Για να επιτευχθεί αυτό, η δομή θα βασιστεί σε μια διάκριση 12 μερών, κατ’ αντιστοιχία με τη διαίρεση της ταινίας σε 12 ταμπλώ. Η ταξινόμηση αυτή δεν αφορά παρά σε μια προσπάθεια χαρτογράφησης του κινηματογραφικού έργου, με στόχο τη διερεύνηση της ταυτότητάς του ως πολιτισμικού κειμένου.Item Open Access Η έκθεση The family of man ως εργαλείο του Ψυχρού Πολέμου και η κριτική γύρω από την έννοια της οικουμενικότηταςΛίτου, Ελευθερία Π. (Πτυχιακή εργασία, 2021)Η πτυχιακή εργασία με τίτλο «Η έκθεση The Family of Man ως εργαλείο του Ψυχρού Πολέμου και η κριτική γύρω από την έννοια της οικουμενικότητας», αναφέρεται στην φωτογραφική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο MoMa της Νέας Υόρκης το 1955, έπειτα από πρωτοβουλία του επιμελητή - φωτογράφου Edward Steichen. Η έκθεση περιλαμβάνει 503 φωτογραφίες από 273 φωτογράφους και περιόδευσε για μια δεκαετία. Σήμερα εκτίθεται μόνιμα στο Clervaux Castle του Λουξεμβούργου. Η επιμέλεια του Ε.Steichen βασίστηκε στην θεματική ομαδοποίηση των εικόνων (οικογένεια, εργασία, θάνατος), έχοντας ως απώτερο σκοπό την παρουσίαση μιας καθολικής ενότητας των ανθρώπων, πράγμα που γίνεται κατανοητό μέσα στο επιμελητικό κείμενο που συνέγραψε για τον κατάλογο της έκθεσης. Βασικός στόχος της εργασίας είναι η μελέτη των νέων προσεγγίσεων που προκύπτουν για την έκθεση μέσα από τις αναθεωρήσεις των εννοιών που διέπουν το φωτογραφικό υλικό, όπως η οικουμενικότητα, η παγκοσμιοποίση, η ομοιγένεια και η ενότητα στη μεταποικιακή εποχή. Το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασε ο E.Steichen, δηλαδή η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την υλοποίηση μιας έκθεσης με ουμανιστικό χαρακτήρα. Παράλληλα όμως, η έκθεση εργαλειοποιήθηκε ως διπλωματικό μέσον, μέρος του σχέδιου Marshall, στον αγώνα της Αμερικής να προβάλει τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της και να αναδείξει μια πανανθρώπινη ενότητα, όπως αναφέρει η ιστορικός Sarah E. James στο κείμενο της «A Post-Fascist Family of Man? Cold War Humanism, Democracy and Photography in Germany». Μέσα από τον κριτικό λόγο του Roland Barthes το 1957 στο δοκίμιο «Η μεγάλη οικογένεια του ανθρώπου» για τη συλλογή του Μυθολογίες, ξεκινά ένας αντίλογος στο λόγο του επιμελητή, ενώ νέα σκληρή κριτική στις έννοιες «οικουμενικότητα» και «αποικιοκρατία», κάνει και ο συγγραφέας φωτογράφος Allan Sekula στο άρθρο του «The Traffic in Photographs» (1981). Ωστόσο, σύγχρονοι προβληματισμοί νέων θεωρητικών της τέχνης, παραδείγματος χάρη της Ariella Azulay στο δοκίμιο «The family of man: a visual universal declaration of human rights», επαναφέρoυν στο προσκήνιο την ανάγκη για μια επανεξέταση των αρχικών προθέσεων της έκθεσης, εντάσσοντας την έννοια της διαφορετικότητας σε αντίστιξη με αυτή της απαράκλητης ομοιογένειας. Για αυτό είναι κρίσιμο να αναρωτηθούμε πως λειτούργησε η επιμελιτική πρακτική