Μεταπτυχιακές εργασίες

Permanent URI for this community

https://artia.asfa.gr/handle/artia/6

Browse by

Results 1 - 20 of 22

Restricted access
An exile : who asks where? : πτυχιακή εργασία
Δημητριάδη, Έρη (Μεταπτυχιακή εργασία, 2016)
Σε πολύ μικρή ηλικία, τότε που με παράξενο τρόπο εικόνες χαράσσονται στην μνήμη μας καταλαμβάνοντας ανεξήγητα δυσανάλογο χώρο, ήρθα αντιμέτωπη με ένα τοπίο που το περίβλημά του ήταν πολύ δύσκολο να οριοθετηθεί εντός της αντιληπτικής μου δυνατότητας. Περνώντας από ένα λιμάνι του γενέθλιου τόπου μου παρατήρησα σιδερένια ερειπωμένα καράβια, αφημένα μέσα στη θάλασσα, να αποσυντίθενται αργά παραχωρώντας στη σκουριά τον τελευταίο λόγο. Εύκολα προσβάσιμα από την ακτή, με τις μπουκαπόρτες να χάσκουν, έστεκαν όρθια σαν ένας στόλος που δεν έχει κριθεί ακόμα η τύχη του, σύροντάς με βαθύτερα στην απορία. ‘Τι είναι εδώ;’ Η απάντηση ενέτεινε την εικόνα ριζώνοντάς την οριστικά μέσα μου: ‘Α, το Νεκροταφείο Πλοίων’. Έτσι ήταν γνωστός αυτός ο τόπος, απολύτως προσδιορισμένος από την πρακτική στην οποία υποτάχθηκε για περίπου 7 δεκαετίες και με αυτή την ονοματοθεσία ήταν ενταγμένος στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα. Ιδιοκτήτες που δεν ήταν διατεθειμένοι, όπως προέβλεπε ο κανονισμός, να πληρώσουν τα τελευταία ναύλα του πλοίου τους ώστε να καταλήξει και να διαλυθεί σε κάποιο διαλυτήριο, παρατούσαν εκεί τις ιδιοκτησίες τους προκειμένου να απαλλαγούν άμεσα από τα βάρη τους. Σταδιακά ο κόλπος, από τόπο μνήμης είχε μετατραπεί σε υπολειμματικό χώρο που όμως μια άλλη μνήμη είχε άρχισε να εγγράφεται. Το όνομα ‘Νεκροταφείο πλοίων’ διατηρήθηκε για πάρα πολλά χρόνια, μέχρις τα πλοία να ανασυρθούν και να εξαφανιστούν λίγο πριν την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004. Τότε κρίθηκε απαραίτητο να καθαριστεί το ιστορικό λιμάνι από τα σαπιοκάραβα και τα σκουπίδια ώστε να αναδειχθεί η σημασία του ως τόπου διεξαγωγής της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, που σύμφωνα με το ελληνικό εθνικό αφήγημα, αποτελεί μια από τις πιο εμβληματικές στιγμές της αρχαιοελληνικής ιστορίας. Όταν τα υλικά ίχνη της σύγχρονης περιόδου εξαφανίστηκαν, απελευθερώθηκε χώρος ώστε να αναδυθεί το εξέχουσας ιστορικής σημασίας φορτίο, που για πολλές δεκαετίες ‘θόλωνε’ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Πολύ σύντομα μετά την απομάκρυνση των κουφαριών και μεγάλου μέρους των απορριμμάτων, το εν λόγω λιμάνι με το γεωγραφικό όνομα Κυνόσουρα Σαλαμίνας θα ‘αποκαθιστούσε’ το ιστορικό του βάρος, και η προηγούμενη περίοδος θα ετίθετο στην απόλυτη σιωπή. Κανείς έκτοτε δεν θα αναφερθεί σε αυτήν τη μνήμη παρά μόνο για να τονίσει την υποβάθμιση της περιοχής.
Restricted access
Family portraits
Μαυροπούλου, Μαρία (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018)
Η παρούσα μεταπτυχιακή μου εργασία ερευνά την σχέση των ανθρώπων με τις συσκευές που παρέχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και συνολικά την εμπειρία της χρήσης του Internet. Το κεντρικό έργο του καλλιτεχνικού αυτού project είναι μια εικονική περιήγηση με την χρήση μάσκας Virtual Reality. Βασικό χαρακτηριστικό του έργου είναι η αυτό-αναφορικότητα του. Η θεματική του έργου ταυτίζεται με τα μέσα με τα οποία δημιουργήθηκε ενώ ταυτόχρονα αναστοχάζεται πάνω σε αυτά. Η φράση του Marshall McLuhan «Το μέσο είναι το μήνυμα» αποτελεί μια βασική άποψη πάνω στην οποία στηρίχθηκε η εργασία αυτή. Κατά τον McLuhan « Η μορφή ενός μέσου ενσωματώνεται σε οποιοδήποτε μήνυμα μεταδίδει, δημιουργώντας μια συμβιωτική σχέση με αυτό, στην οποία το μέσο επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτό το μήνυμα. Ένα μέσο επηρεάζει την κοινωνία όχι μόνο μέσα από το περιεχόμενο που παρέχει, αλλά και από τα χαρακτηριστικά του ίδιου του μέσου.»1 Αντίστοιχα ο McLuhan προτείνει ότι το ίδιο το μέσο, και όχι το περιεχόμενο που μεταφέρει, πρέπει να είναι το επίκεντρο της μελέτης.
Restricted access
Perfectio?
