Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης (Π. Ε.)
Permanent URI for this collection
Browse by
Recent Submissions
Item Restricted access Βιο-αισθητικές προσεγγίσεις στον περιβαλλοντικό εγγραμματισμόΚυβέλος, Χρήστος (Πτυχιακή εργασία, 2025-07-01)Η παρούσα εργασία διερευνά τρόπους και διδακτικές πρακτικές που μπορούν να συνεισφέρουν στη ενδυνάμωση των μαθημάτων του περιβαλλοντικού εγγραμματισμού στη σχολική εκπαίδευση. Για το σκοπό αυτό μερικά έργα από το χώρο της σύγχρονης τέχνης θα χρησιμοποιηθούν ως καθοδηγητικά εργαλεία σε project και διαθεματικά σενάρια περιβαλλοντικού εγγραμματισμού. Για την πληρέστερη ενσωμάτωση των έργων στα εκπαιδευτικά σενάρια κρίθηκε αναγκαίο να οριοθετηθεί ένα πεδίο συνάντησης μεταξύ θεωρίας και τέχνης. Το πρώτο μέρος της εργασίας αφιερώνεται στο παραπάνω εγχείρημα. Η έννοια της συνύφανσης που προτείνει ο Ian Hodder φωτίζει διαδικασίες αλληλεξάρτησης και παγίδευσης ανθρώπων και πραγμάτων. Η C. Pelluchon προτείνει μια αναθεώρηση της διαφωτιστικής παράδοσης ενσωματώνοντας σε αυτήν τον οικολογικό προβληματισμό της εποχής μας. Από την πλευρά της πολιτικής οικολογίας η σκέψη του B. Latour μάς καλεί να επεξεργαστούμε ένα νέο οδικό χάρτη προς το επίγειο. Η έννοια της απεδαφικοποίησης, συνεισφορά των G. Deleuze και F. Guattari, μπορεί να διασταυρωθεί με πτυχές της νεωτερικότητας όπως ο παροντισμός και η λήθη, έννοιες που επεξεργάζονται αντίστοιχα οι F. Hartog και P. Connerton. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται έργα των Jenny Kendler, Takashi Kuribayashi, Marjetica Potrč και Anne Percoco. Τα επιλεγμένα έργα επιχειρούν μια τομή στους καθιερωμένους λόγους, προβάλουν την οικολογική κατάρρευση, θέτουν ζητήματα πολιτικής τάξης και καλούν σε περιβαλλοντική αφύπνιση χωρίς όμως να υιοθετούν την οπτική του πολιτισμικού πεσιμισμού. Την ίδια στιγμή προσφέρουν πολλές δυνατότητες κριτικής ανάγνωσης, αναστοχασμού, αναίρεσης του ανθρωποκεντρισμού και καλλιέργειας της μέριμνας για τον έμβιο κόσμο. Μια παραδοχή που κάνουμε στο πλαίσιο της εργασίας είναι ότι ενσωματώνοντας τις παραπάνω λειτουργίες στον περιβαλλοντικό εγγραμματισμό ισχυροποιείται η εκπαιδευτική πράξη, αποκτά εννοιολογικό πλούτο και πληρότητα περιεχομένου.Item Restricted access Η εκθεσιακή δραστηριότητα του Αλέξανδρου Ιόλα στην Ελλάδα: από τη διεθνή στην τοπική σκηνήΦλώρος, Φώτιος (Πτυχιακή εργασία, 2025-06-30)Η μόνιμη εγκατάσταση του Αλέξανδρου Ιόλα στην Ελλάδα συμπίπτει με την περίοδο της μεταπολίτευσης. Η ακριβής χρονολογία δεν εξακριβώνεται, αλλά τοποθετείται μεταξύ 1974-76. Μετά την πτώση της Χούντας πολλοί καλλιτέχνες με τους οποίους ο Ιόλας διατηρούσε στενές σχέσεις (όπως ο Takis, ο Πανιάρας, ο Φασιανός κ.α.) επέστρεψαν στην Ελλάδα. Μαζί τους επαναπατρίστηκαν και προσωπικότητες που διέμεναν στο εξωτερικό κατά την επταετία φέρνοντας έναν νέο αέρα. Πιθανότατα μέσα σε αυτό το κλίμα αποφάσισε και ο Ιόλας να εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Η επαφή του, ωστόσο, με την εγχώρια θεσμική καλλιτεχνική σκηνή είχε ξεκινήσει το 1971 με τη συνεργασία του την Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Ο Ιόλας συνεργάστηκε με σχεδόν όλες τις γκαλερί και τις αίθουσες τέχνης που δραστηριοποιούνταν εκείνη την εποχή στην Ελλάδα εκθέτοντας έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών –σε αρκετές περιπτώσεις για πρώτη φορά. Αξιοποιώντας τις διασυνδέσεις του με εικαστικούς και συλλέκτες του εξωτερικού, τροφοδότησε ελληνικές γκαλερί με έργα διεθνών καλλιτεχνών που υπό άλλες συνθήκες η έκθεσή τους θα καθίστατο αδύνατη. Κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί η έκθεση που διοργάνωσε το 1978 με έργα του Max Ernst σε τέσσερις διαφορετικούς εκθεσιακούς χώρους της Αθήνας ταυτόχρονα, ενισχύοντας έτσι το διεθνές προφίλ των εγχώριων γκαλερί και προσφέροντας νέα ερεθίσματα στους σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να φωτίσει μία σκοτεινή περίοδο της επαγγελματικής δραστηριότητας του Αλέξανδρου Ιόλα για την οποία ελάχιστα είναι γνωστά. Στόχος, λοιπόν, της έρευνας είναι η χαρτογράφηση της παρουσίας του διεθνούς γκαλερίστα στην καλλιτεχνική σκηνή της Ελλάδας και η τεκμηρίωσή της μέσα από αρχειακό και μη υλικό.Item Restricted access Πορτραίτα του Κακού στην δυτική Τέχνη Από την Γένεση στην Κόλαση του Δάντη και στον Χαμένο Παράδεισο του MiltonΣτεφανάτος, Γεράσιμος (Πτυχιακή εργασία, 2025-06-18)Η μακραίωνη σχέση του Κακού με την Τέχνη παραμένει μέχρι σήμερα σε παράλληλη και διαρκώς μεταβαλλόμενη ροή, με την αρχέγονη διαμάχη ανάμεσα στο Καλό και το Κακό να εμφανίζεται στα ιερά γραπτά κείμενα ήδη από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού. Η εικόνα, λόγω του αναλφαβητισμού αλλά και της ευχερέστερης νοηματικής κατανόησης και πρόσληψης του εικαστικού έργου, βρίσκεται συχνά σε προνομιακή θέση έναντι του πολιτισμού της γραφής, όπου η εικονογράφηση θρησκευτικών κειμένων λειτουργεί ως μία άτυπη συνύπαρξη θρησκευτικού, ιστορικού, φιλοσοφικού και κοινωνικού αποτυπώματος, με τον ζωγράφο να αναδεικνύεται ως συνδετικός κρίκος Πρώτος και βασικός στόχος της εργασίας είναι να παρατηρήσει την εξέλιξη του και πως αυτό επιδρά και ερμηνεύεται ιστορικά μέσα από την εικαστική αποτύπωση θρησκευτικών κειμένων της Γένεσης καθώς και των δύο επικών ποιημάτων, όπου η σύμπραξη λόγου και εικόνας ξεδιπλώνεται υπό το πρίσμα της διδακτικής θεματολογίας του Τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης. Εικαστικές Τέχνες, Ιστορία, Φιλοσοφία