και ποιες ήταν οι προθέσεις του E.Steichen στο πλαίσιο του Ψυχρού πολέμου. Επίσης, κατά πόσο είναι ωφέλιμο να παραβλέπουμε τα εθνικά σύνορα και τις κοινωνικές ετερότητες των φωτογραφιών σε ένα μετα αποικιακό κόσμο; Ποιά είναι η θέση των σύγχρονων θεωρητικών της τέχνης για την έκθεση, παραδείγματος χάρη αυτή του Werner Sollors στο δοκίμιο του «Looking at the Photographs Now and and Remembering a Visit in the 1950s»; Τέλος, η εργάσια εξετάζει τη σύγχρονη μορφή της έκθεσης και τον τρόπο που παραμένει σήμερα στους θεσμούς της τέχνης. Η μόνιμη θέση της έκθεσης είναι στη γενέτειρα πόλη του E.Steichen, στο Λουξεμβούργο όπου βρίσκεται από το 1964 και παρουσιάζεται από το 2013 σε αναθεωρημένη μορφή. Έπειτα από διάφορες ιστορικές προσεγγίσεις και θεωρητικές αναλύσεις, οι συζητήσεις γύρω από την έκθεση παραμένουν εξίσου ζωντανές. όπως αναφέρει και ο Werner Sollors στο δοκίμιο του «The family of man may be as much needed today as it was in 1950s1» για το βιβλίο Τhe family of man revisited : Photography in a Global Age.Item Open Access Lockdowned Αθήνα: μία πόλη που ατενίζει τη ζωή από το παράθυροΕυσταθίου, Δήμητρα Α. (Πτυχιακή εργασία, 2021)Με τον ερχομό του νέου έτους, μετράμε ήδη σχεδόν έναν χρόνο από την στιγμή που η πανδημία COVID-19 εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε στην Ελλάδα. Μέσα σε έναν χρόνο έχουμε βιώσει -μεταξύ άλλων δύο lockdown, την ολική διακοπή κάθε οικονομικής δραστηριότητας, μία πρωτόγνωρη μιντιακή πολιτική που κάνει θέαμα τον πανικό και την επισφάλεια, τα σώματα μας ως δυνητικούς φορείς θανάτου. Έχουμε λοιπόν μείνει σπίτι για περισσότερους από 5 μήνες υπακούοντας τις πολιτειακές υποδείξεις και επομένως το πεδίο δράσης μας έχει συρρικνωθεί στο ελάχιστο, στον μοναδικό ασφαλή τόπο: την κατοικία. Πώς βιώνεται μία τυπική αθηναϊκή κατοικία, δηλαδή ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας, την εποχή του εγκλεισμού; Αναζητώντας τις απαντήσεις του ερωτήματος αυτού, συνειδητοποιούμε πως δεν πρόκειται να βρούμε μία οικουμενική, αλλά πολλαπλές, όπως και το δομημένο περιβάλλον της Αθήνας, της πόλης των πολλαπλών και ανόμοιων οικιστικών πυρήνων. Προϋπόθεση λοιπόν της μελέτης αυτής είναι η γνωστοποίηση του περιβάλλοντος έρευνας. Η παρέμβαση αυτή θα επικεντρωθεί σε γειτονιές της Αθήνας που συνθέτουν την αστική εικονογραφία της: αυτές δηλαδή που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά όπως η πυκνή δόμηση, οι πολυώροφες πολυκατοικίες, οι στενοί διπλοπαρκαρισμένοι δρόμοι, η έλλειψη δημόσιων χώρων. Γειτονιές όπως τα Εξάρχεια, του Γκύζη, η Κυψέλη. Έστω λοιπόν ότι βρισκόμαστε στο ρετιρέ μίας πολυώροφης πολυκατοικίας στους πρόποδες του λόφου του Στρέφη και ατενίζουμε μία από τις θεάσεις της σύγχρονης Αθήνας. Το βλέμμα μας παρατηρεί το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της αθηναϊκής πολυκατοικίας. Στοχεύοντας λοιπόν στην κατανόηση της