Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης (Π. Ε.)

Permanent URI for this collection

https://artia.asfa.gr/handle/artia/9

Browse by

Results 1 - 20 of 111

Restricted access
Camille Claudel και Edvard Munch : η μαθητεία του έρωτα και του πόνου
Τσακαλιάδης - Σωτηράκογλου, Αναστάσιος (Πτυχιακή εργασία, 2017-10)
Το θέμα της παρούσας εργασίας αφορά τη διαδικασία της μετουσίωσης του εσωτερικού βιώματος της ερωτικής οδύνης σε καλλιτεχνική δημιουργία. Μέσα από μια συγκριτική προσέγγιση ανάμεσα στη ζωή και το έργο της Γαλλίδας γλύπτριας Camille Claudel (1864-1943) και του Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch (1863- 1944), ευελπιστώ όχι μόνο να σκιαγραφήσω ιστορικά αυτή τη διαδικασία, αλλά και να καταστήσω τα παραδείγματα αυτά χρήσιμα για μια φιλοσοφική ανάλυση των πολλών ζητημάτων που ανοίγονται μέσα από αυτή την προσπάθεια. Επομένως, η εργασία δεν αφορά μεμονωμένα τις περιπτώσεις των δύο αυτών μορφών του Fin de siècle, αλλά θα επιχειρήσω να οδηγηθώ σε μια νέα ματιά πάνω στα έργα που θα χρησιμοποιήσω, που να λειτουργεί αφενός ως προσέγγιση του πώς ο καλλιτέχνης αλλά και ο θεωρητικός βρίσκουν τα θέματα του έργου τους μέσα από τη ζωή τους. Επειδή τα ζητήματα του έρωτα και του πόνου έχουν εκ των πραγμάτων υποκειμενικό χαρακτήρα, θα ξεκινήσω με μια εκτενή εισαγωγή στις έννοιες που σκοπεύω να χρησιμοποιήσω, σε μια προσπάθεια να εξηγήσω την οπτική βάσει της οποίας θα μελετηθούν οι ζωές και τα έργα στην πορεία. Η οπτική αυτή στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε προσωπικές παρατηρήσεις και στοχασμούς, συμπληρωματικά όμως θα χρησιμοποιηθούν αποσπάσματα από σχετικά έργα ορισμένων φιλοσόφων, δραματουργών, θεωρητικών και κριτικών της τέχνης. Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στις αφηγήσεις των ίδιων των καλλιτεχνών. Ξεκινώντας από μια μεταφυσική και κοινωνική προσέγγιση του προβλήματος της ερωτικής οδύνης, όπου θα στηριχτώ στον Γάλλο συγγραφέα Georges Bataille (1897-1962), τον Ιταλό φιλόσοφο και ζωγράφο Julius Evola (1898-1974), αλλά και τον Δανό φιλόσοφο Soren Kierkegaard (1813-1855), θα οδηγηθώ στην προσέγγιση του προβλήματος της εικαστικής απεικόνισης του αισθήματος αυτού. Έπειτα, θα περάσω σε μια σύντομη βιογραφία του καθενός από τους δύο καλλιτέχνες, αλλά και μια εκτενέστερη προσέγγιση των σχετικών ζητημάτων που προκύπτουν από την ερωτική τους ζωή σε συσχετισμό με μια επιλογή έργων τους, στηριζόμενος σε δικές τους μαρτυρίες αλλά και σε φιλοσοφικό σχολιασμό βασισμένο στον Γάλλο φιλόσοφο Michel Foucault (1926- 1984). Τέλος, θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω τη σύνδεση ανάμεσα στις ζωές και τα έργα των δύο καλλιτεχνών και να προτείνω μια καινούρια οπτική σε αυτά, μέσα από μια συγκριτική παράθεση δύο συγκεκριμένων έργων τους.
Restricted access
Gentrified Athens: Οι εκφάνσεις διεθνών κοινωνικό-οικονομικών πρακτικών εξευγενισμού στην Αθήνα των τελευταίων δεκαετιών.
Ανδρεοπούλου, Ζησιάνα (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-05)
Η παρούσα πτυχιακή εργασία εξετάζει τη διαδικασία του εξευγενισμού (gentrification) στην Αθήνα, εστιάζοντας στις κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές του προεκτάσεις. Με έμφαση στην περιοχή του Μεταξουργείου, η έρευνα διερευνά τη σχέση μεταξύ της τέχνης και του φαινομένου του εξευγενισμού, αναδεικνύοντας τον ρόλο των καλλιτεχνικών παρεμβάσεων και των πολιτιστικών πρωτοβουλιών στην αλλαγή του αστικού τοπίου. Μέσα από ιστορική ανάλυση, μελέτες περιπτώσεων και θεωρητικά μοντέλα, αναδεικνύεται η δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ πολιτιστικής παραγωγής, κοινωνικής αλλαγής και οικονομικής κερδοφορίας. Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως το ReMap, η Athens Biennale και η Documenta 14, καθώς και η επίδραση του Airbnb και της τουριστικοποίησης, εξετάζονται ως παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνθεση της γειτονιάς και οδηγούν στην εκτόπιση των παλαιών κατοίκων. Τέλος, η εργασία αναδεικνύει τις αντιστάσεις των τοπικών κοινοτήτων και τονίζει την ανάγκη για μια πιο δίκαιη και βιώσιμη αστική ανάπτυξη.
Restricted access
Graffiti και street art : στην Αθήνα της κρίσης, από τους δρόμους στις γκαλερί την περίοδο 2013-2017
Μπαρμπίνη, Σταυρούλα (Πτυχιακή εργασία, 2017)
Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείµενο της τη µελέτη του Graffiti, και του Street art σε ένα συγκεκριµένο χωροχρονικό πλαίσιο, στην Αθήνα της κρίσης από το 2013 µέχρι το 2017. Κύρια προβληµατική της εργασίας, είναι το πέρασµα από τον δρόµο στις Γκαλερί και στα µουσεία και πως αυτό αντιµετωπίζεται από την αστική τάξη. Μέσω αυτής της εργασίας, γίνεται η προσπάθεια να αποσαφηνιστεί η έννοια του Graffiti και της Street art στην σηµερινή κοινωνία. Πως επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτήν, αν µπορεί να οριστεί ως µια µορφή τέχνης στο συνόλο των τεχνών, από τις τεχνικές και τα θεάµατα µέχρι την κουλτούρα και τις σύγχρονες τάσεις που βρίσκονται παντού γύρω µας και µας προσπερνάνε στην καθηµερινή ζωή µας. Πρέπει ή όχι το Graffiti να εγκαταλείψει το δηµόσιο χώρο, πως οι κρατικοί θεσµοί προσπαθούν και αφοµοιώνουν τα στοιχεία που µπορούν να τους βλάψουν, πως η κρίση µπορεί να έχει συµβάλει σε αυτή την αλλαγή. Αντικείµενο λοιπόν, αυτής της εργασίας είναι η πολλαπλή ανάγνωση του φαινοµένου, της µεταφοράς δηλαδή του Graffiti (Street art) απο την δηµόσια εκθέση του, στον εσωτερικό χώρο. Με σκοπό όχι να το επικρίνει ή να το εξιδανικεύσει αλλά να το γνωρίσει, να το αναλύσει και να το παρουσιάσει.