Πολυχρονίδης, Λυσίμαχος (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018-06)
Το έμβιο ον καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του χαρακτηρίζεται από μια σταδιακή συλλογή διακριτών στοιχείων σε μια ολότητα που, ενώ μπορεί να είναι από πολύ απλή μέχρι πολύ σύνθετη, παραμένει συνεκτική και οριοθετείται σαφώς. Οι ισχυρές δυνάμεις που συγκρατούν όλα τα επιμέρους στοιχεία του συνόλου (σώμα) μεταξύ τους ασθενούν μετά θάνατον και αυτό που παραμένει (πτώμα) ακολουθεί μια σταδιακή διαδικασία αποδόμησης. Καθώς η οργάνωση δεν υποστηρίζεται πλέον με ενεργητικό τρόπο, χάνει το νόημά της. Η ακεραιότητα υποβάλλεται σε κατακερματισμό και η τάξη δίνει τη θέση της στο χάος.
Restricted access
The game
Αλιγιζάκη, Μαριλένα (Μεταπτυχιακή εργασία, 2016)
Ο προβληματισμός της παρούσας εργασίας περιστρέφεται γύρω από το ρόλο του αθλητισμού και πιο συγκεκριμένα ορισμένων ομαδικών αθλημάτων, στην κατασκευή ατομικών και συλλογικών ταυτοτήτων. Συνήθως τα αθλήματα εξετάζονται στο πλαίσιο μελέτης της διαμόρφωσης των εθνικών ταυτοτήτων. Ωστόσο, η από αποικιοποίηση κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα καθώς και οι μεταναστευτικές κρίσεις των αρχών του 21ού έχουν καταστήσει τις δυτικές κοινωνίες ανομοιογενείς, σε βαθμό που σε ορισμένες περιπτώσεις να μοιάζουν περισσότερο με ένα «σύνολο» από διασπορές. Με αυτές τις σκέψεις επιχειρώ να εξετάσω τα αθλήματα και την αθλητική ψυχαγωγία σε συνδυασμό με τα φαινόμενα της αποικιοκρατίας και της μετανάστευσης. Έτσι, στο καλλιτεχνικό μου έργο The Game, επιχειρείται η διερεύνηση του φαινόμενου της άθλησης και της ψυχαγωγίας, μέσα από δύο ομαδικά παιχνίδια: το κρίκετ που θεωρείται το πιο «αποικοιοποιημένο παιχνίδι» και το ποδόσφαιρο που αντιθέτως αντιμετωπίζεται ως η σύγχρονη απόρροια των αποικιοκρατικών πρακτικών.2 Το έργο αποτελείται από μια ενιαία εγκατάσταση, η οποία εννοείται ως ο τόπος συνεύρεσης ποικίλων ανθρώπων και ομάδων, πολλών και διαφορετικών ταυτοτήτων.
Restricted access
The stations of the blue
Μακρής, Αθανάσιος Α. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2019)
Το χρώμα είναι μια πολύπλοκη κατασκευή, ένα κοινωνικό προϊόν που αντιστέκεται σε γενικεύσεις και περαιτέρω αναλύσεις ενώ παράλληλα δημιουργεί πολυάριθμους και δύσκολους προβληματισμούς χωρίς ωστόσο να αποτελεί ένα αυτοδύναμο φυσικό φαινόμενο. Πώς όμως ορίζουμε αυτό το κοινωνικό προϊόν? Για το ιστορικό των χρωμάτων Μισέλ Παστουρώ (Michel Pastoureau) η κοινωνία είναι ο φορέας δημιουργίας του χρώματος, αυτή που το ορίζει, το νοηματοδοτεί, που κατασκευάζει τους κώδικες και τις αξίες τους, τις πρακτικές του και φυσικά καθορίζει τα διακυβεύματά του.
Restricted access
To find a new illusion
Πολυχρονιάδης, Δημήτρης (Μεταπτυχιακή εργασία, 2017)
Η παρούσα έρευνα αποτελεί το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίζεται η φόρμα και οι στρατηγικές παραγωγής του έργου που πρόκειται να παρουσιάσω με τίτλο To find a new illusion. Πρόκειται για μια επιλεκτική αναδρομή στην αρχαιολογία των μέσων οπτικής αντίληψης, με άξονα την επίτευξη της ψευδαισθητικής εμπειρίας, όχι τόσο υπό το πρίσμα της τεχνολογικής καινοτομίας αλλά περισσότερο εξετάζοντας την εξέλιξη της σχέσης ανάμεσα στον θεατή και το θεώμενο. Τοποθετώ το έργο μου στο σημείο όπου τέμνονται μια σειρά από δίπολα, τα οποία σχετίζονται με αυτή την αρχαιολογία και σε πρώτη ανάγνωση δείχνουν να αλληλοαναιρούνται: η σταθερή και η κινούμενη εικόνα, το αναλογικό και το ψηφιακό, το φωτεινό και το σκοτεινό, η καθήλωση του θεατή -υπό το καθεστώς της θεατρικής συνθήκης- και η αμφισβήτησή της από τις καλλιτεχνικές πρωτοπορίες στο ξεκίνημα του 20ού αιώνα. Την ιστορική αναδρομή ακολουθεί η καταγραφή του τρόπου με τον οποίο επιχειρώ να συγκεράσω τα παραπάνω αντιθετικά στοιχεία στο έργο μου, ώστε να διατυπώσω ένα σχόλιο για την κατασκευή των αισθητηριακών και κοινωνικοπολιτικών ψευδαισθήσεων, σήμερα. Η ψευδαίσθηση, εδώ, λειτουργεί ως μια προσπάθεια ανασύστασης του "πραγματικού", είναι δηλαδή μια απόπειρα παραπλάνησης του θεατή.