ταυτότητας της σύγχρονης Αθήνα, παρατηρούμε πως τόσο ο ιδιωτικός, όσο και ο δημόσιος χώρος της δομείται από την ανώνυμη αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας. Η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει συγκροτήσει τη σύγχρονη αστικότητα, γεμίζοντας το αστικό κενό με ημιδημόσιους χώρους και ποιότητες, ποιότητες «κατωφλιακές», όπως μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε, στις στοές, τα υπόστεγα αλλά και τις ταράτσες της και έχει “βεβαιωθεί” πως τα υποκείμενα θα ζουν, θα ψωνίζουν, θα ψυχαγωγούνται σε όλα της τα επίπεδα. Από το πλατύσκαλο του δρόμου μέχρι και το δώμα. Κατά την είσοδο μας στα πιο απόκρυφα σημεία της, το κλιμακοστάσιο και τους διαφορετικούς ορόφους, ένας άλλος πολυδιάστατος κόσμος ξετυλίγεται. Είναι αυτός που εκκινεί από το πλατύσκαλο του ορόφου, οριοθετείται από τις κλειστές πόρτες των γειτόνων και φτάνει, αφότου εισέλθουμε στο διαμέρισμα, μέχρι την απέναντι πολυκατοικία και τη θέαση του εσωτερικού του αντικρυστού διαμερίσματος το οποίο μας φανερώνεται καδραρισμένο από ένα παράθυρο ή μία μπαλκονόπορτα. Φυσικά στην περίπτωση που η κουρτίνα είναι ανοικτή και η τέντα ανεβασμένη. Τη στιγμή εκείνη, μία νέα σχέση οικοδομείται. Μία σχέση μεταξύ παρατηρητή και υποκειμένου παρατήρησης, μία σχέση, πια, μεταξύ δύο έγκλειστων υποκειμένων . Ο πρώτος αρέσκεται στην ασφαλή “ηδονοβλεπτική” παρατήρηση της καθημερινής ζωής του αγνώστου του απέναντι μπαλκονιού, ενώ ο δεύτερος επιλέγει να αφήσει προσιτή τη δίοδο του ξένου βλέμματος στο δικό του ιδιωτικό κομμάτι του κόσμου. Τόσο τα «αστικά κατώφλια» των πολυκατοικιών όσο και οι ποιότητες ενός εσωτερικού της εγκλεισμού και ηδονοβλεψίας είναι ποιότητες που ξεδιπλώθηκαν στην αθόρυβη Αθήνα του εγκλεισμού και νοηματοδότησαν εκ νέου τους χώρους της καθημερινότητάς μας και την εμπειρία μας μέσα σε αυτούς. Η μελέτη αυτή επικεντρώνει στην εξερεύνηση αυτών των ποιοτήτων . Εξερευνά τις νέες όψεις, σχέσεις και εμπειρίες της πόλης του εγκλεισμού -της πόλης της πολυκατοικίας. Μεθοδολογικά, προσεγγίζει αυτές τις ποιότητες όπως έχουν “αιχμαλωτιστεί” μέσα από τον φακό Ελλήνων και ξένων φωτογράφων, παλαιότερων αλλά και σύγχρονων, επαγγελματιών και ερασιτεχνών, που εμπνεύστηκαν από το σύγχρονο οικιστικό περιβάλλον και αποτύπωσαν εμπειρίες και συναισθήματα μιας πόλης που δεν λειτουργούσε.Item Restricted access Νίκος Μητσάκης και Άρης Κωνσταντινίδης: από την αρχαϊκή στην ανώνυμη παράδοση, μέσω του μοντέρνουΜπακάλη, Κλεονίκη Γ. (Πτυχιακή εργασία, 2019)Στην παρούσα πτυχιακή εργασία, μέσα από την διερεύνηση της σχεδιαστικής σκέψης, αλλά και του θεωρητικού λόγου, δύο σπουδαίων ελλήνων αρχιτεκτόνων του 20ου αι., του Ν. Μητσάκη και του Α. Κωνσταντινίδη, επιχειρώ να διερευνήσω τον τρόπο διαχείρισης, των ελληνικών παραδοσιακών αρχιτεκτονικών στοιχείων, που σε συνδυασμό πάντα με το μοντέρνο, επιλέγονται προς αξιοποίηση στο έργο τους. Για