Restricted access
H Γυναικεία Πείνα και το Τερατώδες Θηλυκό: από πατριαρχικό στερεότυπο σε φεμινιστικό πρότυπο.
Παπαγιαννάκη, Ευτυχία (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-11)
Αφετηρία της παρούσας εργασίας αποτελεί η απεικόνιση της θηλυκότητας ως τέρας στην τέχνη και τον κινηματογράφο και η ερευνητική συσχέτιση της με τη φεμινιστική θεωρία. Χωρισμένη σε δύο μέρη στοχεύει να αναδείξει τη διττή φύση του γυναικείου τέρατος ως προβληματικού στερεότυπου δημιουργημένου από άντρες αλλά και ως ισχυρού εργαλείου ενδυνάμωσης, αυτοέκφρασης1 και ενδοσκόπησης, όταν επανοικειοποιείται2 από θηλυκότητες, με παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης παρμένες από τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και την εικαστική τέχνη, που προκύπτουν από βιβλιογραφική και κινηματογραφική έρευνα. Η έννοια του Τερατώδους Θηλυκού3 διασαφηνίζεται στις τρεις πρώτες ενότητες του πρώτου μέρους. Αρχικά γίνεται σύντομη ανασκόπηση του τρόπου με τον οποίο η θηλυκότητα απεικονίζεται τερατώδης πρώτα στη μυθολογία και έπειτα, στην τέχνη, τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο και διερευνάται η προβληματική φύση των απεικονίσεων αυτών και το γιατί αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης μέσα από γραπτά γυναικών θεωρητικών. Στις ακόλουθες τέσσερεις ενότητες περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο το τερατώδες θηλυκό, η θηλυκότητα δηλαδή ως αποκρουστική, τρομακτική και εν δυνάμει επικίνδυνη, είναι ικανή να αποτελέσει μέσο ενδοσκόπησης, αυτοέκφρασης και τρόπο ενδυνάμωσης. Στο δεύτερο μέρος αναδεικνύεται με παραδείγματα και μέσα από την ανάλυση ταινιών, βιβλίων και εικαστικού έργου, πως το τερατώδες θηλυκό μπορεί να συνδεθεί με την queer ταυτότητα και πως διασταυρώνεται με τη διαθεματικότητα4 και συγκεκριμένα με το κίνημα του διαθεματικού φεμινισμού5, προκειμένου να καταλήξουμε στο συμπέρασμα για τη σημασία που φέρει για τις θηλυκότητες η δυνατότητα να επινοούν, να δημιουργούν και να διαμορφώνουν το δικό τους τερατώδες θηλυκό. Στόχος αυτής της εργασίας είναι η ανάδειξη του είδους του μεταφυσικού τρόμου στην τέχνη και πώς η ανάλυση του σε φεμινιστικό ακαδημαϊκό πλαίσιο έχει τη δυνατότητα να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται συνεχώς.
Restricted access
Lockdowned Αθήνα: μία πόλη που ατενίζει τη ζωή από το παράθυρο
Ευσταθίου, Δήμητρα Α. (Πτυχιακή εργασία, 2021)
Με τον ερχομό του νέου έτους, μετράμε ήδη σχεδόν έναν χρόνο από την στιγμή που η πανδημία COVID-19 εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε στην Ελλάδα. Μέσα σε έναν χρόνο έχουμε βιώσει -μεταξύ άλλων δύο lockdown, την ολική διακοπή κάθε οικονομικής δραστηριότητας, μία πρωτόγνωρη μιντιακή πολιτική που κάνει θέαμα τον πανικό και την επισφάλεια, τα σώματα μας ως δυνητικούς φορείς θανάτου. Έχουμε λοιπόν μείνει σπίτι για περισσότερους από 5 μήνες υπακούοντας τις πολιτειακές υποδείξεις και επομένως το πεδίο δράσης μας έχει συρρικνωθεί στο ελάχιστο, στον μοναδικό ασφαλή τόπο: την κατοικία. Πώς βιώνεται μία τυπική αθηναϊκή κατοικία, δηλαδή ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας, την εποχή του εγκλεισμού; Αναζητώντας τις απαντήσεις του ερωτήματος αυτού, συνειδητοποιούμε πως δεν πρόκειται να βρούμε μία οικουμενική, αλλά πολλαπλές, όπως και το δομημένο περιβάλλον της Αθήνας, της πόλης των πολλαπλών και ανόμοιων οικιστικών πυρήνων. Προϋπόθεση λοιπόν της μελέτης αυτής είναι η γνωστοποίηση του περιβάλλοντος έρευνας. Η παρέμβαση αυτή θα επικεντρωθεί σε γειτονιές της Αθήνας που συνθέτουν την αστική εικονογραφία της: αυτές δηλαδή που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά όπως η πυκνή δόμηση, οι πολυώροφες πολυκατοικίες, οι στενοί διπλοπαρκαρισμένοι δρόμοι, η έλλειψη δημόσιων χώρων. Γειτονιές όπως τα Εξάρχεια, του Γκύζη, η Κυψέλη. Έστω λοιπόν ότι βρισκόμαστε στο ρετιρέ μίας πολυώροφης πολυκατοικίας στους πρόποδες του λόφου του Στρέφη και ατενίζουμε μία από τις θεάσεις της σύγχρονης Αθήνας. Το βλέμμα μας παρατηρεί το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της αθηναϊκής πολυκατοικίας. Στοχεύοντας λοιπόν στην κατανόηση της ταυτότητας της σύγχρονης Αθήνα, παρατηρούμε πως τόσο ο ιδιωτικός, όσο και ο δημόσιος χώρος της δομείται από την ανώνυμη αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας. Η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει συγκροτήσει τη σύγχρονη αστικότητα, γεμίζοντας το αστικό κενό με ημιδημόσιους χώρους και ποιότητες, ποιότητες «κατωφλιακές», όπως μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε, στις στοές, τα υπόστεγα αλλά και τις ταράτσες της και έχει “βεβαιωθεί” πως τα υποκείμενα θα ζουν, θα ψωνίζουν, θα ψυχαγωγούνται σε όλα της τα επίπεδα. Από το πλατύσκαλο του δρόμου μέχρι και το δώμα. Κατά την είσοδο μας στα πιο απόκρυφα σημεία της, το κλιμακοστάσιο και τους διαφορετικούς ορόφους, ένας άλλος πολυδιάστατος κόσμος ξετυλίγεται. Είναι αυτός που εκκινεί από το πλατύσκαλο του ορόφου, οριοθετείται από τις κλειστές πόρτες των γειτόνων και φτάνει, αφότου εισέλθουμε στο διαμέρισμα, μέχρι την απέναντι πολυκατοικία και τη θέαση του εσωτερικού του αντικρυστού διαμερίσματος το οποίο μας φανερώνεται καδραρισμένο από ένα παράθυρο ή μία μπαλκονόπορτα. Φυσικά στην περίπτωση που η κουρτίνα είναι ανοικτή και η τέντα ανεβασμένη. Τη στιγμή εκείνη, μία νέα σχέση οικοδομείται. Μία σχέση μεταξύ παρατηρητή και υποκειμένου παρατήρησης, μία σχέση, πια, μεταξύ δύο έγκλειστων υποκειμένων . Ο πρώτος αρέσκεται στην ασφαλή “ηδονοβλεπτική” παρατήρηση της καθημερινής ζωής του αγνώστου του απέναντι μπαλκονιού, ενώ ο δεύτερος επιλέγει να αφήσει προσιτή τη δίοδο του ξένου βλέμματος στο δικό του ιδιωτικό κομμάτι του κόσμου. Τόσο τα «αστικά κατώφλια» των πολυκατοικιών όσο και οι ποιότητες ενός εσωτερικού της εγκλεισμού και ηδονοβλεψίας είναι ποιότητες που ξεδιπλώθηκαν στην αθόρυβη Αθήνα του εγκλεισμού και νοηματοδότησαν εκ νέου τους χώρους της καθημερινότητάς μας και την εμπειρία μας μέσα σε αυτούς. Η μελέτη αυτή επικεντρώνει στην εξερεύνηση αυτών των ποιοτήτων . Εξερευνά τις νέες όψεις, σχέσεις και εμπειρίες της πόλης του εγκλεισμού -της πόλης της πολυκατοικίας. Μεθοδολογικά, προσεγγίζει αυτές τις ποιότητες όπως έχουν “αιχμαλωτιστεί” μέσα από τον φακό Ελλήνων και ξένων φωτογράφων, παλαιότερων αλλά και σύγχρονων, επαγγελματιών και ερασιτεχνών, που εμπνεύστηκαν από το σύγχρονο οικιστικό περιβάλλον και αποτύπωσαν εμπειρίες και συναισθήματα μιας πόλης που δεν λειτουργούσε.