Στην παρούσα εργασία επιχείρησα να ψηλαφίσω μια σειρά από μορφές ψευδαισθήσεων. Το βίωμα της ψευδαίσθησης, όπως είδαμε, συνδέεται με την υπέρβαση των αισθητηριακών μας δυνατοτήτων καθώς και με την κυριαρχία του συναισθήματος έναντι της λογικής. Το σύνολο των ψευδαισθητικών κατασκευών που επέλεξα να παρουσιάσω συγκροτεί μια επιλεκτική διαδρομή που συνδέει μεταξύ τους σημεία και στάσεις της οπτικής κουλτούρας του δυτικού κόσμου, τους δύο τελευταίους αιώνες. Οι κατασκευές αυτές καθόρισαν τόσο την φόρμα, όσο και το περιεχόμενο του έργου μου. Το νήμα που τις συνδέει είναι, σε μεγάλο βαθμό, η επιθυμία (ενσυνείδητη ή όχι) για την κατανάλωση ψευδαισθήσεων, η οποία δείχνει να είναι εγγενές στοιχείο της ανθρώπινης φύσης. Ενδεχομένως, να μπορεί να ικανοποιηθεί με την κατάδυσή μας σ' ένα έργο τέχνης. Μπορεί όμως, να εμφανιστεί και με τα συμπτώματα μιας παραίσθησης, δηλαδή της παρερμηνείας όσων συμβαίνουν γύρω μας, όταν βρεθούμε καρφωμένοι μπροστά στον ναρκισσιστικό καθρέφτη, τον οποίο συνθέτουν, για λογαριασμό μας, τα ψηφιακά μέσα. Το έργο μου στέκει κριτικά απέναντι στον εγκλωβισμό που παράγουν οι ψευδαισθήσεις, όμως η προσπάθεια ν' απελευθερωθούμε από τα δεσμό τους μοιάζει, συχνά, μάταιη.
Restricted access
Διηγήματα του ίδιου αφηγήματος
Παπαϊωάννου, Ιωάννης (Μεταπτυχιακή εργασία, 2015-06)
Πριν από το μεταπτυχιακό η εργασία μου κινούνταν σε δύο άξονες: ο πρώτος άξονας ήταν η ζωγραφική με λάδια σε τελάρα (σε μικρές διαστάσεις) όπου με πλακάτα χρώματα και επίπεδες φόρμες δημιουργούσα τρισδιάστατους εσωτερικούς χώρους κατοικίας. Ο δεύτερος άξονας ήταν εγκαταστάσεις, όπου με υλικό τον πηλό δημιουργούσα αφαιρετικές ανθρώπινες φιγούρες ή μέρη σώματος. Αυτές οι δύο ερευνητικές εργασίες προχωρούσαν και εξελίσσονταν παράλληλα. Με τον καιρό, μου δημιουργήθηκε η ανάγκη αυτές οι δύο εικαστικές αναζητήσεις να συγκλίνουν και να ενωθούν. Άρχισα λοιπόν να διερευνώ τον τρόπο με τον οποίο υπάρχει και μπορεί να διατυπωθεί σήμερα η έννοια "εικαστική μορφή της ανθρώπινης φιγούρας στον δισδιάστατο χώρο". Επιπλέον, με απασχόλησε το ερώτημα: πώς μπορώ να διατυπώσω με αμεσότητα και με απλά μέσα, αλλά ταυτόχρονα εκμεταλλευόμενος όλες τις βασικές αξίες της δυτικής ανθρωποκεντρικής παράδοσης στη ζωγραφική, μια προσωπική αφήγηση που θα έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Με τις παραπάνω σκέψεις και με αφορμή το έργο του Πιέρο ντελα Φραντζέσκα "Η μαστίγωση" (εικόνα 1), το οποίο θεωρώ ένα έργο-ορόσημο στην τέχνη, ξεκίνησε η έρευνα μου στο Μεταπτυχιακό
Restricted access
Εαυτόν / Εαυτών
Φατούρος, Σωκράτης (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018-06)
Στη θεωρητική μου εργασία παρουσιάζονται τρεις σπονδυλωτές αναγνώσεις. Επιθυμία μου, η κάθε ανάγνωση να κάνει ορατή την πτυχή των άλλων δύο. Στην πρώτη ανάγνωση -Προλεγόμεναπροσδιορίζεται μια βιογραφική γραμμή του έργου. Στη δεύτερη, παρουσιάζεται η διαδικασία και η σχέση του ιδίου με το έργο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του. Στην τελευταία ανάγνωση, το κείμενο παίρνει τη μορφή αφηγήματος. Πρόκειται για μια προσπάθεια που ενεργοποιεί τις παραπάνω αναγνώσεις με μια προσωπική προσέγγιση, ένα διάλογο Εαυτόν καί Εαυτών. Το εικαστικό έργο αναπτύσσεται ως μια προσπάθεια του εαυτού να βρει τη θέση του στον κόσμο. «Θα πρέπει να τοποθετήσουμε τους εαυτούς μας στη θέση του υποκειμένου το οποίο προσπαθεί να βρειτο δρόμο του στον κόσμο. Το υποκείμενο αντιδρά μόνο στην εμπειρία του, και η εμπειρία του δεν είναι όλα όσα θα έβρισκε ίσως ένας εντελώς αντικειμενικός παρατηρητής στο κομμάτι του κόσμου που αναλογεί στο άτομο, αλλά μόνο ό,τι το ίδιο το υποκείμενο βρίσκει για τον εαυτό του. Το έργο έχει την αξία να αφηγείταιτη ζωή μου. Είναι αποτέλεσμα μιας ανάγκης αναδιοργάνωσης του Εαυτού(μου), μιας ανάγκης να ξεκαθαρίσει πολλά από κείνα που θεωρεί ασαφή ή ακατανόητα. Προέκυψε μέσα από την επαναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο αρθρωνόταν εικαστικά στο παρελθόν αλλά και του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε η ίδια η ζωή μου. Η αλλαγή στην καθημερινότητα μου με βοήθησε να εισέλθω σε μια συλλογική διαδικασία που αποδείχθηκε θεραπευτική.