την ως άνω διερεύνηση, πραγματοποιείται αρχικά αναφορά στις ιστορικές και πολιτιστικές προσλαμβάνουσες, που συνέβαλαν στην επιλογή του αρχιτεκτονικού προσανατολισμού, των δύο αρχιτεκτόνων. Για το σκοπό αυτό, ανατρέχω στις πνευματικές εκείνες ανησυχίες των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα, που ανέδειξαν την ανάγκη διαφοροποίησης της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, από τον νεοκλασικισμό. Ξεχωριστή αναφορά πραγματοποιείται στις επιδιώξεις και στη γενικότερη αρχιτεκτονική σκέψη των αρχιτεκτόνων Α. Ζάχου και Δ. Πικιώνη.Item Open Access Η πρόσληψη του Ευρωπαϊκού Συμβολισμού στην Ελλάδα (τέλη 19ου – αρχές 20ου) : Θεωρία και εικαστική πράξηΒασιλόπουλος, Αλέξανδρος - Βασίλειος Σ. (Πτυχιακή εργασία, 2022)Ο βασικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι η εμβάθυνση στη δημιουργία και διαμόρφωση του κινήματος του Ελληνικού Συμβολισμού, στη Λογοτεχνία και τη Ζωγραφική, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τα μέσα του 20ου αιώνα καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αφομοιώθηκε η ευρωπαϊκή βάση του Συμβολισμού σύμφωνα με την ελληνική ψυχή. Τελικός στόχος μου είναι να αναδείξω τη διαφορά ανάμεσα στην ελληνική ψυχή και την ευρωπαϊκή ψυχή και τις εκφάνσεις αυτών των διαφορών όπως παρουσιάζονται στην προσπάθεια των Ελλήνων καλλιτεχνών να αφομοιώσουν την ευρωπαϊκή γέννηση του Συμβολισμού. Στο πρώτο μέρος της εργασίας επικεντρώνομαι στο πεδίο της Λογοτεχνίας. Οι Έλληνες λογοτέχνες, τόσο μέσω των μεταφράσεών τους, των τεχνοκριτικών τους και των εκδόσεων περιοδικών όσο και των ευρωπαϊκών προτύπων που επιχειρούσαν να χρησιμοποιήσουν στα έργα τους, αποτέλεσαν την κύρια δίοδο για την εισαγωγή του Ευρωπαϊκού Συμβολισμού στην Ελλάδα. Στο δεύτερο μέρος, επικεντρώνομαι στη Ζωγραφική. Ο βασικός κορμός του αυτού του μέρους είναι χωρισμένος σε ένα τρίπτυχο. Πρώτα θα ασχοληθώ με την εικαστική μορφοποίηση των μεταφυσικών ανησυχιών του Νικόλαου Γύζη, ύστερα με τον εθνικό χαρακτήρα που προσδίδει στα πρόσωπα και στα τοπία ο Κωνσταντίνο Παρθένης και, τέλος, με την εσωτερική κίνηση των τοπίων του Κωνσταντίνου Μαλέα και του Μιχάλη Οικονόμου. Η Ζωγραφική αποτέλεσε το πεδίο της Τέχνης όπου ήταν περισσότερο δυνατό να μετουσιωθούν οι αρχές του Συμβολισμού σε αυτόνομη καλλιτεχνική δημιουργία. Για τους Έλληνες Ζωγράφους ήταν πολύ πιο εύκολο να απαγκιστρωθούν από τη μίμηση των Ευρωπαϊκών προτύπων καθώς τους περιέβαλε ο ήδη υπάρχων εσωτερικευμένος συμβολισμός του Ελληνικού Τοπίου.Item Open Access Ο Βομβιστής του Παρθενώνα : Προς έναν επαναπροσδιορισμό της σχέσης της κλασικής αρχαιότητας με τη νεοελληνική ταυτότηταΚουτσού, Παγώνα Ι. (Πτυχιακή εργασία, 2022)Η νουβέλα του Χρήστου Χρυσόπουλου, Ο βομβιστής του Παρθενώνα, πρωτοδημοσιεύτηκε το 1996 (εκδόσεις Ανατολικός) και το 2010 εμφανίστηκε μία νέα έκδοση αναθεωρημένη από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Πρόκειται για ένα κείμενο που στον βασικό του πυρήνα παραμένει ίδιο μεταξύ των δύο εκδόσεων: Ο Χ.