Restricted access
Nocturne : ετεροτροπίες της νύχτας και η κρίση της εικόνας στην μοντέρνα οπτική κουλτούρα
Κατσιβελάκης, Νικόλαος Β. (Πτυχιακή εργασία, 2020)
Τα Nocturnes του Whistler, αναπαριστούν μία επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων της όρασης. Τα Nocturnes εντοπίζονται στα όρια της ζωγραφικής και αντίληψης, στα όρια της όρασης και της αναπαράστασης. Πρόκειται για έργα που ενσωματώνουν οπτικά την αισθητική εμπειρία της νυχτερινής περιπλάνησης, η χρονικότητα της οποίας ισοδυναμεί με την διάρκεια ενός πυροτεχνήματος. Η αποτύπωση αυτής της εμπειρίας έγκειται σε αυτή την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ μιας αναπαράστασης της πραγματικότητας και ενός τρόπου απλοποίησης που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια πρώιμη εκδοχή της αφαίρεσης. Το θέμα της νύχτας, εξυπηρετεί αυτή την απλοποίηση των μορφών και το χρησιμοποιεί για να αποτυπώσει την μεταμόρφωση του σύγχρονου αστικού νυχτερινού τοπίου. Ο Whistler υπήρξε καταλύτης στην διαμόρφωση αυτού του αισθητικού λεξιλογίου. Η πρόταση ενός εναλλακτικού τρόπο θέασης που απορρίπτει την άμεση παρατήρηση αποτέλεσε αντικείμενο μιας σύνθετης πρόσληψης, τόσο στην Αμερική172, όσο και σε ευρωπαϊκούς κύκλους του αισθητισμού, του συμβολισμού και της παρακμής.173 Η ευρεία κυκλοφορία των έργων του Whislter γίνεται αντιληπτή από την συμμέτοχη του σε εκθέσεις (κυρίως από το 1878-1901)174 και στις δυο όχθες του Ατλαντικού.175 Τα Nocturnes συμπυκνώνουν ζητήματα της αναπαράστασης που ήταν κυρίαρχα στην οπτική κουλτούρα της εποχής τους.176 Το θέαμα, ο πνευματισμός, η φωτογραφία είναι κάποια από αυτά με τα οποία συνδιαλέγονται τα έργα.
Restricted access
O Clement Greenberg και η Pop Art
Ζορζοβίλη, Eλεάννα Χ. (Πτυχιακή εργασία, 2022)
Στη παρούσα εργασία γίνεται μια παρουσίαση του καλλιτεχνικού ρεύματος της Pop Art μέσα από τα μάτια και τα κείμενα του Αμερικανού κριτικού τέχνης Clement Greenberg, o οποίος αποτέλεσε μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της Αμερικανικής καλλιτεχνικής σκηνής το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Παράλληλα μια ακόμα έννοια που θα εξεταστεί στην εργασία είναι αυτή του φορμαλισμού, καθώς επηρέασε τον τρόπο σκέψης και προσέγγισης των καλλιτεχνικών πραγμάτων για τον Greenberg. Όπως θα δούμε «για μισό αιώνα ο Greenberg τοποθέτησε τον εαυτό του στο απόλυτο κέντρο της συζήτησης που αφορά το παρελθόν και το μέλλον του μοντερνισμού»1 και αυτό γιατί ήταν ο ίδιος που διαμόρφωσε τη «μοντερνιστική» θεωρία, δηλαδή τη συζήτηση γύρω από το μοντερνισμό. Θα σταθούμε ιδιαίτερα στο πως στις αρχές της δεκαετίας του ’60, τότε που ο Greenberg βρίσκονταν στο απόγειο της καριέρας του και ασχολήθηκε διεξοδικά με την επεξεργασία μιας θεωρίας του μοντερνισμού μολονότι όπως παρατηρεί o James Meyer σε άρθρο του με τίτλο “Back to tomorrow: Pop Art”, το 2004 στο περιοδικό Artforum, ο Greenberg δεν δημοσίευσε ποτέ δοκίμιο για το θέμα και οι παρατηρήσεις σε συνεντεύξεις και κείμενα του στην ανθολογία των γραπτών του John O’Brian υποδηλώνουν μία περιφρόνηση για το καλλιτεχνικό φαινόμενο της Pop Art, εν τούτοις οι αναφορές στην Ποπ, μας αποκαλύπτουν πληροφορίες τόσο για τον ίδιο τον Greenberg όσο και για την Ποπ έτσι όπως την αντιλαμβανόταν. Κλείνοντας, ελπίζουμε ότι θα έχουμε οδηγηθεί σε μια σφαιρική εικόνα τόσο για το έργο και τη δράση του Clement Greenberg αλλά και ειδικά για τη σχέση του με το καλλιτεχνικό ρεύμα της Pop Art.