Restricted access
"Εξετάζοντας" το λεκέ : διπλωματική εργασία
Ευαγγελίδου, Όλγα, 1988- (Μεταπτυχιακή εργασία, 2016)
Η σκηνογραφία του έργου «λεκές», που βασίζεται στο ομότιτλο θεατρικό κείμενο που έχω συνθέσει, συνδέει το περιβάλλον του ιατρείου με το θέατρο. Αυτός άλλωστε, είναι και ο λόγος που στον υπότιτλο του έργου, τον όρο εγκατάσταση συνοδεύουν οι τρεις σχεδόν πράξεις που έχουν άμεση αναφορά στο θέατρο. Η εγκατάσταση αποτελείται από τρία δομικά μέρη. Αρχικά μπορεί να παρατηρήσει κανείς ένα πολυγωνικό χώρο από ιδιόμορφα ιατρικά παραβάν εντός του οποίου εντάσσονται όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το έργο. Στη συνέχεια ο χώρος αυτός διαστέλλεται και μετατρέπεται από εννιάγωνο σε δωδεκάγωνο με τρεις εισόδους.
Restricted access
Επειδή θέλω να ξέρεις
Πετρανάκη, Αλεξάνδρα (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018-06)
Το έργο έχει ως κεντρικό πυρήνα μέρος του προσωπικού, ιδιωτικού μου αρχείου. Μια αρχειακή εγκατάσταση, με χωροταξικές παρεμβάσεις, οργανικό στοιχείο της οποίας αποτελεί και η καλλιτεχνική πρακτική της επιτέλεσης (performance). Διαστάσεις εγκατάστασης, μεταβλητές. Ενδεικτικά (μήκος 6.25μ. X πλάτος 5μ. X ύψος 2.20μ.) Το έργο κυρίως πραγματεύεται: Το Μυστικό που κάποιες φορές γίνεται η σκιά μας, το τραύμα μας. Τον άλλο εαυτό που μπορεί να κρύβουμε. Την έκπληξη που περιμένει τους οικείους όταν συνειδητοποιήσουν το άγνωστο πρόσωπό μας, μια ξένη σ' αυτούς πλευρά μας. Το τουλάχιστον ένα τρωτό μας σημείο. Τη διαφορετικότητά μας. Τις κρυφές ίσως ανεκπλήρωτες επιθυμίες μας. Την αγωνία μιας απόφασης για το βήμα χωρίς επιστροφή. Τα όριά μας μεταξύ της αλήθειας καιτου ψέματος. Αυτά όλα απαιτούν από μόνα τους «ησυχία» για να καταδηλωθούν. Μ' αυτήν την «ησυχία» θα προσπαθήσω να τα πλησιάσω. Όταν θέλεις να εκδηλώσεις κάτι τέτοιο δεν μπορείς να το κάνεις με μια «τυμπανοκρουσία» (less is more). Είναι αυτό που λεν οι Γάλλοι «Η μεγάλη στιγμή της μοναξιάς». Εκτός από αυτά τα θέματα που ανέφερα, επίσης πραγματεύεται: Τη σεξουαλικότητα που εξακολουθεί, ανεξάρτητα από το τι λέμε ή τι κάνουμε, να είναι ένα κοινωνικό ταμπού. Έχουμε απελευθερώσει την επίφαση αλλά το ταμπού βρίσκεται στην ουσία, στο βάθος. Προσπαθώ, μέσω του έργου, μια σύνδεση της σεξουαλικότητας με τον εσωτερικό κόσμο, με ευγένεια, διακριτικότητα, βαθύ συναισθηματισμό και σεβασμό του άλλου. Αυτά από μόνα τους συνιστούν αξίες σε αντίστιξη στις προκατασκευές με τις οποίες έχουμε γαλουχηθεί. Αυτό είναι το σημείο του «σοκ» που σε αιφνιδιάζει στο έργο. Με το έργο αυτό προσδοκώ την ενσυναίσθηση (empathy) του άλλου και την ψυχική «συνάντησή του» μαζί μου- και, φυσικά, την ενδοσκόπηση και τον επανακαθορισμό.