και Αισθητική, Πολιτική, Λογοτεχνία, Θέατρο και Θεωρία των Φύλλων αλληλοσυμπληρώνονται, αλληλοεμπλέκονται και ενίοτε αλληλοσυγκρούονται, λειτουργώντας εν τέλει ως συνιστώσα δύναμη της εξελικτικής διαδικασίας της Κοινότητας Δεύτερη και επίσης σημαντική επιδίωξη είναι πέρα από την συμπερασματική ανασκόπηση της κύριας θεματολογίας, να τεθούν υπό την μορφή συλλογισμών κάποιες προσωπικές διαπιστώσεις αναφορικά με την εξέλιξη της έννοιας του Κακού στον σύγχρονο κόσμο και πως η Τέχνη αντιλαμβάνεται τον ρόλο της απέναντι του, σε συνάρτηση με την ανθρώπινη ηθική και την κοινωνική πραγματικότητα.Item Restricted access «Η Νέα Αμερικανική Ζωγραφική»: Η Άνοδος του Αμερικανικού Μοντερνισμού κατα τη περίοδο του Ψυχρού ΠολέμουΠαπάζογλου, Χαράλαμπος - Ίων (Πτυχιακή εργασία, 2025-06-30)Η παρούσα εργασία εξετάζει την έκθεση “The New American Painting” (1958-59), μια περιοδεύουσα έκθεση αφηρημένης αμερικανικής ζωγραφικής που οργανώθηκε από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoMA) και παρουσιάστηκε σε οκτώ ευρωπαϊκές πόλεις. Στόχος της μελέτης είναι να αναδείξει πως ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, μέσω της συγκεκριμένης έκθεσης, προβλήθηκε ως το νέο παγκόσμιο σημείο αναφοράς στη μοντέρνα τέχνη, αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές πολιτιστικό τοπίο της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Η εργασία οργανώνεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η εξέλιξη της αμερικανικής τέχνης από το 1900 έως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με έμφαση στις κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές, καθώς και στην αναζήτηση μιας αυθεντικής αμερικανικής εικαστικής γλώσσας. Εξετάζονται επίσης η επίδραση των ομοσπονδιακών καλλιτεχνικών προγραμμάτων της δεκαετίας του 1930, καθώς και η συμβολή της μετανάστευσης Ευρωπαίων καλλιτεχνών στη Νέα Υόρκη στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής πρωτοπορίας. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στον Αφηρημένο Εξπρεσιονισμό, τόσο ως αισθητικό ρεύμα όσο και ως έκφραση μιας νέας καλλιτεχνικής και πολιτιστικής ταυτότητας των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται το πολιτικό και πολιτιστικό πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, με έμφαση στον ρόλο της CIA, του MoMA και άλλων φορέων στην προβολή της αμερικανικής τέχνης ως μέσου ήπιας ισχύος και ιδεολογικής επιρροής. Το τέταρτο κεφάλαιο εξετάζει αναλυτικά την έκθεση The New American Painting, από τη σύλληψη και τη διοργάνωσή της μέχρι την παρουσίασή της στην Ευρώπη. Γίνεται αναφορά στους καλλιτέχνες, τα έργα και τις πόλεις της περιοδείας, ενώ παράλληλα αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες προώθησαν την έκθεση στο εξωτερικό - εν όψει του Ψυχρού Πολέμου - καθώς και η ευρωπαϊκή κριτική υποδοχή της. Η εργασία ολοκληρώνεται με μια συνολική αποτίμηση της πολιτιστικής και αισθητικής της επιρροής και του βαθμού στον οποίο πέτυχε να καθιερώσει την αμερικανική τέχνη ως διεθνή πρωτοπορία.Item Restricted access Παράδοση και Νεωτερικότητα : Ερμηνείες στην αρχιτεκτονική σκέψη του Κυριάκου ΚρόκουΑδριανού, Αικατερίνη (Πτυχιακή εργασία, 2025-07)Αντικείμενο της παρούσας πτυχιακής εργασίας είναι η αρχιτεκτονική φιλοσοφία του Κυριάκου Κρόκου, με πεδίο ανάλυσης το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού. Το έργο εξετάζεται ως πεδίο διαπραγμάτευσης της σύνθετης σχέσης μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας, εστιάζοντας στον τρόπο με τον οποίο η μνήμη, ο τόπος και η βιωμένη εμπειρία διαμορφώνουν τη συνθετική του γλώσσα. Η επιλογή του Μουσείου είναι στρατηγική: αποτελεί το ωριμότερο έργο του Κρόκου και ανήκει σε μια εποχή κριτικής τόσο απέναντι στον ορθόδοξο μοντερνισμό, όσο και στην μεταμοντέρνα, «σκηνογραφική» αναβίωση της παράδοσης. Το θεωρητικό πλαίσιο της εργασίας, δομείται γύρω από τις αναζητήσεις του Δημήτρη Πικιώνη και του Άρη Κωνσταντινίδη, οι οποίοι με τη στάση τους απέναντι στην «ελληνικότητα» και τον τόπο προετοίμασαν το έδαφος για την προσέγγιση του Κρόκου. Παράλληλα, η έρευνα αξιοποιεί έννοιες-κλειδιά της μεταπολεμικής θεωρίας, όπως το genius loci (Christian Norberg-Schulz) και τον Κριτικό Τοπικισμό, για να ερμηνεύσει την ανάγκη για μια αρχιτεκτονική βαθιά ριζωμένη στο πολιτισμικό της πλαίσιο. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το Μουσείο Βυζαντινού αποτελεί υπόδειγμα αρχιτεκτονικής, όπου παράδοση και νεωτερικότητα δεν λειτουργούν ως αντίπαλα δίπολα, αλλά συντίθενται δημιουργικά, παράγοντας μια αυθεντική και συνειδητή πολιτισμική έκφραση.Item Restricted access Gentrified Athens: Οι εκφάνσεις διεθνών κοινωνικό-οικονομικών πρακτικών εξευγενισμού στην Αθήνα των τελευταίων δεκαετιών.Ανδρεοπούλου, Ζησιάνα (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-05)Η παρούσα πτυχιακή εργασία εξετάζει τη διαδικασία του εξευγενισμού (gentrification) στην Αθήνα, εστιάζοντας στις κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές του προεκτάσεις. Με έμφαση στην περιοχή του Μεταξουργείου, η έρευνα διερευνά τη σχέση μεταξύ της τέχνης και του φαινομένου του εξευγενισμού, αναδεικνύοντας τον ρόλο των καλλιτεχνικών παρεμβάσεων και των πολιτιστικών πρωτοβουλιών στην αλλαγή του αστικού τοπίου. Μέσα από ιστορική ανάλυση, μελέτες περιπτώσεων και θεωρητικά μοντέλα, αναδεικνύεται η δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ πολιτιστικής παραγωγής, κοινωνικής αλλαγής και οικονομικής κερδοφορίας. Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως το ReMap, η Athens Biennale και η Documenta 14, καθώς και η επίδραση του Airbnb και της τουριστικοποίησης, εξετάζονται ως παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνθεση της γειτονιάς και οδηγούν στην εκτόπιση των παλαιών κατοίκων. Τέλος, η εργασία αναδεικνύει τις αντιστάσεις των τοπικών κοινοτήτων και τονίζει την ανάγκη για μια πιο δίκαιη και βιώσιμη αστική ανάπτυξη.Item Restricted access Αντίλογος στην Τέχνη: Καταγεγραμμένες Περιπτώσεις Λογοκρισίας στην Παγκόσμια Σφαίρα της Σύγχρονης ΤέχνηςΓιάννακα, Παναγιώτα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-19)Το αντικείμενο της παρούσας πτυχιακής εργασίας αφορά τη μελέτη και την ανάλυση του φαινομένου της λογοκρισίας στη σύγχρονη τέχνη. Φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί πολλάκις στην ιστορία της τέχνης από καταβολής κόσμου. Μολονότι σήμερα η ελευθερία της έκφρασης είναι θεσμικά κατοχυρωμένη και νομικά προστατευμένη στον Δυτικό κόσμο, ως υψηλό αγαθό αναγκαίο για τον άνθρωπο, συνεχίζουν να καταγράφονται περιστατικά φίμωσης στην καλλιτεχνική έκφραση. Η εργασία θα εστιάσει το ενδιαφέρον της σε ηχηρά περιστατικά λογοκρισίας, που έχουν λάβει χώρα σε θεσμικούς χώρους των σύγχρονων εικαστικών και επιτελεστικών τεχνών. Ως σύγχρονη τέχνη χρονικά αναγνωρίζεται η τέχνη της εποχής που εκκινά από τις δεκαετίες του 1960 και εκτείνεται μέχρι σήμερα, Ωστόσο, οι περιπτώσεις που θα απασχολήσουν την εργασία, αν και ενυπάρχουν σε αυτό το χρονικό πλαίσιο δεν θα εξετάζονται ούτε με χρονική αλληλουχία, ούτε με νομικούς όρους, ούτε ανά χώρα. Το εκάστοτε περιστατικό θα κατατάσσεται σε μία κατηγορία λογοκρισίας και θα μελετάται σύμφωνα με αυτή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η λογοκρισία είναι μια έννοια με πολλές εκφάνσεις και κατηγοριοποιείται ανάλογα με τα αίτια εκκίνησής της και τις επιδιώξεις της. Καταγεγραμμένα υπάρχουν: η θρησκευτική, η πολιτική, η λογοκρισία εθνικών συμβόλων, η ηθική, η αισθητική, η φυλετική, η φεμινιστική και η οικολογική λογοκρισία, όροι που πρόκειται να αναλύονται παρακάτω. Η πτυχιακή αυτή εργασία, λοιπόν, δεν αποσκοπεί σε μια απλή καταγραφή πληροφοριακού υλικού για κάποια μεμονωμένα συμβάντα. Στόχο έχει την ερμηνεία αιτίου - αποτελέσματος και ντοκουμέντων, που οδήγησαν στη λογοκρισία ενός έργου από την κοινή γνώμη ή τους θεσμούς - ανάλογα τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες - καθώς και την ανάλυση την προθέσεων πίσω από την καλλιτεχνική σκέψη. Τέλος, άξιο λόγου είναι να αναφερθεί ότι η εργασία δεν προτίθεται να υποστηρίξει και να υπεραμυνθεί κάποιου λογοκριμένου έργου ή καλλιτέχνη, αλλά να αναλύσει το φαινόμενο και να τονίσει ότι η ελευθερία της τέχνης είναι ύψιστο δικαίωμα.Item Restricted access Μνημειακή ζωγραφική του 15ου αιώνα στην βενετοκρατούμενη Κρήτη: τρία τοιχογραφημένα μνημεία στην Επισκοπή ΠεδιάδοςΣταυρουλάκη, Ιωάννα Έλλη (Πτυχιακή εργασία, 2024-10)Η παρούσα πτυχιακή εργασία μελετά τη μνημειακή ζωγραφική του 15ου αιώνα στην Κρήτη, εστιάζοντας σε τρεις ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος: Άγιο Αντώνιο, Άγιο Γεώργιο και Αγία Παρασκευή. Αντικείμενο της έρευνας είναι η ανάλυση των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, της εκκλησιαστικής ιστορίας και των καλλιτεχνικών επιρροών της εποχής, καθώς και η λεπτομερής παρουσίαση των εικονογραφικών προγραμμάτων των ναών. Ο πρώτος ναός, ο Άγιος Αντώνιος, χαρακτηρίζεται από τοιχογραφίες υψηλής ποιότητας, όπως ο Παντοκράτορας και οι συλλειτουργούντες ιεράρχες, οι οποίες ανήκουν στην Παλαιολόγεια ζωγραφική. Οι σκηνές από το Δωδεκάορτο, όπως η Κοίμηση της Θεοτόκου και η Σταύρωση, μαρτυρούν την τεχνοτροπική συνάφεια με την τέχνη του Μυστρά. Στον ναό του Αγίου Γεωργίου, οι τοιχογραφίες περιλαμβάνουν σκηνές από τη ζωή του Χριστού και των αγίων. Η καλλιτεχνική απόδοση των μορφών αποκαλύπτει επιρροές τόσο από τη Βυζαντινή όσο και από τη δυτική τέχνη, ενώ η εικονογραφία αποτυπώνει τη σύνθεση των δύο παραδόσεων. Η Αγία Παρασκευή παρουσιάζει σημαντικά εικονογραφικά θέματα. Οι τοιχογραφίες δείχνουν τη μετάβαση από τη Βυζαντινή στην κρητική σχολή, διατηρώντας στοιχεία και από τις δύο παραδόσεις. Η εργασία καταλήγει στη σύγκριση των τριών ναών, αναδεικνύοντας τις θεματογραφικές και τεχνοτροπικές τους ομοιότητες και διαφορές. Εξετάζεται η αλληλεπίδραση με τη δυτική τέχνη και η τοπική απόκριση σε αυτή. Συνολικά, η έρευνα υπογραμμίζει τη σημασία των μνημείων ως παραδείγματα της καλλιτεχνικής παραγωγής της περιόδου, συμβάλλοντας στην κατανόηση της πολιτισμικής ταυτότητας της Κρήτης του 15ου αιώνα.Item Restricted access H Γυναικεία Πείνα και το Τερατώδες Θηλυκό: από πατριαρχικό στερεότυπο σε φεμινιστικό πρότυπο.