Restricted access
Richard Serra’s Tilted Arc (1981-1989) : Η δίκη ενός έργου
Θρουβάλα, Σοφία (Πτυχιακή εργασία, 2019)
Η παρούσα ερευνητική εργασία µε τίτλο “Richard’s Serra “Tilted Arc”, αποτελεί µια θεωρητική προσέγγιση του ζητήµατος της αυτοπραγµάτωσης και ολοκλήρωσης ενός σύγχρονου έργου τέχνης ξεκινώντας από την στιγµή της δηµιουργίας του προχωρώντας στην τοποθέτησή του στον χώρο, στη συνέχεια εξετάζοντας τις σχέσεις που αυτό δηµιουργεί και φτάνοντας στην απόρριψη του και στην τελική αποµάκρυνσή του από τον χώρο έκθεσης. Αφορµή αυτής της µελέτης, που θέτει περισσότερο ερωτήµατα παρά απαντάει, υπήρξε το έργο του Ρίτσαρντ Σέρρα “Tilted Arc” το οποίο και ονοµατοθέτησε την εργασία και αποτέλεσε βασικό παράδειγµα πάνω στο οποίο έγινε προσπάθεια να εφαρµοστούν οι θεωρητικές συζητήσεις και πραγµατείες της σύγχρονης τέχνης και κυρίως εκείνες του µινιµαλισµού και της Λάντ-Αρτ των δεκαετιών ’60 µε 80. Η ιστορία του παρόντος έργου παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον αφού πρόκειται για ένα γλυπτό που εντάσσεται σε µια σειρά από σηµαντικές κατηγορίες και κινήµατα τέχνης των προαναφερθέντων δεκαετιών όπως η land art, η τέχνη της διαδικασίας, η γλυπτική του διευρυµένου πεδίου, και τη γλυπτική του δηµοσίου χώρου καθώς επίσης αποτέλεσε µια από τις πιο γνωστές περιπτώσεις µινιµαλιστικού και τοποειδούς γλυπτού του αµερικάνικου άστεως, το οποίο αφαιρέθηκε εξαιτίας της κοινωνικής κατακραυγής κατόπιν δικαστικής απόφασης. Η εργασία ωστόσο δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στην υπόθεση του Tilted Arc αλλά αντλεί από εκείνη όλα τα στοιχεία που σύµφωνα µε την προσωπική µου µελέτη είναι αρκετά ώστε να χαρακτηριστεί το παρόν έργο του Ρίτσαρντ Σέρρα ως η σπουδαιότερη περίπτωση γλυπτού το οποίο και θα µπορούσε να θεωρηθεί αυτό το ίδιο µια από τις σηµαντικότερες µορφές στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης λόγω ακριβώς της πορείας που ακολούθησε.
Restricted access
Teenage apocalypse: δυστοπία και αποκάλυψη στο κινηματογραφικό έργο του Gregg Araki
Λεντεμπούρ – Μποβιάτση, Μάρα (Πτυχιακή εργασία, 2022)
Αφετηρία της συγκεκριμένης εργασίας στάθηκε το ερώτημα “Πώς εκφράζει η κινηματογραφική τριλογία Teenage Apocalypse την Δυστοπία και την Αποκάλυψη;”. Προκειμένου να δώσω απάντηση στο ερώτημα αυτό, προχώρησα σε μια βιβλιογραφική και κινηματογραφική έρευνα και την συγγραφή της συγκεκριμένης εργασίας, η οποία διακρίνεται σε δύο μέρη. Οι έννοιες Δυστοπία και Αποκάλυψη διασαφηνίζονται στις πρώτες υποενότητες (υποενότητες 1.1, 1.2) του πρώτου μέρους. Προκειμένου να κατανοήσω ποια δυστοπικά και αποκαλυπτικά χαρακτηριστικά θα αναζητήσω στις ταινίες, θα μελετήσω τη δυστοπική λογοτεχνία (υποενότητα 1.3) και την επιστημονική φαντασία (υποενότητα 1.4), οι οποίες προϋπήρχαν του κινηματογράφου. Ολοκληρώνοντας το πρώτο μέρος, θα αναφερθώ στη μορφή πλοκής και σκηνικών των δυστοπικών ταινιών (υποενότητα 1.5). Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, θα τοποθετήσω τις τρεις ταινίες (Totally F***ed Up, The Doom Generation, Nowhere) μαζί με τον δημιουργό τους (Gregg Araki) στο ιστορικό, καλλιτεχνικό και ιδεολογικό τους πλαίσιο (υποενότητα 2.1). Στη συνέχεια, θα αναλύσω επιλεγμένες σεκάνς από κάθε κινηματογραφικό έργο, στις οποίες εντόπισα δυστοπικά και αποκαλυπτικά στοιχεία (υποενότητες 2.2, 2.3, 2.4). Στις αναλύσεις, θα συνδέσω τα στοιχεία αυτά με τις αναφορές τους στη χριστιανική θρησκεία και την σύγχρονη ιστορία. Ακόμη, θα διερευνήσω το πώς συνδέονται με κλάδους όπως η αρχιτεκτονική, καθώς και με άλλα κινηματογραφικά ρεύματα της εποχής . Στο τέλος, θα παραθέσω τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα μου και μερικές τελικές σκέψεις (υποενότητα 2.5).
Restricted access
Teknolust: Κλωνοποίηση, για μια Επανεξέταση της Ανθρωπινότητας
Μελετάκη, Αριάδνη Άνοιξη (Πτυχιακή εργασία, 2024-10-11)
Η παρούσα πτυχιακή εργασία, χρησιμοποιώντας ως υπόθεση μελέτης το φιλμ Teknolust (2002) της Lynn Hershman Leeson, επεξεργάζεται το ζήτημα της ανθρώπινης κλωνοποίησης, όπως αναπτύσσεται στην ταινία, προσπαθώντας να προβληματοποιηθεί, μέσω των αναπαραστάσεων που αυτή παρέχει, ο ανθρωποκεντρισμός παραδοσιακών ανθρωπιστικών προσεγγίσεων για το σώμα και την αναπαραγωγή. Επιπλέον, γίνεται προσπάθεια να εξεταστεί μια διαφορετική ανθρωπινότητα. Αφού πρώτα δίνονται ορισμένα σημεία για την πλοκή και την παραγωγή του Teknolust, στη συνέχεια τίθενται βασικές έννοιες και σκέψεις που συγκρότησαν την ανθρωπινότητα, με άξονα το σώμα, με την επιρροή του Διαφωτισμού και του Ανθρωπισμού του 17ου και 18ου αιώνα. Έπειτα παρουσιάζονται προσεγγίσεις σωματικοτήτων που προέκυψαν από τον 20ο αιώνα και εξής. Ακολούθως αναφέρονται γνωστές αναπαραγωγικές τεχνικές, για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση στο θέμα της κλωνοποίησης. Δίνεται, έπειτα, μια εικόνα της διαδικασίας της εργαστηριακής κλωνοποίησης, καθώς και ενδοιασμών στον διάλογο γύρω από τη συγκεκριμένη αναπαραγωγική πρακτική. Οι ενδοιασμοί αυτοί αντιπαραβάλλονται με την αντιμετώπισή τους εντός του Teknolust. Τέλος, η εργασία επικεντρώνεται στην ένταση που προκαλεί η ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση στο δυϊστικών καταβολών ζεύγος αντιγράφου και πρωτοτύπου, αναδεικνύοντας τα όρια μιας τέτοιας προσέγγισης, συνάμα με τον ανθρωποκεντρισμό της. Και σε αυτή την περίπτωση η ταινία αποτελεί ένα παράδειγμα προβληματοποίησης και - σε ορισμένα σημεία - υπέρβασης δυϊσμών, καθώς αναπτύσσει μια τρόπον τινά μυθολογική αφήγηση προς μια άλλη ανθρωπινότητα.