Restricted access
Κείμενο τεκμηρίωσης καλλιτεχνικού έργου δωδεκάτου κύκλου σπουδών 2015-2017 του Πυθαγόρα Χατζηανδρέου
Χατζηανδρέου, Πυθαγόρας (Μεταπτυχιακή εργασία, 2017-06)
Η απόφασή μου να συνοδεύσω, με ένα εντελώς ελεύθερο λόγο, το καλλιτεχνικό έργο που παράχθηκε τα δύο τελευταία χρόνια στο MET νιώθω πως οφείλει σε ένα βαθμό να τεκμηριωθεί. Πορεύτηκα με αυτήν την απόφαση καθώς η αίσθησή του είναι περισσότερο οικεία. Τα δύο χρόνια που πέρασα στους κόλπους του MET εκτιμώ πως εξόπλισαν πολύ καλύτερα τις ικανότητες για την επιβίωσή μου και ο μόνος τρόπος να το μοιραστώ με αμεσότητα είναι ο ευθύς λόγος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι προβληματισμοί μου εφορμούν από προσωπικά ερεθίσματα και δεν εντοπίζονται μόνο σε ένα πεδίο. Προφανώς και υπάρχουν ζητήματα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αφορμές για σοβαρή ακαδημαϊκή εμβάθυνση, όμως αυτό θα ήταν μια επινόηση προς τέρψη και επίδειξη παρά μια ειλικρινής τοποθέτηση. Η τέχνη που επιχειρώ να ασκήσω απευθύνεται σε κάποιες εσωτερικές χορδές για τις οποίες η επιχειρηματολογία ενός πιο επιστημονικού λόγου ίσως να μην είναι βοηθητική. Βεβαίως και έχω επίγνωση των ζητημάτων που λανθάνουν, όμως νιώθω πως εστιάζοντας μόνο σε ένα θα αποπροσανατολιζόμουν και θα αποστείρωνα το έργο από άλλες δυναμικές
Restricted access
Κείμενο τεκμηριώσης καλλιτεχνικού έργου του 13ου κύκλου σπουδών 2016-2018 της Ελεάννας Μπαλέση
Μπαλέση, Ελεάννα (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018-06)
Ότι συμβαίνει μέσα στο εργαστήριο μου είτε έξω από αυτό, φέρει μια αγωνία τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον. Μέσα στον χώρο εργασίας μεταφέρεται η ζωή και η καθημερινότητα, έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι. Αυτή η καθημερινή συνθήκη που είναι ταυτισμένη με τη δημιουργία όσο καθημερινή και αν είναι, μέσα της φέρει μια μόνιμη αγωνία και έναν μόνιμο φόβο. Όχι μόνο για το αύριο, αλλά για το επόμενο λεπτό που θα ακολουθήσει. Έτσι η αρχή μιας χειρονομίας μπορεί να ξεκινήσει από την ίδια την άρνηση της οποιαδήποτε χειρονομίας. Η ακινητοποίηση του σώματος, γίνεται ο κινητήρας στο να αναρωτηθεί το σώμα τους λόγους και τις αφορμές , οι οποίοι οδήγησαν το ίδιο, σε ακαμψία και δυσλειτουργία. Η παύση της ενέργειας, της χειρονομίας, γίνεται η έναρξη της αναθεώρησης και του αναστοχασμού καθώς και η εκκίνηση ενός παιχνιδιού, όπου το υποκείμενο προσπαθεί να κυνηγήσει τον χρόνο, να τον προλάβει και να αποτυπώσει την κάθε στιγμή του. Με αυτόν τον τρόπο το εργαστήριο γίνεται ένας τόπος ησυχασμού και αφύπνισης ταυτοχρόνως. Τα γεγονότα για να της καλλιτεχνικής μου πρακτικής χρησιμοποίησα εκφραστικά την έννοια του ίχνους με ποικίλους τρόπους, έτσι ώστε να καταγράφει η παρουσία μου σε σχέση με τον χρόνο τον χώρο και τον τόπο, όπου υπήρξα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Open Access
Ο έρωτας στις λογοτεχνικές δυστοπίες: Καταστροφή ή ανατροπή
Διβάνη, Βαΐα Σπ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2023)
Στην παρούσα µεταπτυχιακή εργασία θα µελετηθούν τρία χαρακτηριστικά παραδείγµατα δυστοπικών κειµένων της παγκόσµιας λογοτεχνίας και θα περιγραφεί το πέρασµα από την πειθαρχία και την επιβαλλόµενη οµοιοµορφία των δυστοπικών κοινωνιών στη συναισθηµατική αφύπνιση και την απόπειρα εξέγερσης. Πρόκειται για τα δυστοπικά λογοτεχνικά έργα Εµείς, Θαυµαστός Καινούργιος Κόσµος και 1984 των Yevgeny Zamyatin, Aldous Huxley και George Orwell, αντίστοιχα. Αφού παρουσιαστούν συνοπτικά οι κεντρικοί ήρωες και η πλοκή των εν λόγω δυστοπιών, θα αναλυθεί ο ρόλος της σεξουαλικότητας και των συναισθηµάτων σε καθένα από αυτά αλλά και συγκριτικά, για να καταλήξουµε στην περιγραφή των διαφορετικών µορφών του έρωτα των πρωταγωνιστών και του τρόπου που αυτός λειτουργεί στην πλοκή ώστε να προκαλέσει ανατροπές. Η συνύπαρξη της απειλής του θανάτου και του έρωτα στις λογοτεχνικές δυστοπίες αποτελεί ένα ενδιαφέρον πεδίο µελέτης, ικανό να εγείρει ερωτήµατα και να διευρύνει τον διάλογο στις εν λόγω θεµατικές. Ως ερευνητικά εργαλεία προσφέρονται σηµαντικοί στοχαστές του 20ου αιώνα που έθεσαν τις βάσεις στην σύγχρονη σκέψη. Ανάµεσα σε άλλους, θα µας απασχολήσουν κυρίως ο Michel Foucault, ο Sigmund Freud και ο Herbert Marcuse, µε έργα σταθµούς για τη σκέψη της ανθρωπότητας όπως το Επιτήρηση και Τιµωρία, το Πέρα από την αρχή της ηδονής ή το Έρως και Πολιτισµός.