Παπαγιαννάκη, Ευτυχία (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-11)Αφετηρία της παρούσας εργασίας αποτελεί η απεικόνιση της θηλυκότητας ως τέρας στην τέχνη και τον κινηματογράφο και η ερευνητική συσχέτιση της με τη φεμινιστική θεωρία. Χωρισμένη σε δύο μέρη στοχεύει να αναδείξει τη διττή φύση του γυναικείου τέρατος ως προβληματικού στερεότυπου δημιουργημένου από άντρες αλλά και ως ισχυρού εργαλείου ενδυνάμωσης, αυτοέκφρασης1 και ενδοσκόπησης, όταν επανοικειοποιείται2 από θηλυκότητες, με παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης παρμένες από τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και την εικαστική τέχνη, που προκύπτουν από βιβλιογραφική και κινηματογραφική έρευνα. Η έννοια του Τερατώδους Θηλυκού3 διασαφηνίζεται στις τρεις πρώτες ενότητες του πρώτου μέρους. Αρχικά γίνεται σύντομη ανασκόπηση του τρόπου με τον οποίο η θηλυκότητα απεικονίζεται τερατώδης πρώτα στη μυθολογία και έπειτα, στην τέχνη, τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο και διερευνάται η προβληματική φύση των απεικονίσεων αυτών και το γιατί αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης μέσα από γραπτά γυναικών θεωρητικών. Στις ακόλουθες τέσσερεις ενότητες περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο το τερατώδες θηλυκό, η θηλυκότητα δηλαδή ως αποκρουστική, τρομακτική και εν δυνάμει επικίνδυνη, είναι ικανή να αποτελέσει μέσο ενδοσκόπησης, αυτοέκφρασης και τρόπο ενδυνάμωσης. Στο δεύτερο μέρος αναδεικνύεται με παραδείγματα και μέσα από την ανάλυση ταινιών, βιβλίων και εικαστικού έργου, πως το τερατώδες θηλυκό μπορεί να συνδεθεί με την queer ταυτότητα και πως διασταυρώνεται με τη διαθεματικότητα4 και συγκεκριμένα με το κίνημα του διαθεματικού φεμινισμού5, προκειμένου να καταλήξουμε στο συμπέρασμα για τη σημασία που φέρει για τις θηλυκότητες η δυνατότητα να επινοούν, να δημιουργούν και να διαμορφώνουν το δικό τους τερατώδες θηλυκό. Στόχος αυτής της εργασίας είναι η ανάδειξη του είδους του μεταφυσικού τρόμου στην τέχνη και πώς η ανάλυση του σε φεμινιστικό ακαδημαϊκό πλαίσιο έχει τη δυνατότητα να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται συνεχώς.Item Restricted access Teknolust: Κλωνοποίηση, για μια Επανεξέταση της ΑνθρωπινότηταςΜελετάκη, Αριάδνη Άνοιξη (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-11)Η παρούσα πτυχιακή εργασία, χρησιμοποιώντας ως υπόθεση μελέτης το φιλμ Teknolust (2002) της Lynn Hershman Leeson, επεξεργάζεται το ζήτημα της ανθρώπινης κλωνοποίησης, όπως αναπτύσσεται στην ταινία, προσπαθώντας να προβληματοποιηθεί, μέσω των αναπαραστάσεων που αυτή παρέχει, ο ανθρωποκεντρισμός παραδοσιακών ανθρωπιστικών προσεγγίσεων για το σώμα και την αναπαραγωγή. Επιπλέον, γίνεται προσπάθεια να εξεταστεί μια διαφορετική ανθρωπινότητα. Αφού πρώτα δίνονται ορισμένα σημεία για την πλοκή και την παραγωγή του Teknolust, στη συνέχεια τίθενται βασικές έννοιες και σκέψεις που συγκρότησαν την ανθρωπινότητα, με άξονα το σώμα, με την επιρροή του Διαφωτισμού και του Ανθρωπισμού του 17ου και 18ου αιώνα. Έπειτα παρουσιάζονται προσεγγίσεις σωματικοτήτων που προέκυψαν από τον 20ο αιώνα και εξής. Ακολούθως αναφέρονται γνωστές αναπαραγωγικές τεχνικές, για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση στο θέμα της κλωνοποίησης. Δίνεται, έπειτα, μια εικόνα της διαδικασίας της εργαστηριακής κλωνοποίησης, καθώς και ενδοιασμών στον διάλογο γύρω από τη συγκεκριμένη αναπαραγωγική πρακτική. Οι ενδοιασμοί αυτοί αντιπαραβάλλονται με την αντιμετώπισή τους εντός του Teknolust. Τέλος, η εργασία επικεντρώνεται στην ένταση που προκαλεί η ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση στο δυϊστικών καταβολών ζεύγος αντιγράφου και πρωτοτύπου, αναδεικνύοντας τα όρια μιας τέτοιας προσέγγισης, συνάμα με τον ανθρωποκεντρισμό της. Και σε αυτή την περίπτωση η ταινία αποτελεί ένα παράδειγμα προβληματοποίησης και - σε ορισμένα σημεία - υπέρβασης δυϊσμών, καθώς αναπτύσσει μια τρόπον τινά μυθολογική αφήγηση προς μια άλλη ανθρωπινότητα.Item Restricted access Χημεία και Τέχνη: Η περίπτωση του Gustav MetzgerΦατσέας, Παναγιώτης (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-04)Το 1959 ο Gustav Metzger (1926-2017) δημοσίευσε το μανιφέστο για την αυτο-καταστρεφόμενη τέχνη. Ήταν μια «δημόσια τέχνη για τις βιομηχανικές κοινωνίες» που εμπεριείχε εξ αρχής τους παράγοντες της ολοκληρωτικής της καταστροφής. Επηρεασμένος από την αυτοκαταστροφική εμπειρία της ανθρωπότητας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέσα στο ανήσυχο κλίμα του Ψυχρού Πολέμου, ο Metzger εναντιωνόταν αφενός στον καπιταλισμό και τις αξίες του και αφετέρου στην απειλή του πυρηνικού αφανισμού. Κύριο μέλημά του ήταν η κατανόηση των κινδύνων της επιστήμης και της τεχνολογίας, που θα οδηγούσε στη δημιουργία μιας επιστήμης που δεν θα είναι απειλητική. Όπως έλεγε ο ίδιος, «πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη για να καταστρέψουμε την ‛επιστήμη’». Γι’ αυτό και η αυτο-καταστρεφόμενη, αλλά και η αυτο-δημιουργούμενη, τέχνη του στηρίχθηκαν στην τεχνολογία και την επιστήμη, ιδιαίτερα στην επιστήμη της χημείας, όπως αυτή εκδηλώθηκε στη ζωγραφική με οξύ επάνω σε νάιλον και στις φωτεινές προβολές υγρών κρυστάλλων. Η ώσμωση της χημείας με την αυτόματα καταστρεφόμενη και δημιουργούμενη τέχνη του Metzger, σε σχέση με τα ιστορικά συμφραζόμενα και τις ευρύτερες καλλιτεχνικές αναζητήσεις της εποχής, αποτελεί το ερευνητικό αντικείμενο της παρούσας εργασίας. Μέσα από τη θεωρητική προσέγγιση της σκέψης του και τη μελέτη της δραστηριότητάς του, αναδεικνύονται οι τρόποι με τους οποίους ο Metzger αξιοποίησε τις αυθόρμητες χημικές διεργασίες για τη διαμόρφωση μιας καλλιτεχνικής πρακτικής που δεν αφορούσε στην παραγωγή υλικών αντικειμένων-έργων τέχνης, αλλά πρωτίστως στην ανάληψη μιας πολυδιάστατης ακτιβιστικής δράσης σε πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο. Τελικά, η πρακτική του Metzger, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ως ένα μέσο αφύπνισης της κοινωνίας, ευελπιστώντας σε μια νέα θεώρηση της πραγματικότητας και στη δημιουργία μιας εναλλακτικής συνείδησης. Γι’ αυτό, συχνά, ο Gustav Metzger αποκαλείται η «συνείδηση του κόσμου της τέχνης».Item Restricted access Η Ζωγραφική Απεικόνιση και η Θεωρητική Τεκμηρίωση της Γυναικείας Ταυτότητας στην Όψιμη Ιταλική Αναγέννηση: Γυναίκες της Αριστοκρατίας, Βιβλικές και Ιστορικές Μορφές, οι Γυναικείες Μορφές του Michelangelo: Κοινοί ΤόποιΓιώγου, Αναστασία (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-04)Μέσα από την εικαστική του αναπαράσταση, το γυναικείο φύλο ορθώνεται ως μία ετερότητα που έχει διαμορφωθεί από την ανδρική θέαση και ερμηνεία. Το εν λόγω πόνημα πραγματεύεται τη γυναικεία εξεικόνιση στη ζωγραφική τέχνη της όψιμης Αναγέννησης, με σκοπό να αναδείξει πώς οι άνδρες δημιουργοί, θεατές και μελετητές αντιμετώπιζαν τη θηλυκότητα και τη γυναικεία μορφή εκείνη την εποχή και πώς αυτή η οπτικοποίηση προέκυψε από τις κρατούσες απόψεις για τη θέση της γυναίκας και τα έμφυλα στερεότυπα που κυριαρχούσαν τη δεδομένη χρονική περίοδο. Για το σκοπό αυτό, προχώρησα στη διαλογή ζωγραφικών έργων αναγνωρισμένων καλλιτεχνών της αναγεννησιακής ζωγραφικής (τέλη 15ου-16ος αι.), στα οποία εξεικονίζονται κυρίες της αριστοκρατίας, βιβλικά και ιστορικά παραδείγματα, καθώς και γυναικείες μορφές που ενσαρκώνουν την έννοια του ωραίου και του ερωτισμού. Τα ζωγραφικά αυτά έργα αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της γυναικείας παρουσίας στο πεδίο της ιστορίας και της κοινωνικής ζωής, αντικατοπτρίζοντας ένα σύνολο αξιών και ιδιοτήτων που ορίζονταν σύμφωνα με τις κρατούσες αντιλήψεις για το γυναικείο φύλο. Ακόμη, μέσα από τα πορτρέτα αναδεικνύονται πρότυπα γυναικείας ομορφιάς και εικαστικές συμβάσεις (decorum) που ακολουθούν τους κανόνες ευπρέπειας και την κοινωνική νόρμα της εποχής, ενώ, συγχρόνως, τεκμηριώνουν την αντίληψη της γυναικείας φιγούρας ως αντικείμενο θέασης και αισθητικής απόλαυσης. Προς επίρρωση της προσωπικής μου έρευνας και καταγραφής, κρίθηκε αναγκαία η μελέτη πρωτογενών πηγών (πραγματειών, βιογραφιών καλλιτεχνών, λογοτεχνικών διαλόγων) στις οποίες εντοπίζονται περιγραφές και αναλύσεις των έργων που αναδεικνύουν μία έμφυλη ορολογία, καθώς και κυρίαρχες ιδέες για τη γυναικεία μορφή τόσο στην εικαστική όσο και στην κοινωνική της πραγμάτωση. Στο πλαίσιο αυτό, καθίσταται φανερό πώς οι συγκεκριμένες ιδιότητες, με τις οποίες τα ανδρικά υποκείμενα ενδύουν τη θηλυκότητα, συνδέονται ως ζωγραφικές ποιότητες (disegno-colorito) με τις δύο κυρίαρχες καλλιτεχνικές σχολές της ιταλικής Αναγέννησης: τη σχολή της Φλωρεντίας και τη σχολή της Βενετίας. Τέλος, αξιοποιώντας το παράδειγμα των ανδρόγυνων μορφών του Michelangelo, καταδεικνύεται πώς συνδέονται τα έμφυλα χαρακτηριστικά με το εικαστικό ιδίωμα του καλλιτέχνη και σε ποιο πλαίσιο οι γυναικείες φιγούρες αφομοιώνουν στοιχεία αρρενωπότητας με σκοπό να συνδεθούν με αντιλήψεις μεγαλοπρέπειας και δύναμης.Item Restricted access Το «Αλτάρι του Εξαγνισμού» του Benozzo Gozzoli: Συμβόλαιο, πατρωνία, ρόλοι και λειτουργία των έργων αγίας τράπεζας στη Φλωρεντία του 15ου αιώναΊσκου, Αναστασία (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-04)Η εργασία ερευνά ως μελέτη περίπτωσης το έργο αγίας τράπεζας (αλτάρι) “Ένθρονη Παναγία με μικρό Χριστό ανάμεσα σε Αγγέλους και Αγίους” (1461-62), γνωστό ως το «Αλτάρι του Εξαγνισμού», που δημιούργησε ο ζωγράφος Benozzo Gozzoli για τον κεντρικό χώρο συνάθροισης της Φλωρεντινής Αδελφότητας Nέων του Εξαγνισμού της Παναγίας και του Αγίου Ζηνοβίου στο Δομινικανικό Μοναστήρι του Αγίου Μάρκου της Φλωρεντίας. Μέσα από την ιστορία του έργου αυτού καθώς και άλλων τεσσάρων αλταρίων με τα οποία αυτό συνδέεται, -μέσω του ευρύτερου κοινού χώρου της Μονής του Αγ. Μάρκου, στον οποίο ήταν τοποθετημένα και λόγω της εμπλοκής, με διάφορους τρόπους, της ισχυρής οικογένειας των Μεδίκων-, αντλούνται πληροφορίες για τα έργα αυτά, και ιδίως για όσα προορίζονταν για την κεντρική αγία τράπεζα (“altare maggiore”), κατά τον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία. Η οπτική της εργασίας είναι προσανατολισμένη, όχι στη στιλιστική ή την εικονολογική εξέλιξη αυτών των έργων, αλλά στο ρόλο και τη λειτουργία τους και στον τρόπο με τον οποίο συντελούσαν στη διαμόρφωση της οπτικής ταυτότητας μιας θρησκευτικής συλλογικότητας (όπως μοναστικού τάγματος, αδελφότητας κ.λπ.), στην κατασκευή της εικόνας των πατρώνων τους και, γενικότερα, στη δημιουργία πλέγματος κοινωνικών σχέσεων. Aρχικά, αναλύεται το συμβόλαιο παραγγελίας του έργου που περιέχει και τον όρο “modo et forma”, θέτοντας έτσι, όσον αφορά το θέμα του, ένα άλλο έργο (το «Αλτάρι του Αγ. Μάρκου» του Fra Angelico) ως πρότυπο. Εν συνεχεία, δίνονται πληροφορίες για τον θεσμό της αδελφότητας νέων και ειδικότερα για τον παραγγελιοδότη του έργου και για τον ρόλο του οίκου των Μεδίκων. Ξεδιπλώνεται η ιστορία των πέντε αλταρίων, με κατάδειξη του τρόπου με τον οποίο εικονογραφούν τη συλλογική ταυτότητα αλλά και διαμορφώνουν το συλλογικό πνεύμα ενός θρησκευτικού θεσμού. Ερευνάται ο ρόλος του αλταρίου ως οπτικού πλαισίου για την τέλεση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας και ως οπτικής σήμανσης για το άγιο πρόσωπο (titulus) στο οποίο ήταν αφιερωμένη η αγία τράπεζα. Εξετάζεται το θέμα της πατρωνίας (ιδιωτικής-θεσμικής) και οι ιδιαιτερότητες της πατρωνίας των αλταρίων. Τέλος, θίγεται το θέμα του κατακερματισμού των αλταρίων κατά τους επόμενους αιώνες.Item Restricted access Βιβλία καλλιτεχνών: από το αντικείμενο στην εγκατάστασηΧαροντάκη, Μαρία (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-04)Επίκεντρο