Restricted access
Thomas Struth : Museum Photographs : η κατοπτρική εμπειρία των θεατών
Σαλβαρίδη, Φωτεινή Η. (Πτυχιακή εργασία, 2019)
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται μια κατά το δυνατόν πρωτότυπη ανάγνωση της εμπειρίας πρόσληψης των θεατών της σειράς Museum Photographs του φωτογράφου Thomas Struth (1954 – ). Η προσέγγιση αυτή θα βασιστεί στην μεταφορά του καθρέφτη, βασική έννοια του κειμένου Des espaces autres / Άλλοι χώροι [Ετεροτοπίες], 1984 του Michel Foucault (1926 – 1984) και θα εξετάσει την εφαρμογή αυτής στο πως βιώνει ο θεατής τις φωτογραφίες της προαναφερθείσας σειράς. Αρχικά, θα αναπτυχθεί μία ανασκόπηση δύο βασικών και εξελισσόμενων, ανά τα χρόνια της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, φωτογραφικών σειρών του Struth με σκοπό την εξέταση της ποικιλότητας αλλά και της μοναδικότητας τους και ταυτόχρονα των προθέσεων που οδήγησαν στην δημιουργία και την εξέλιξή τους. Για αυτήν την παρουσίαση θα βασιστώ στα κείμενα μιας επίσημης ιστοσελίδας που δημιουργήθηκε συνοδευτικά της έκδοσης του καταλόγου Thomas Struth, Photographs 1978-2010, 2010, δεδομένης της αδυναμίας πρόσβασής μου στις δύο εκδόσεις που αφορούν αποκλειστικά την σειρά Museum Photographs . Στην συνέχεια, θα γίνει μία εκτενής περιγραφή της σειράς, την οποία θα ακολουθήσει η παρουσίαση δύο σημαινόντων σχολιασμών της, από την μία αυτού του Hans Belting (1935 – ) και από την άλλη αυτού του Michael Fried (1939 – ) , όπως αυτοί αναπτύσσονται στο κεφάλαιο που αφιερώνει ο Fried για τον Struth στο βιβλίο Why Photography Matters as Art as Never Before8 . Βάσει Fried, ο Hans Belting τοποθετείται- στον κατάλογο των Museum Photographs το 1993- υποστηρίζοντας πως ο Struth επιχειρεί μέσω των φωτογραφιών του την ισοστάθμιση και την συμφωνία μεταξύ του κόσμου του επισκέπτη μουσείου και του κόσμου του πίνακα (συνακόλουθα του πίνακα και της φωτογραφίας ως εικαστικά παράγωγα). Γι’αυτόν ως κοινό «καταλήγουμε να κοιτάμε την φωτογραφία όπως θα κοιτούσαμε έναν πίνακα» προς αναζήτηση ενός δράματος. Ο Fried από την άλλη με αφορμή το δοκίμιο του Belting κι αφού το παρουσιάσει, συνοδευόμενο από διάφορα δικά του σχόλια, θα καταλήξει σε μία διαφορετική άποψη. Γι’ αυτόν η πρόθεση του Struth δεν είναι άλλη από την επισήμανση της διαφοροποίησης και την προσπάθεια διαχωρισμού των δύο κόσμων· την οποία τελικά επιτυγχάνει περίτεχνα με το μέσο της φωτογραφίας.10 Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο τέχνης αποκτά και πάλι την δική του μοναδική υπόσταση, ανεξαρτήτως θεατών και η αυθεντικότητά του, η πρωταρχική του ζωτικότητα αποκαθίσταται.
Restricted access
To international Kleion Blue (IKB) και η άυλη υπόστασή του
Παλαιολόγου, Λυδία Σ. (Πτυχιακή εργασία, 2018-09)
Το χρώµα, από την άλλη, είναι το φυσικό και ανθρώπινο µέτρο είναι βυθισµένο σε µια κοσµική ευαισθησία. Την ιδιαίτερα ποιητική αυτή φράση χρησιµοποιεί ο Yves Klein για να ταχθεί υπέρ του χρώµατος στη "µάχη" µεταξύ του χρώµατος και της γραµµής στην τέχνη της ζωγραφικής. O ζωγράφος του µονόχρωµου’, όπως 1 τον αποκαλούν πολλοί, ο καλλιτέχνης που υπέγραψε τον ουρανό ως το πρώτο του έργο τέχνης το καλοκαίρι του 1947 στη Νίκαια της Γαλλίας, εµφανίζει από την αρχή της καριέρας του µια προτίµηση -συντηρητικά διατυπωµένο- στο µπλε χρώµα, η οποία τον οδηγεί σταδιακά στη εύρεση της “τέλειας έκφρασής” του, στο έντονο κυανό µπλε που θα γίνει το εµβληµατικό χρώµα της τέχνης του , για το οποίο αποκτά το δικαίωµα 2 του δηµιουργού υπό το όνοµα IKB (International Klein Blue). Για µια σύντοµη περίοδο µετά τη στροφή του στην τέχνη ασχολείται µε µια πληθώρα χρωµάτων, ωστόσο, ξεχωρίζει και εκθειάζει το µπλε χρώµα από τα υπόλοιπα, τονίζοντας την ιδιαίτερη ένταση και το βάθος του, συνδέοντάς το µε κάτι απόκοσµο και υπερβατικό και, σηµαντικότερα, υποστηρίζοντας ότι το χρώµα αυτό κατέχει µια άυλη υπόσταση, που είναι και η βασική προβληµατική της εργασίας αυτής. Όλα τα αντικείµενα µε τα οποία ασχολήθηκε στη ζωή του, κατά δική του οµολογία, έχουν αφήσει ένα σαφές σηµάδι στην τέχνη του καθώς και στον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζει τόσο την τέχνη όσο και τον εαυτό του. Το τζούντο, στο οποίο κατέκτησε υψηλό επίπεδο καθώς και οι διδαχές του Τάγµατος των Ροδόσταυρων στο οποίο εντάχθηκε ο Klein κατέχουν ισχυρές θεωρητικές βάσεις, τις οποίες θα εφαρµόσει στην τέχνη του αλλά και στη “φιλοσοφία” σύµφωνα µε την οποία ζει. Το τζούντο, µια ιαπωνικής καταγωγής πολεµική τέχνη, απαιτεί πειθαρχεία και εξάσκηση που οδηγούν στον έλεγχο του σώµατος και του νου , στη 3 συνεργασία των δύο καθώς και σε µια επαφή µε το περιβάλλον. Το Τάγµα των Ροδόσταυρων διδάσκει στον άνθρωπο την ανάβαση σε “αγνό πνεύµα” µέσω της υπέρβασης των φυσικών ορίων, όπου πραγµατοποιείται η είσοδος σε µια άµεση κοσµική συνείδηση που ξεπερνά τα όρια του υλικού και φυσικού κόσµου. Το 4 ενδιαφέρον και η σαγήνη των εννοιών αυτών, η αγνότητα, η πίστη και η προσπάθεια προσέγγισης ενός υπερβατικού και κοσµικού επιπέδου αδέσµευτου από φυσικά και υλικά στοιχεία θα σηµαδέψει τόσο τον ίδιο όσο και την τέχνη του, η οποία πάντα φαίνεται να κινείται σε ανώτερα επίπεδα από τον επίγειο κόσµο και να γεµίζει τον καλλιτέχνη και τον θεατή µε µια κοσµική ευαισθησία.