Open Access
Ο ζωγραφικός πίνακας Η μάχη των Φαρσάλων του Γ. Ν. Ροϊλού ως τεκμήριο ιστορίας
Καραδήμας, Ιωάννης, 1979- (Μεταπτυχιακή εργασία, 2019)
Αντικείμενο διερεύνησης της παρούσης εργασίας είναι η δυνατότητα των ζωγραφικών πινάκων να χρησιμεύσουν ως μέσα τεκμηρίωσης της Ιστορίας. Η ανάθεσητεκμηριωτικού ρόλου στα έργα τέχνης δεν είναι διόλου συνήθης. Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι ουκ ολίγοι. Οι προβληματισμοί, όταν ανατίθεται ρόλος τεκμηριωτικός σε ένα έργο, είναι ακόμη περισσότεροι. Θα αναφερθούμε εκτενώς στους λόγους και τους προβληματισμούς στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας. Παρόλα αυτά, τα έργα τέχνης παραμένουν υλικά αντικείμενα, τα οποία έχουν “γεννηθεί” μέσα σε ένα ιστορικά καθορισμένο τόπο και χρόνο, μέσα σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες. Συνεπώς, εάν τα απορρίπτουμε ως τεκμήρια, εάν δεν τα αξιοποιούμε για τους σκοπούςτης επιστήμης της Ιστορίας, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι σφάλλουμε. Στην πραγματικότητα δεν είμαστε πάντοτε σε θέση να αξιοποιήσουμε για ιστορικούς σκοπούς τη δυναμική που διαθέτουν οι ζωγραφικοί πίνακες. Με άλλα λόγια, δεν είμαστε πάντοτε προετοιμασμένοι να αντλήσουμε από τα ζωγραφικά έργα την ιδιαίτερη μαρτυρία που έχουν συγκρατήσει για το χθες. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχει προηγηθεί από μέρους της έρευνας μια εξίσου ιδιαίτερη προεργασία, η οποία θα αποσκοπεί στην κατάρτιση των κατάλληλων ερωτημάτων, ούτως ώστε τα έργα να αρχίσουν να εκδιπλώνουν τη μαρτυρία τους για το παρελθόν. Η προαναφερθείσα συλλογιστική, κατηύθυνε τον κεντρικό προβληματισμό της εργασίας σε ερωτήματαόπως, πού βρίσκεται η ιστορία ενός ζωγραφικού πίνακα, ποια είναι τα επίπεδα στα οποία μαρτυρά το ζωγραφικό έργο τις ιστορίες που ενσωματώνει με τον καιρό, πώςμετατρέπεται ένας ζωγραφικός πίνακας σε ιστορικό αφηγητή.
Open Access
Ο κινηματογράφος ως μετά - ζωγραφικό θέαμα: Η επιρροή της εικαστικής αφήγησης στην αφήγηση στον κινηματογράφο
Καραγκιοζίδου, Ειρήνη Φ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2021)
Διαχρονικά θεωρείται δεδομένο ότι οι εικόνες του κινηματογράφου - πρέπει να - αποτελούν «εικονογραφική» πλαισίωση της κινηματογραφικής αφήγησης. Ωστόσο έχει τεθεί πολλές φορές μέχρι τώρα η αμφισβήτηση αυτής της θέσης στα πλαίσια της υποβίβασης της σημασίας της κινηματογραφικής εικόνας έναντι του αφηγηματικού της λόγου. Η υπεροχή αυτή της αφήγησης- λόγου έναντι της αφήγησης- εικόνας, οδηγεί την παρούσα μελέτη να αναζητήσει στο πρωτο-κινηματογραφικό θέαμα, τη ζωγραφική, την έννοια της αφήγησης. Μέσα από τη διαδικασία της έρευνας επιβεβαιώνεται το γεγονός πως κόντρα στην κλασική αριστοτελική αφήγηση, πολλές φορές αναδεικνύονται αφηγήσεις που απορρίπτουν την αφηγηματική δομή που απορρέει από τη λογοτεχνία. Έτσι κινηματογραφιστές επιλέγουν στοιχεία από τη ζωγραφική, όπως ο εικαστικός και σκηνοθέτης Peter Greenaway, «που δείχνουν αποφασισμένα να μην υποστούν καμιά αλλαγή και αρνούνται να μετατρέψουν τη μορφή τους»1 και τα μεταφέρουν στον κινηματογράφο απελευθερώνοντας μία νέα αφηγηματική διάσταση. Αυτά τα ίδια δηλαδή στοιχεία, δεν χρήζουν εξωτερικής αφήγησης, αλλά δημιουργούν τη δική τους. Δεν είναι λίγες συνεπώς οι φορές που η ζωγραφική ως αφηγηματικός πρόδρομος, επηρεάζει την κινηματογραφική αφήγηση η οποία αναπτύχθηκε πολύ αργότερα χρονικά. Όταν αναφερόμαστε στην επιρροή, δεν αναφερόμαστε στην μεταφορά ενός ζωγραφικού πίνακα σε live action2 εικόνα, αλλά στην συνέχεια αυτού στην κινηματογραφική οθόνη με άλλα μέσα. Εστιάζουμε στις οπτικές ποιότητες και στις αφηγηματικές τεχνοτροπίες που μπορεί να έχει ένα ζωγραφικό έργο και να επαναερμηνευτούν σε μια ταινία με εντελώς διαφορετικό τρόπο, αλλά διατηρώντας την ίδια