Κ., επισκεπτόμενος τον Παρθενώνα, συλλογίζεται πάνω στη δυναστική επίδραση που το μνημείο έχει στην πόλη και στους συγχρόνους του, και παίρνει την απόφαση καταστροφής του μνημείου. Η πραγματοποίηση της καταστροφής ακολουθείται από τη σύλληψη και την εκτέλεση του δράστη, καθώς και από το χτίσιμο ενός Νέου Παρθενώνα. Όσον αφορά το άνυσμα ανάμεσα στις δύο εκδόσεις, ο ίδιος ο Χρυσόπουλος το περιγράφει ως «το κλείσιμο ενός κύκλου αλλά και την κατάληξη μιας διαδρομής». Ειδικότερα, όπως αναφέρει σε συνέντευξή του, παρότι η μορφή και οι αφηγηματικές τεχνικές («πολλαπλές οπτικές γωνίες, συνύπαρξη ποικίλων λογοτεχνικών ειδών, απουσία μακροσκελούς γραμμικής αφήγησης, μια σχέση υποκατάστασης ανάμεσα στην επινόηση και το ιστορικό γεγονός») δεν άλλαξαν, η εκ νέου επεξεργασία υπαγορεύθηκε τόσο από την ανακάλυψη και την ανάγκη προσθήκης στοιχείων σχετικών με τον Γεώργιο Μακρή, όσο και από τη βούληση επεξεργασίας προβληματικών που δεν είχαν αναδειχθεί επαρκώς στην πρώτη έκδοσηItem Open Access O Clement Greenberg και η Pop ArtΖορζοβίλη, Eλεάννα Χ. (Πτυχιακή εργασία, 2022)Στη παρούσα εργασία γίνεται μια παρουσίαση του καλλιτεχνικού ρεύματος της Pop Art μέσα από τα μάτια και τα κείμενα του Αμερικανού κριτικού τέχνης Clement Greenberg, o οποίος αποτέλεσε μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της Αμερικανικής καλλιτεχνικής σκηνής το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Παράλληλα μια ακόμα έννοια που θα εξεταστεί στην εργασία είναι αυτή του φορμαλισμού, καθώς επηρέασε τον τρόπο σκέψης και προσέγγισης των καλλιτεχνικών πραγμάτων για τον Greenberg. Όπως θα δούμε «για μισό αιώνα ο Greenberg τοποθέτησε τον εαυτό του στο απόλυτο κέντρο της συζήτησης που αφορά το παρελθόν και το μέλλον του μοντερνισμού»1 και αυτό γιατί ήταν ο ίδιος που διαμόρφωσε τη «μοντερνιστική» θεωρία, δηλαδή τη συζήτηση γύρω από το μοντερνισμό. Θα σταθούμε ιδιαίτερα στο πως στις αρχές της δεκαετίας του ’60, τότε που ο Greenberg βρίσκονταν στο απόγειο της καριέρας του και ασχολήθηκε διεξοδικά με την επεξεργασία μιας θεωρίας του μοντερνισμού μολονότι όπως παρατηρεί o James Meyer σε άρθρο του με τίτλο “Back to tomorrow: Pop Art”, το 2004 στο περιοδικό Artforum, ο Greenberg δεν δημοσίευσε ποτέ δοκίμιο για το θέμα και οι παρατηρήσεις σε συνεντεύξεις και κείμενα του στην ανθολογία των γραπτών του John O’Brian υποδηλώνουν μία περιφρόνηση για το καλλιτεχνικό φαινόμενο της Pop Art, εν τούτοις οι αναφορές στην Ποπ, μας αποκαλύπτουν πληροφορίες τόσο για τον ίδιο τον Greenberg όσο και για την Ποπ έτσι όπως την αντιλαμβανόταν. Κλείνοντας, ελπίζουμε ότι θα έχουμε οδηγηθεί σε μια σφαιρική εικόνα τόσο για το έργο και τη δράση του Clement Greenberg αλλά και ειδικά για τη σχέση του με το καλλιτεχνικό ρεύμα της Pop Art.