Restricted access
Vivre sa vie. Κινηματογράφος και ζωή σε 12 ταμπλώ
Καρρά, Μαριλένα (Πτυχιακή εργασία, 2016)
Η ταινία του Jean- Luc Godard, Vivre sa vie: Film en douze tableaux' (1962) αποτελεί το επίκεντρο των ερωτημάτων της παρούσας εργασίας, ερωτήματα που στόχο έχουν να αναδείξουν τις συγκρούσεις που παράγουν οι κινηματογραφικές εικόνες και οι σχέσεις τους. Για να επιτευχθεί αυτό, η δομή θα βασιστεί σε μια διάκριση 12 μερών, κατ’ αντιστοιχία με τη διαίρεση της ταινίας σε 12 ταμπλώ. Η ταξινόμηση αυτή δεν αφορά παρά σε μια προσπάθεια χαρτογράφησης του κινηματογραφικού έργου, με στόχο τη διερεύνηση της ταυτότητάς του ως πολιτισμικού κειμένου.
Restricted access
Αλέκος Κοντόπουλος 1904-1975 : ένας Έλληνας ζωγράφος στον 20ό αιώνα
Μπουραζάνης, Κωνσταντίνος Ι. (Πτυχιακή εργασία, 2018)
Ο Αλέκος Κοντόπουλος γεννημένος στις αρχές του 20ου αιώνα βίωσε στο απόλυτο τις αγωνίες και τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις που έφερε αυτός ο αιώνας, αλλάζοντας σημαντικά τον τρόπο ζωής και σκέψης του ανθρώπου. Από το 1900 ο άνθρωπος αρχίζει να εξετάζει το μέλλον, το παρόν και το παρελθόν όλο και πιο συστηματικά. Οι ριζικές αλλαγές που επέφερε η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, άσκησαν σημαντική επιρροή σε όλους τους τομείς της σύγχρονης ζωής. Ο δυτικός άνθρωπος επιχείρησε να διακρίνει κάποιο νόημα στην ιστορία, προσπαθώντας να δώσει συνέχεια στις μεταβολές τις οποίες συντελούνταν, με έναν ιδιαίτερο ρυθμό, εδώ και περίπου 1500 χρόνια. Εργαλεία του σ’ αυτή την προσπάθεια στάθηκαν η φιλοσοφία και η τέχνη. Με τη μετάβαση του δυτικού κόσμου στην εποχή της νεωτερικότητας, ο ρόλος της τέχνης στην κοινωνία αλλάζει σημαντικά, όπως και η σχέση της με την ίδια την πραγματικότητα. Όπως αναφέρει ο Gombrich: «Στην πραγματικότητα η τέχνη δεν υπάρχει. Υπάρχουν μόνο οι καλλιτέχνες.» Ο ευρωπαίος καλλιτέχνης με το πέρασμα στον 20ο αιώνα αισθάνεται έντονα τη διαμάχη ανάμεσα στην πρόοδο και στη διάλυση, την οποία φέρνει ο παγκόσμιος καπιταλισμός. Η αντίδραση των καλλιτεχνών διακρίνεται από τον πειραματισμό πάνω στις δυνατότητες της τέχνης και την προβολή της ως φορέα κοινωνικής κριτικής και αλλαγής της σύγχρονης ιστορίας. Έτσι ο καλλιτέχνης παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα ορισμένων ιστορικών δεδομένων.
Restricted access
Αμερικανικός Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και Σοβιετικός Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός: μια Πολιτική Διαμάχη του Ψυχρού Πολέμου (1945-1960).
Μερτινού, Ελένη (Πτυχιακή εργασία, 2024-09-30)
Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την Ψυχροπολεμική διαμάχη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με την Σοβιετική Ένωση για πολιτισμική επιρροή. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται η συμβολή του αφηρημένου εξπρεσιονισμού αφενός και του σοσιαλιστικού ρεαλισμού αφετέρου, για τον σκοπό αυτό, κατά τα πρώτα χρόνια εκείνης της περιόδου (1945-1960). Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Σοβιετική Ένωση αντιμάχονταν για την εδραίωση του καπιταλισμού και του κομμουνισμού, αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, αναπτύχθηκαν διάφορα μέσα επιρροής για την κοινή γνώμη και ένα από αυτά ήταν η τέχνη. Σκοπός της εν λόγω μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης της ζωγραφικής του αφηρημένου εξπρεσιονισμού με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Η έμφαση, ωστόσο, δίνεται στην προβολή του συγκεκριμένου κινήματος από την CIA και άλλους κρατικούς οργανισμούς ως αποκύημα της φιλελεύθερης και καπιταλιστικής κοινωνίας της Αμερικής. Από την άλλη, εξετάζεται η ζωγραφική του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, διότι ήταν το επίσημο αισθητικό δόγμα της Σοβιετικής Ένωσης. Παράλληλα, αναλύονται οι τρόποι με τους οποίους υποστηρίχθηκε το συγκεκριμένο στιλ από την σοβιετική κυβέρνηση, ως αποτέλεσμα του ότι ήταν συνυφασμένο με τις αρχές του σοσιαλισμού/κομμουνισμού. Ειδικότερα, η μελέτη επικεντρώνεται στην προώθηση των δύο καλλιτεχνικών στιλ στην Ευρώπη και στις αλλαγές των καλλιτεχνικών πολιτικών, που είχαν επιφέρει οι μεταβολές στις πολιτικές ηγεσίες (και στις δύο χώρες αντίστοιχα). Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε την ανάγνωση ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων πρωτογενών και δευτερογενών πηγών για τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Τα πορίσματα της έρευνας παρουσιάζονται σε δύο μέρη, που το πρώτο είναι αφιερωμένο στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και το δεύτερο στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Τα δύο αυτά τμήματα έχουν την ίδια δομή: 1) ιδεολογική ανάλυση και τρόποι υποστήριξης των δύο στιλ από τις κυβερνήσεις, 2) καλλιτεχνικές εκθέσεις, που παρουσίαζαν έργα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού και του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, ως μέσα επιρροής και 3) καλλιτέχνες που προωθούνταν στο παραπάνω πλαίσιο. Στο τέλος, συνάγεται το συμπέρασμα πως οι μεταβολές στις ηγεσίες των δύο χωρών άλλαξαν τον τρόπο διεξαγωγής της Ψυχροπολεμικής πολιτισμικής διαμάχης. Ταυτόχρονα, γίνεται κατανοητό ότι ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός ήταν στενά συνδεδεμένος με τον ατομικιστικό και απολιτικό χαρακτήρα του καπιταλιστικού/φιλελεύθερου συστήματος των ΗΠΑ. Αντίθετα, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός είχε έναν συλλογικό και πολιτικό χαρακτήρα, που ταίριαζε με την σοσιαλιστική/ κομμουνιστική ιδεολογία της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά συνέπεια, θεωρήθηκαν κατάλληλα όπλα για την πολιτισμική ανάδειξη των δύο χωρών.