ουσία. Οι καλλιτέχνες (εικαστικοί και κινηματογραφιστές) που θα εξετάσουμε συνεπώς απορρίπτουν την κλασική αφηγηματική δομή και εμπνέονται και ενσωματώνουν την εικαστική τέχνη στην κινηματογραφική τους απεικόνιση. Αυτό φυσικά δεν θα μπορούσε παρά να ανήκει ως κίνηση στο λεγόμενο πειραματικό κινηματογράφο. Σε αυτή τη διερεύνηση μεγάλο ενδιαφέρον έχουν τα εκατέρωθεν χαρακτηριστικά του κάθε μέσου και πως αυτά αποτυπώνονται ή όχι στην κάθε αφήγηση που αναλύεται, όπως η χρονικότητα, το σασπένς, η δραματική κλιμάκωση στη ζωγραφική ή ο κινηματογραφικός χώρος σε σχέση με το ζωγραφικό. Ποια είναι αυτά τα πλαστικά στοιχεία που μετατοπίζουν τη θεματική ολότητα του αυθεντικού πίνακα και τον υποβάλλουν σε μια επαν-ερμηνεία μέσω των κινηματογραφικών τεχνικών. στην παρούσα μελέτη θα αναλυθούν τρία παραδείγματα στα οποία υπάγονται οι κινηματογραφιστές – καλλιτέχνες Hans Richter, Luciano Emmer, Henri Storck, Peter Greenaway και Makoto Nagahisa. Έτσι μέσα από όλο το φάσμα αναδημιουργίας της αφήγησης από τη ζωγραφική έως τον κινηματογράφο, από τη μεταφορά της αφήγησης του ίδιου μύθου έως την καθ’ εαυτού αξιοποίηση των αφηγηματικών δυνατοτήτων του μέσου, από την κινούμενη κάμερα και τις γρήγορα εναλλασσόμενες εικόνες του Storck που υποδηλώνουν την προτίμηση του Rubens για σπειροειδείς κινήσεις, στην ειρωνική χρήση του πλέγματος και της ταξινόμησης από τον Peter Greenaway που καταγγέλλει με αυτόν τον τρόπο την πλανερή πίστη πως αυτός ο κόσμος και οι αναπαραστάσεις του είναι συνεχείς, εξερευνούμε την επίδραση που έχει η ζωγραφική αφήγηση στην κινηματογραφική
Restricted access
Παραχαράξεις και μυθοπλασίες σε εξέλιξη
Γκουρτζής, Κώστας (Μεταπτυχιακή εργασία, 2018-06)
Το 1923 ο Γερμανός ιστορικός και κριτικός τέχνης Wilhelm Valentiner, με το βιβλίο του, “Η τέχνη του Frans Hals μέσα από 322 εικόνες” θα αποδώσει στον Hals (μέσω μιας λίστας με ελλειπή στοιχεία) 476 πίνακες και 176 σχέδια. Η λίστα αναπαράγει πιστά τον επίσημο κατάλογο του 1910 από τον Βρετανό έμπορο τέχνης John Smith με αξιοσημείωτη την προσθήκη 201 καταχωρήσεων, εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία εκείνη την εποχή βρίσκονται στις Η.Π.Α. Μέχρι σήμερα, τα έργα που αποδίδονται στον Hals και βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στην Αμερική, είναι πολύ περισσότερα από αυτά που υπάρχουν στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, στην Νέα Υόρκη θα βρει κανείς σχεδόν τον διπλάσιο περίπου αριθμό απ' όσα βρίσκονται στο Haarlem και στο Amsterdam μαζί. Το 1974 ο Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ειδικευμένος στο έργο του Frans Hals, Seymour Slive, θα συντάξει ένα πλήρη κατάλογο έργων του Frans Hals (catalog raisonne). Ο κατάλογος αποδίδει στον ζωγράφο διακόσια είκοσι δύο έργα, τα οποία κατατάσει σε χρονολογική σειρά ξεκινώντας από το 1610 που είναι και η χρονιά κατά την οποία ο Hals ξεκίνησε να ζωγραφίζει μόνος του. Ο ίδιος ο Slive και συνεργάτες του στο πανεπιστήμιο του Harvard, μέχρι το 1991, και μετά από διαρκείς έρευνες, θα προσθέσουν περίπου σαράντα πίνακες στον κατάλογο. Οι περισσότεροι από τους τελευταίους προέρχονται από τη λίστα “L” του Slive με έργα που ήταν καταχωρημένα ως εξαφανισμένα και βρέθηκαν, ενώ κάποιες προσθήκες στο κατάλογο προέρχονται από τη λίστα D με ογδόντα ένα. αμφισβητούμενα ή ανυπόγραφα έργα. Τη δεκαετία του 1980 ο Slive συχνά αναφέρεται σε σχέδια με κιμωλία ή μελάνι ή και πίνακες που δεν βρίσκονται στον επίσημο, πλήρη κατάλογο αλλά ούτε και στις δύο λίστες με τα εξαφανισμένα και αμφισβητούμενα έργα, παρέχοντας βέβαια για αυτά, όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούσε. Αυτό έδωσε την δυνατότητα σε ερευνητές, να εργαστούν, να ταυτοποιήσουν και τελικά να βοηθήσουν στον εμπλουτισμό των καταλόγων.