της εργασίας είναι η σχέση του βιβλίου με το έργο τέχνης στα βιβλία καλλιτεχνών. Μελετώνται διαφορετικές εκφάνσεις του καλλιτεχνικού είδους από τη δεκαετία του 1960 και μετά: το Artist’s Book στην εννοιολογική τέχνη, τα βιβλία – γλυπτά και οι εγκαταστάσεις τέχνης που εστιάζουν στην έννοια του βιβλίου. Το Artist’s Book στην εννοιολογική τέχνη βασίζεται στην ιδέα των καλλιτεχνών ότι το βιβλίο μπορεί να θεωρηθεί ως πρωτογενές έργο τέχνης το οποίο δημιουργήθηκε εξ αρχής για να πάρει τη μορφή βιβλίου. Το κίνητρο των καλλιτεχνών ήταν η διανομή των Artists’ Books χωρίς τη διαμεσολάβηση της πολιτιστικής βιομηχανίας. Εξετάζονται τα ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με τη χρήση του βιβλίου ως μέσο θεσμικής κριτικής μέσα από εικαστικά παραδείγματα. Στα βιβλία – γλυπτά, εγείρεται ένα ζήτημα είδους: πρόκειται για βιβλίο ή αντικείμενο τέχνης; Ποιες είναι οι λειτουργίες και η σημασία του βιβλίου και του έργου τέχνης και πως αυτές διαπλέκονται; Ποιο ρόλο μπορεί να έχει το υλικό του βιβλίου στην ανάδειξη του περιεχομένου του; Στις εγκαταστάσεις τέχνης, μελετάται η μετωνυμική χρήση της λέξης βιβλίο ως γραφή για τη συγκρότηση μιας πολιτιστικής ταυτότητας. Η απουσία του βιβλίου μπορεί επίσης να μας οδηγήσει στην ψηλάφηση της ταυτότητάς του μέσα από το αποτύπωμά του σε μια γλυπτική εγκατάσταση. Μελετώνται εντοπισμένα παραδείγματα συγκεκριμένων καλλιτεχνών οι οποίοι επιλέχθηκαν επειδή αναδεικνύουν διαφορετικές πλευρές της σχέσης του βιβλίου με το έργο τέχνης. Τέλος, προτείνεται ένα νέο μεθοδολογικό εργαλείο για την ερμηνεία των βιβλίων καλλιτεχνών βάσει ενός μαθηματικού σχήματος. Πρόκειται για την ομάδα συμμετρίας τεσσάρων στοιχείων του μαθηματικού Christian Felix Klein η οποία έχει εφαρμοστεί από την κριτικό τέχνης Rosalind Krauss για να εξηγήσει νέες κατηγορίες έργων τέχνης που δεν υπάγονται σε προϋπάρχοντες ορισμούς. Το σχήμα αυτό, αναδιατυπώνεται για τα βιβλία καλλιτεχνών προκειμένου να εντάξει στον ίδιο τον ορισμό τους, την προβληματική που συνοδεύει την ερμηνεία τους.Item Restricted access Η παραγγελία προσωπογραφιών Καθηγητών της ΑΣΚΤ του 1965: Μία προσέγγιση της μνημειακής πολιτικής του ιδρύματοςΤσαβδάρη, Ελένη (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-16)Το θέμα της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της ιστορίας και η υφολογική ανάλυση των πορτραίτων του Γεωργίου Βρούτου (1843-1909), Γεωργίου Ιακωβίδη (1853-1932), Ζαχαρία Παπαντωνίου (1877-1940), Κωνσταντίνου Παρθένη (1878 1967), Επαμεινώνδα Θωμόπουλου (1878-1976) και Κώστα Δημητριάδη (1879-1943) που βρίσκονται στην Πινακοθήκη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Τα συγκεκριμένα πορτραίτα προέκυψαν ως αποτέλεσμα παραγγελίας του Συλλόγου Καθηγητών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Η παραγγελία ανατέθηκε στα μέλη του διδακτικού/διοικητικού προσωπικού της ΑΣΚΤ Γιώργο Μαυροΐδη, Γιάννη Μόραλη και Νίκο Νικολάου. Η παραγγελία στην αρχική της μορφή προέβλεπε την δημιουργία προσωπογραφιών του Νικηφόρου Λύτρα, του Γιάννη Κεφαλληνού, του Γεωργίου Ιακωβίδη, του Λυσάνδρου Καυταντζόγλου, του Κωνσταντίνου Δημητριάδη και του Κωνσταντίνου Βολανάκη. Η πρώτη αναφορά της παραγγελίας στα Πρακτικά του Συλλόγου Καθηγητών της ΑΣΚΤ εντοπίζεται στην Συνεδρίαση της 24ης Φεβρουαρίου του 1965, ωστόσο το ζήτημα επανέρχεται στις συζητήσεις του Συμβουλίου τα επόμενα χρόνια με μεγάλο αριθμό τροποποιήσεων και προσθηκών. Τα έργα της παραγγελίας που έχουν σήμερα εντοπιστεί περιλαμβάνουν τις προσωπογραφίες του Γεωργίου Βρούτου, του Γεωργίου Ιακωβίδη και του Ζαχαρία Παπαντωνίου από τον Γιώργο Μαυροΐδη, του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Επαμεινώνδα Θωμόπουλου από τον Γιάννη Μόραλη και την προσωπογραφία του Κώστα Δημητριάδη από τον Νίκο Νικολάου. Πολλές από τις προσωπογραφίες ατόμων που ανατέθηκαν στους τρεις δημιουργούς δεν υπάρχουν στην Πινακοθήκη της Σχολής και, με βάση τα έως τώρα δεδομένα, παραμένει άγνωστο αν εν τέλει πραγματοποιήθηκαν. Στην εργασία αναλύεται το θεσμικό πλαίσιο της παραγγελίας και το πώς αυτή σχετίζεται με την μνημειακή πολιτική του ιδρύματος υπό τη διεύθυνση Γιάννη Παππά (1913-2005). Παράλληλα, ερευνάται η σχέση των εμπλεκόμενων προσώπων, προσωπογράφων και προσωπογραφούμενων, με την ΑΣΚΤ αλλά και μεταξύ τους. Κεντρικό ζητούμενο είναι να διερευνηθεί η απόκλιση ανάμεσα στο σώμα έργων που τελικά εκτελέστηκαν και στην παραγγελία όπως καταγράφεται στα Πρακτικά με τις τροποποιήσεις τις οποίες υπέστη. Ως προς την μορφολογική προσέγγιση των προσωπογραφιών, αναλύονται ιδιαίτερα τα υφολογικά τους χαρακτηριστικά σε σχέση με το εικαστικό στυλ των καλλιτεχνών κατά την περίοδο της παραγγελίας.Item Restricted access Αμερικανικός Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και Σοβιετικός Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός: μια Πολιτική Διαμάχη του Ψυχρού Πολέμου (1945-1960).Μερτινού, Ελένη (Πτυχιακή εργασία, 2024-09-30)Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την Ψυχροπολεμική διαμάχη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με την Σοβιετική Ένωση για πολιτισμική επιρροή. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται η συμβολή του αφηρημένου εξπρεσιονισμού αφενός και του σοσιαλιστικού ρεαλισμού αφετέρου, για τον σκοπό αυτό, κατά τα πρώτα χρόνια εκείνης της περιόδου (1945-1960). Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Σοβιετική Ένωση αντιμάχονταν για την εδραίωση του καπιταλισμού και του κομμουνισμού, αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, αναπτύχθηκαν διάφορα μέσα επιρροής για την κοινή γνώμη και ένα από αυτά ήταν η τέχνη. Σκοπός της εν λόγω μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης της ζωγραφικής του αφηρημένου εξπρεσιονισμού με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Η έμφαση, ωστόσο, δίνεται στην προβολή του συγκεκριμένου κινήματος από την CIA και άλλους κρατικούς οργανισμούς ως αποκύημα της φιλελεύθερης και καπιταλιστικής κοινωνίας της Αμερικής. Από την άλλη, εξετάζεται η ζωγραφική του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, διότι ήταν το επίσημο αισθητικό δόγμα της Σοβιετικής Ένωσης. Παράλληλα, αναλύονται οι τρόποι με τους οποίους υποστηρίχθηκε το συγκεκριμένο στιλ από την σοβιετική κυβέρνηση, ως αποτέλεσμα του ότι ήταν συνυφασμένο με τις αρχές του σοσιαλισμού/κομμουνισμού. Ειδικότερα, η μελέτη επικεντρώνεται στην προώθηση των δύο καλλιτεχνικών στιλ στην Ευρώπη και στις αλλαγές των καλλιτεχνικών πολιτικών, που είχαν επιφέρει οι μεταβολές στις πολιτικές ηγεσίες (και στις δύο χώρες αντίστοιχα). Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε την ανάγνωση ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων πρωτογενών και δευτερογενών πηγών για τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Τα πορίσματα της έρευνας παρουσιάζονται σε δύο μέρη, που το πρώτο είναι αφιερωμένο στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και το δεύτερο στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Τα δύο αυτά τμήματα έχουν την ίδια δομή: 1) ιδεολογική ανάλυση και τρόποι υποστήριξης των δύο στιλ από τις κυβερνήσεις, 2) καλλιτεχνικές εκθέσεις, που παρουσίαζαν έργα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού και του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, ως μέσα επιρροής και 3) καλλιτέχνες που προωθούνταν στο παραπάνω πλαίσιο. Στο τέλος, συνάγεται το συμπέρασμα πως οι μεταβολές στις ηγεσίες των δύο χωρών άλλαξαν τον τρόπο διεξαγωγής της Ψυχροπολεμικής πολιτισμικής διαμάχης. Ταυτόχρονα, γίνεται κατανοητό ότι ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός ήταν στενά συνδεδεμένος με τον ατομικιστικό και απολιτικό χαρακτήρα του καπιταλιστικού/φιλελεύθερου συστήματος των ΗΠΑ. Αντίθετα, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός είχε έναν συλλογικό και πολιτικό χαρακτήρα, που ταίριαζε με την σοσιαλιστική/ κομμουνιστική ιδεολογία της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά συνέπεια, θεωρήθηκαν κατάλληλα όπλα για την πολιτισμική ανάδειξη των δύο χωρών.Item Restricted access Ο ρόλος της συντήρησης έργων τέχνης στην αντίληψη της σύγχρονης μουσειολογίαςΚουλιανού, Μαρία (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-19)Η παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματεύεται την σύνδεση μεταξύ των επιστημών της μουσειολογίας και της συντήρησης έργων τέχνης. Σκοπός είναι να εξεταστεί συνοπτικά η εξέλιξη των δύο κλάδων και να παρουσιαστούν τρόποι κατά τους οποίους οι δύο τομείς αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, η έρευνα εστιάζει στον ρόλο που έχει η συντήρηση έργων τέχνης στην αντίληψη της σύγχρονης μουσειολογίας. Δίνονται μερικά παραδείγματα σχετικά με το πως το κοινό μπορεί να συνδεθεί με αυτές, αφού αυτό είναι κάτι που επίσης ταυτίζεται με την εξέλιξη των δύο επιστημών στην ιστορία ως προς το κοινωνικό πλαίσιο. Η μεθοδολογία της εργασίας περιλαμβάνει μια εκτεταμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση. Τα ευρήματα δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ μουσειολογίας και συντήρησης ήδη από την αναγεννησιακή εποχή. Με την πάροδο του χρόνου, η προσέγγιση των δύο επιστημών μεταβλήθηκε και εξελίχθηκε, με αποτέλεσμα να αλλάξει και η δυναμική τους. Η προσέγγιση του κοινού και η σύνδεση του με την συντήρηση και την μουσειολογία είναι κάτι το οποίο επίσης παρουσίασε σημαντικές μεταβολές στο πέρας του χρόνου όμως στην παρούσα εργασία παρότι υπάρχει μια σχετική νύξη, δεν δίνεται τόσο βαρύτητα σε αυτό, όσο στην γενικότερη συνεργασία που εμφανίζουν οι δύο αυτές επιστήμες. Εν κατακλείδι, η έρευνα αναδεικνύει την σχέση της μουσειολογίας με την συντήρηση έργων τέχνης, παρουσιάζοντας την μέσω του ιστορικού πλαισίου το οποίο τις περιβάλλει, ώστε να δείξει τον τρόπο με τον οποίο σχημάτισαν την σύνδεση την οποία πλέον έχουν αποκτήσει.Item Restricted access Αντισυμβατικοί τρόποι αφήγησης στο κόμικ Κόρτο ΜαλτέζεΜπότσου, Άννα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-01)Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να εντοπίσει και να παρουσιάσει τις ιδιαίτερες αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Ούγκο Πρατ στην σειρά κόμικς Κόρτο Μαλτέζε και να αναζητήσει την προέλευση και την συσχέτισή τους με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τις συνέλαβε, αλλά και την απήχηση του έργου στην Ελλάδα. Αποτελούμενη από τρεις θεματικές ενότητες, η εργασία αρχικά εξετάζει τους βασικούς εξωγενείς παράγοντες που επηρέασαν την μορφολογία του έργου του Πρατ, περνώντας ύστερα στην παρουσίαση των μοτίβων και των αφηγηματικών προγραμμάτων των ευρωπαϊκών κόμικς μέχρι την δεκαετία του ‘60. Συνεχίζοντας στην δεύτερη ενότητα, απαριθμούνται κι αναλύονται με συγκεκριμένα παραδείγματα οι καινοτόμες τεχνικές που χρησιμοποιεί ο δημιουργός, οι οποίες έρχονται σε ρήξη με τον μέχρι τότε γενικό κανόνα. Στην τρίτη ενότητα γίνεται ένας απολογισμός της πορείας του