Restricted access
Ανθρωπόκαινος, μετά-ανθρωπισμός και σύγχρονη μόδα
Χαλιορή, Παναγιώτα (Πτυχιακή εργασία, 2023)
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει εισαχθεί στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες η έννοια της ανθρωπόκαινου, η οποία περιγράφει μια εποχή κατά την οποία οποία ο “άνθρωπος” μελετάται ως δύναμη της φύσης που επηρεάζει την γεωμορφολογία της Γης. Οι σχετικές επιστημολογικές αναζητήσεις συνδέθηκαν με την ευρύτερη έννοια του «μετα-ανθρωπισμού», δηλαδή την επανεξέταση ουσιοκρατικών (και μη) ορισμών του ανθρώπου αμφισβητώντας την κεντρικότητα της σημασίας του, διευρύνοντας τα όρια του και αναζητώντας το τι έρχεται μετά από αυτόν. Συνδέθηκαν, επίσης, με μια διευρυμένη διεπιστημονική προσέγγιση συνδυάζοντας πολλαπλές επιστήμες (θετικές και ανθρωπιστικές) καθώς και τέχνες για την μελέτη ενός αντικειμένου ανοίγοντας νέες αντιληπτικές δυνατότητες. Σε συνομιλία με οικολογικές, μεταποικιακές και κουιρ θεωρίες καθώς και σε στενή σχέση με την τεχνολογία γνωστά, αφενός, δίπολα αποδομούνται, αφήνοντας χώρο στην ρευστή μετακίνηση ατόμων από το περιθώριο στο κέντρο, και, αφετέρου, ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις αμφισβητούνται συμπεριλαμβάνοντας μη ανθρώπινα όντα (στοιχεία της φύσης, άλλα ζώα και μηχανές/κυβόργια) στην αντίληψη της υποκειμενικότητας. Πως όμως αυτά τα μη ανθρώπινα όντα, ως ιστορικά δρώντα υποκείμενα πλέον, εμφανίζονται στην καθημερινή μας ζωή και αντίληψη? Η παραπάνω προβληματική δεν φαίνεται να περιορίζεται μόνο στην σχετική επιστημονική κοινότητα αλλά να διαχέεται και να εξελίσσεται και μέσα στην κοινωνία. Η σύγχρονη τέχνη και η ποπ κουλτούρα όχι απλώς έχουν αντιληφθεί αυτή τη προβληματική αλλά με τα δικά τους μέσα εμπλουτίζουν τον διάλογο και ανοίγουν νέα μονοπάτια σκέψης. Ο στόχος της εργασίας μου είναι η μελέτη της σχετικής συζήτησης, σε δύο αλληλ συναρτώμενα επίπεδα α) το επιστημολογικό και β) το κοινωνικό μέσα από τον χώρο της σύγχρονης μόδας. Πιο συγκεκριμένα μέσα από μια εποπτική μελέτη θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω ότι η Avant Garde μόδα έχει αντιληφθεί αυτή την στροφή και με τα δικά της μέσα προσπαθεί να συμβάλει στη συζήτηση προτείνοντας νέα-πολυ-ειδικά υποκείμενα αλλά και μια μόδα συμβατή με τα υποκείμενα αυτά. Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιήσω παραδείγματα βιώσιμης/οικολογικής μόδας, μετα-ανθρωπιστικής μόδας (σε μορφές και τρόπους σχεδιασμού) αλλά και νέους τρόπους ένταξης μη ανθρώπινων όντων στη μόδα.
Restricted access
Αντανακλαστικές οθόνες : μέσα στον χείμαρο των κινουμένων - εικόνων : τα ντοκυμαντέρ του Dziga Vertov
Σταυράκη, Ελένη Χριστίνα (Πτυχιακή εργασία, 2019-09)
Πρωταρχική στόχευση της παρούσας εργασίας αποτελεί η παρουσίαση, μέσω του κινηματογραφικού μέσου, μιας φόρμας και θεωρίας που αντανακλαστικά αποκαλύπτει την ίδια τη διαδικασία αντίληψης. Μια φόρμα που συνδέει φαινομενικά ανόμοια και ασυνεχή κομμάτια φιλμ με σκοπό να προβάλει στην οθόνη τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί η ανθρώπινη σκέψη. Το επόμενο σημαντικό θέμα της εργασίας, που αφορά το περιεχόμενο του κινηματογραφικού έργου, τίθεται σ’ ένα ευρύτερο κοινωνιολογικό και πολιτικό πλαίσιο. Θα προσπαθήσω να καταγράψω τις επιρροές που μπορεί να ασκήσει ένα ιδεολογικό και πολιτικό περιβάλλον στο θέμα της κινούμενης-εικόνας, τις επιπτώσεις της λογοκρισίας στο έργο, καθώς και να αναδείξω με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η χειραγώγηση των θεατών μέσω της έντονης αφηγηματικότητας. Το τρίτο θέμα ασχολείται με εναλλακτικούς τύπους ιστοριογραφίας και με το ερώτημα αν συγκεκριμένα φιλμ θα μπορούσαν να υιοθετήσουν αυτό τον όρο ή αν αξίζουν να χρησιμοποιηθούν απλώς για μελλοντικά έργα αυτού του χαρακτήρα
Restricted access
Αντίλογος στην Τέχνη: Καταγεγραμμένες Περιπτώσεις Λογοκρισίας στην Παγκόσμια Σφαίρα της Σύγχρονης Τέχνης
Γιάννακα, Παναγιώτα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-19)
Το αντικείμενο της παρούσας πτυχιακής εργασίας αφορά τη μελέτη και την ανάλυση του φαινομένου της λογοκρισίας στη σύγχρονη τέχνη. Φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί πολλάκις στην ιστορία της τέχνης από καταβολής κόσμου. Μολονότι σήμερα η ελευθερία της έκφρασης είναι θεσμικά κατοχυρωμένη και νομικά προστατευμένη στον Δυτικό κόσμο, ως υψηλό αγαθό αναγκαίο για τον άνθρωπο, συνεχίζουν να καταγράφονται περιστατικά φίμωσης στην καλλιτεχνική έκφραση. Η εργασία θα εστιάσει το ενδιαφέρον της σε ηχηρά περιστατικά λογοκρισίας, που έχουν λάβει χώρα σε θεσμικούς χώρους των σύγχρονων εικαστικών και επιτελεστικών τεχνών. Ως σύγχρονη τέχνη χρονικά αναγνωρίζεται η τέχνη της εποχής που εκκινά από τις δεκαετίες του 1960 και εκτείνεται μέχρι σήμερα, Ωστόσο, οι περιπτώσεις που θα απασχολήσουν την εργασία, αν και ενυπάρχουν σε αυτό το χρονικό πλαίσιο δεν θα εξετάζονται ούτε με χρονική αλληλουχία, ούτε με νομικούς όρους, ούτε ανά χώρα. Το εκάστοτε περιστατικό θα κατατάσσεται σε μία κατηγορία λογοκρισίας και θα μελετάται σύμφωνα με αυτή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η λογοκρισία είναι μια έννοια με πολλές εκφάνσεις και κατηγοριοποιείται ανάλογα με τα αίτια εκκίνησής της και τις επιδιώξεις της. Καταγεγραμμένα υπάρχουν: η θρησκευτική, η πολιτική, η λογοκρισία εθνικών συμβόλων, η ηθική, η αισθητική, η φυλετική, η φεμινιστική και η οικολογική λογοκρισία, όροι που πρόκειται να αναλύονται παρακάτω. Η πτυχιακή αυτή εργασία, λοιπόν, δεν αποσκοπεί σε μια απλή καταγραφή πληροφοριακού υλικού για κάποια μεμονωμένα συμβάντα. Στόχο έχει την ερμηνεία αιτίου - αποτελέσματος και ντοκουμέντων, που οδήγησαν στη λογοκρισία ενός έργου από την κοινή γνώμη ή τους θεσμούς - ανάλογα τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες - καθώς και την ανάλυση την προθέσεων πίσω από την καλλιτεχνική σκέψη. Τέλος, άξιο λόγου είναι να αναφερθεί ότι η εργασία δεν προτίθεται να υποστηρίξει και να υπεραμυνθεί κάποιου λογοκριμένου έργου ή καλλιτέχνη, αλλά να αναλύσει το φαινόμενο και να τονίσει ότι η ελευθερία της τέχνης είναι ύψιστο δικαίωμα.
Restricted access
Αντισυμβατικοί τρόποι αφήγησης στο κόμικ Κόρτο Μαλτέζε
Μπότσου, Άννα (Πτυχιακή εργασία, 2024-07-01)
Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να εντοπίσει και να παρουσιάσει τις ιδιαίτερες αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Ούγκο Πρατ στην σειρά κόμικς Κόρτο Μαλτέζε και να αναζητήσει την προέλευση και την συσχέτισή τους με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τις συνέλαβε, αλλά και την απήχηση του έργου στην Ελλάδα. Αποτελούμενη από τρεις θεματικές ενότητες, η εργασία αρχικά εξετάζει τους βασικούς εξωγενείς παράγοντες που επηρέασαν την μορφολογία του έργου του Πρατ, περνώντας ύστερα στην παρουσίαση των μοτίβων και των αφηγηματικών προγραμμάτων των ευρωπαϊκών κόμικς μέχρι την δεκαετία του ‘60. Συνεχίζοντας στην δεύτερη ενότητα, απαριθμούνται κι αναλύονται με συγκεκριμένα παραδείγματα οι καινοτόμες τεχνικές που χρησιμοποιεί ο δημιουργός, οι οποίες έρχονται σε ρήξη με τον μέχρι τότε γενικό κανόνα. Στην τρίτη ενότητα γίνεται ένας απολογισμός της πορείας του συγκεκριμένου κόμικ στην Ελλάδα κι εξετάζεται η αποδοχή του και η πρόσληψή του από το εγχώριο κοινό. Σκοπός της εργασίας είναι να εντοπίσει τις αφηγηματικές διαφοροποιήσεις του Κόρτο Μαλτέζε σε σχέση με άλλα αντίστοιχα κόμικς της εποχής και να εξεταστεί η σχέση του ιδιαίτερου τρόπου αφήγησης του Ούγκο Πρατ με το κοινωνικό και πολιτικό κλίμα της Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Ιταλίας, των δεκαετιών 1960 – 1980. Συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται προς απάντησιν είναι το κατά πόσο οι εξωγενείς παράγοντες ευθύνονται για τον διαφορετικό χαρακτήρα της αφήγησης και πώς αυτοί μεταφράζονται εικονολογικά. Δευτερεύων στόχος είναι η κάλυψη ενός βιβλιογραφικού κενού, καθώς για την ώρα δεν έχουν εκπονηθεί άλλες αφηγηματολογικές αναλύσεις του έργου σε εσωτερικό κι εξωτερικό.
Restricted access
Από την ιδανική τοπιογραφία του Claude Lorrain στον αγγλικό κήπο του Stourhead : ένας διάλογος μεταξύ τέχνης και φύσης
Κωνσταντοπούλου, Σταματία (Πτυχιακή εργασία, 2020-09)
Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ο οποίος είναι ακριβώς να καταδείξει πώς η τέχνη και η φύση, δύο έννοιες κατ’ επίφαση αντίρροπες, δύνανται να συμπορευτούν εν αρμονία επιτελείται μέσα από την εξέταση μίας αρκετά ιδιάζουσας περίπτωσης, όπου η εικαστική τοπιογραφία του 17ου αιώνα καθίσταται το πρωταρχικό μιμητικό πρότυπο στη διαμόρφωση του αγγλικού κήπου-τοπίου του επόμενου αιώνα. Εν ολίγοις, το κεντρικό προς διερεύνηση ερώτημα το οποίο τίθεται αναλύεται σε σχέση με την πορεία πρόσληψης του φυσικού τοπίου στο πεδίο της τέχνης, καθώς και την επιστροφή αυτού—πλέον διαμεσολαβημένου από την εικαστική τοπιογραφία—πίσω στην τοπιακή διαμόρφωση της φύσης. Η προς εξέταση περίπτωση παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς από τη μία φαίνεται πως εντός του πλαισίου της, όχι μόνο ανατρέπεται το παραδοσιακό πρόταγμα της τέχνης που μιμείται απαρέγκλιτα τη φύση, αλλά ταυτόχρονα, καθίσταται φανερό πως οι δύο έννοιες, με τη διαμεσολάβηση του ανθρώπινου παράγοντα, συμφύονται και αποκτούν μία σχέση αλληλεξάρτησης. Σε αναφορά της εικαστικής τοπιογραφίας του Claude και της τοπιακής διαμόρφωσης του κήπου του Stourhead, η εις βάθος διερεύνηση της προσληπτικής πορείας του τοπίου, η οποία σχηματικά ακολουθεί τη διαδρομή από τη φύση στην τέχνη και από την τέχνη και πάλι πίσω στη φύση, καθίσταται κεντρικός πυλώνας της παρούσας εργασίας. Στο σημείο αυτό, η πρωτογενής έρευνα πηγών σύγχρονων τόσο της καλλιτεχνικής δράσης του τοπιογράφου, όσο και των ευρύτερων συγκειμένων της αγγλικής θεωρίας περί τοπίου και κήπου, καθώς και η παράλληλη ενσωμάτωση δευτερογενών πηγών, ως ενός χρηστικού και συχνά διαφωτιστικού εργαλείου, κρίνονται αμφότερες άκρως αναγκαίες για την όσο το δυνατό καλύτερη κατανόηση της εν λόγω διαλεκτικής σχέσης. Κατά συνέπεια, η δομή της εργασίας ακολουθεί τους εξής άξονες-κεφάλαια: αρχικά, το 1ο κεφάλαιο ασχολείται με τη μελέτη της κατά βάση νατουραλιστικής αφόρμησης της ιδανικής τοπιογραφίας του Claude, πάντοτε στο ευρύτερο πλαίσιο εντός του οποίου αυτή αναδύεται˙ το 2ο κεφάλαιο, εν συνεχεία, επικεντρώνεται στην καλλιτεχνική πρόσληψη του ύφους του Claude στην Αγγλία του 18ου αιώνα, καθώς επίσης στην επίδραση αυτού στη διαμόρφωση του αγγλικού κήπου τοπίου του Stourhead˙ τέλος, το 3ο κεφάλαιο πραγματεύεται την επιμέρους θεματική της «ετεροτοπίας» του Stourhead ως πραγμάτωσης της εικαστικής ουτοπικής πρότασης του Claude˙ η έρευνα οδηγείται σε ορισμένα συμπεράσματα με τα οποία ολοκληρώνεται η παρούσα εργασία.