συγκεκριμένου κόμικ στην Ελλάδα κι εξετάζεται η αποδοχή του και η πρόσληψή του από το εγχώριο κοινό. Σκοπός της εργασίας είναι να εντοπίσει τις αφηγηματικές διαφοροποιήσεις του Κόρτο Μαλτέζε σε σχέση με άλλα αντίστοιχα κόμικς της εποχής και να εξεταστεί η σχέση του ιδιαίτερου τρόπου αφήγησης του Ούγκο Πρατ με το κοινωνικό και πολιτικό κλίμα της Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Ιταλίας, των δεκαετιών 1960 – 1980. Συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται προς απάντησιν είναι το κατά πόσο οι εξωγενείς παράγοντες ευθύνονται για τον διαφορετικό χαρακτήρα της αφήγησης και πώς αυτοί μεταφράζονται εικονολογικά. Δευτερεύων στόχος είναι η κάλυψη ενός βιβλιογραφικού κενού, καθώς για την ώρα δεν έχουν εκπονηθεί άλλες αφηγηματολογικές αναλύσεις του έργου σε εσωτερικό κι εξωτερικό.Item Restricted access Οπτικές Επαναστάσεις: Το Photomontage ως Μέσο Έκφρασης του Βερολινέζικου Νταντά.Ράπαντα, Θεοδώρα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-01)Η πτυχιακή εργασία με τίτλο «Οπτικές Επαναστάσεις: Το Photomontage ως Μέσο Έκφρασης του Βερολινέζικου Νταντά» αποτελεί μια μελέτη της χρήσης της τεχνικής του φωτομοντάζ από τους καλλιτέχνες του κινήματος του Βερολινέζικου Νταντά. Η εργασία αυτή αποσκοπεί στο να διερευνήσει τη σημασία και τις καινοτομίες του φωτομοντάζ καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες του Νταντά το χρησιμοποίησαν ως εργαλείο για την έκφραση πολιτικών και κοινωνικών μηνυμάτων. Το ντανταϊστικό κίνημα, που αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, προέβαλε την αντίδραση ενάντια στις παραδοσιακές μορφές τέχνης και τους κοινωνικούς κανόνες της εποχής. Μέσα από την εργασία αναλύεται η ιστορική και κοινωνικοπολιτική συγκυρία που οδήγησε στην ανάπτυξη του Νταντά, ιδιαίτερα στο Βερολίνο, μια πόλη που βίωσε μεγάλες αναταραχές και αλλαγές μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ανάλυση επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο το φωτομοντάζ αναπτύχθηκε ως απάντηση στις νέες τεχνολογικές και κοινωνικές συνθήκες και πώς οι Ντανταϊστές το υιοθέτησαν για να προκαλέσουν και να αμφισβητήσουν το κατεστημένο. Κεντρικό σημείο της έρευνας είναι η παρουσίαση και ανάλυση των έργων σημαντικών καλλιτεχνών, όπως ο Raoul Hausmann και η Hannah Höch, οι οποίοι αξιοποίησαν το φωτομοντάζ για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με την κοινωνία. Ιδιαίτερα, η εργασία εξετάζει τον ρόλο της Hannah Höch ως μια από τις λίγες γυναίκες καλλιτέχνιδες του κινήματος, η οποία χρησιμοποίησε το φωτομοντάζ για να θέσει ζητήματα σχετικά με την ελευθερία, την αυτοδιάθεση και την αναπαράσταση της γυναίκας. Επιπλέον, η εργασία διερευνά τη συμβολή των John Heartfield και George Grosz, οι οποίοι εστίασαν στην πολιτική διάσταση του φωτομοντάζ, χρησιμοποιώντας το ως μέσο σάτιρας και κριτικής της πολιτικής κατάστασης στη Γερμανία της εποχής. Μέσα από μια σειρά επιλεγμένων φωτομοντάζ, η εργασία παρέχει μια περιγραφική και ερμηνευτική ανάλυση, προσπαθώντας να κατανοήσει τη σημασία τους και τα νοήματα που εμπεριέχουν. Τέλος, η εργασία εξετάζει συνοπτικά την επιρροή και την εξέλιξη του φωτομοντάζ μετά το τέλος του Νταντά, αναδεικνύοντας πώς αυτή η τεχνική συνέβαλε στην ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.Item Restricted access Η τέχνη του ukiyo-e και ο καλλιτεχνικός διάλογος μεταξύ Ανατολής και Δύσης: Από τις ξυλογραφίες έως τα mangaΒαβούρα, Ευτυχία (Πτυχιακή εργασία, 2023-10-06)Η παρούσα εργασία μελετά και αναλύει εις βάθος τη βαθύτερη σύνδεση μεταξύ των ιαπωνικών ξυλογραφιών ukiyo-e, του κινήματος του Ιαπωνισμού και των σύγχρονων ιαπωνικών κόμικς, δηλαδή των manga. Συνδετικός κρίκος των σταδίων αυτής της έρευνας είναι η αμφίδρομη και διαχρονική εικαστική ανταλλαγή των λαών της Δύσης και της Ιαπωνίας, από τον 16ο αιώνα έως και σήμερα, δίνοντας έμφαση, ως σημεία μελέτης, στην περίοδο Edo και στην περίοδο Meiji. Σε αυτή την εργασία παρατίθεται μία ιστορική, πολιτική, καθώς και εικαστική ανάλυση της θέσης της Ιαπωνίας κατά τις προαναφερθείσες χρονικές περιόδους. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, διαγράφεται εν συντομία η πορεία της ιαπωνικής ξυλογραφίας, ξεκινώντας από κάποιους βασικούς σταθμούς της ιστορικής της εξέλιξης, όπως οι ασπρόμαυρες ξυλογραφίες, οι πολύχρωμές ξυλογραφίες, καθώς και οι ξυλογραφίες με συγκεκριμένη θεματολογία. Εν συνεχεία και αναλύοντας παράλληλα το πολιτικό υπόβαθρο που περικλείει αυτές τις μεταβάσεις, εξετάζεται η καθοριστική περίπτωση της τοπιογραφίας του 19ου αιώνα και τα εικαστικά αποτελέσματα αυτής στην ιαπωνική ξυλογραφία, ως ξεχωριστό είδος τέχνης. Στο Δεύτερο Μέρος, η εστίαση πραγματοποιείται στον καλλιτεχνικό διάλογο της Ιαπωνίας με την Δύση, λίγο πριν και αμέσως μετά το κομβικό σημείο του ανοίγματος των συνόρων της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, το 1853. Ξεκινώντας από τις πρώτες καλλιτεχνικές επαφές με τη Δύση και περνώντας στη γέφυρα του Ιαπωνισμού, αναλύεται η επιρροή του τελευταίου, στο κίνημα του Ιμπρεσιονισμού τον 18ο αιώνα. Κάθε στάδιο αυτής της εικαστικής ανταλλαγής, εξετάζεται με γνώμονα τα σημεία συνάντησης αυτών των δύο κόσμων, τα οποία εν τέλει, διαμόρφωσαν έναν πρωτοφανή, αλλά και διαχρονικό καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Τέλος, γίνεται αναφορά στα manga, τα ιαπωνικά κόμικς, ως το σύγχρονο σύμβολο συνάντησης όλων των προαναφερθέντων πολιτιστικών ανταλλαγών τους περασμένους αιώνες.