Open Access
Προς μια συμμετοχική διαμόρφωση της μνήμης και της ιστορία
Κολιαράκη, Αικατερίνη Γ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)
Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό να αναδείξει μια τάση προς διεύρυνση της συμμετοχικότητας στη διαμόρφωση της μνήμης και της ιστορίας στον 21ο αιώνα. Εκκινώντας από τα υλικά αποτυπώματα της μνήμης και της ιστορίας - το μνημείο, το μουσείο και το αρχείο - επιχειρεί να αναδείξει τις αλλαγές, στις οποίες ανευρίσκει κανείς την τάση αυτή. Συγκεκριμένα τόσο για τα μνημεία, όσο και για τα μουσεία επικεντρώνεται στη χρήση του εργαλείου της δημόσιας διαβούλευσης πριν την δημιουργία ή ίδρυσή τους και στη διάθεση ενσωμάτωσης μιας ανοιχτότητας στην ερμηνεία και πρόσληψη τους. Ειδικά, για τα μουσεία εισάγει, επίσης, τον ρόλο της εργαλειοποίησης της προφορικής ιστορίας και των νέων οπτικο-ακουστικών μέσων, ενώ για το αρχείο ερευνά τον ρόλο σε αυτό των νέων ψηφιακών μέσων. Ταυτόχρονα, μελετώντας την περίπτωση της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου, αναζητά στις σύγχρονες πολιτικές και πρακτικές μνημόνευσης και εξιστόρησης τον τρόπο ενσωμάτωσης της συμμετοχικότητας, αναδεικνύει τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και τις ατέλειες των σύγχρονων συμμετοχικών εργαλείων, που θέτουν εμπόδια στην επικράτηση της τάσης αυτής και προβάλλει τα χαρακτηριστικά των ψηφιακών μέσων ως οδηγών για την αλλαγή του νεωτερικού παραδείγματος σχηματισμού των δύο αυτών κομβικών διεργασιών για τη συνοχή και ύπαρξη των εκάστοτε κοινωνιών
Restricted access
Πτυχιακή εργασία Βάρδακα Καλλιόπη
Βάρδακα, Καλλιόπη (Μεταπτυχιακή εργασία, 2015)
Η δουλειά μου αποτελείται από μια σειρά ολιγόλεπτων προβολών η πλειονότητα των οποίων σχηματίζουν δίπτυχα αποτελούμενα από βίντεο και φωτογραφικές εικόνες. Κάθε δίτττυχο οργανώνεται είτε σε οριζόντια, είτε σε κάθετη διάταξη, δημιουργώντας έναν ιδιαίτερο διάλογο μεταξύ των δύο μέσων. Η απόπειρα συνδυασμού τους, προτίθεται να δημιουργήσει αρχικά μια ασάφεια σύγχυση ως προς το ποιο αντικείμενο είναι φωτογραφία και ποιο βίντεο. Η κεντρική ιδέα για την επιλογή μου αυτή είναι η αντιπαράθεση στατικής, φωτογραφικής εικόνας με αυτής του βίντεο, η οποία προέκυψε μέσα από μια εσωτερική ανάγκη να προσθέσω κίνηση στο αρχικό στατικό και «παγωμένο» φωτογραφικό κάδρο. Πρόκειται με άλλα λόγια για ένα παιχνίδι ακινησίας-αδράνειας έναντι της κίνησης-δράσης. Η κίνηση στο βίντεο εμφανίζεται άλλοτε διακριτική και ανεπαίσθητη, ενώ άλλοτε μοιάζει να κλιμακώνεται σταδιακά προς μια κορύφωση (όπως για παράδειγμα το βίντεο με την νάιλον σακούλα), προκειμένου να δημιουργηθεί το στοιχείο της έντασης και του «σοκ» μέσα από την ελάχιστη δράση γεγονότων. Σε γενικές γραμμές, το συγκεκριμένο έργο έχει σκοπό να ενεργοποιήσει, όπως αναφέραμε, την παρατήρηση του θεατή, και να τον οδηγήσει σε μία διαφορετική οπτική του κόσμου, προσπαθώντας να του «φανερώσει» μια εικόνα που να τον οδηγήσει πιο κοντά σ’αυτό που ονομάζουμε Αλήθεια. Να τον «καθοδηγήσει» δηλαδή προς έναν ορισμένο τρόπο σκέψης μέσω μιας άλλης οπτικής των πραγμάτων, η οποία ναι μεν του είναι οικία και αναγνωρίσιμη, αλλά δεν την κατέχει όσο θα έπρεπε, διότι την θεωρεί ελάσσονος σημασίας. Αυτές λοιπόν οι «ελάσσονος» σημασίας καταστάσεις που αναγράφονται στις βίντεο-προβολές έχουν σκοπό, εξαιτίας ακριβός της έμφασης που τους δίνεται, να ενεργοποιήσουν έντονα αισθήματα, όπως ακριβώς θα ενεργοποιούσε και ένα γεγονός μέγιστης αξίας.
Restricted access
Το δεύτερο δέρμα
Δημακοπούλου, Τζίνα (Μεταπτυχιακή εργασία, 2017)
Στις μέρες μας, η αφή αποτελεί ανεξερεύνητη φύση έναντι της όρασης. Αρκούμαστε στην οπτική διερεύνηση χωρίς να εισάγουμε οποιαδήποτε άλλη αίσθηση. Πιάνουμε χωρίς να νιώθουμε, αγγίζουμε χωρίς να προσπαθούμε να αισθανθούμε πραγματικά την ιδιαίτερη υφή του αντικειμένου ή της έτερης σάρκας και να αφουγκραστούμε τα μυστικά που η ίδια προδίδει. Σε αυτή την εργασία προσπάθεια μου, είναι να διαχωρίσω και να αναδείξω την αίσθηση της αφής απέναντι στις υπόλοιπες αισθήσεις. Πιο συγκεκριμένα επιχειρώ να ανατρέψω τη λογική, που μας θέλει να θεωρούμε την όραση, ως τη σημαντικότερη αίσθηση του ανθρώπου. Η αφή εδώ, ανθίσταται ενάντια στην “ηγεμονία” της όρασης. Όπως εξάλλου υποστήριζε ο Σωκράτης, «Η όρασης του μυαλού αρχίζει να γίνεται οξεία, όταν η όρασης των ματιών χάνει την δύναμη της». Εκτός από τη φιλοσοφία με τον Σωκράτη και στην ιστορία τέχνης συμβαίνει μια διάκριση οπτικού και απτικού τρόπου αναπαράστασης, όπου συνίσταται στη σκέψη και στα κείμενα του Alois Reigl. Ο Reigl εκτός των άλλων, αναφέρεται στην κυριαρχία του οπτικού- που μέσα από το τελικό οπτικό έργο μου προσπαθώ να ανατρέψω.
Open Access
Το μικρό «επεισόδιο» της ρωσικής πρωτοπορίας με τις εκτενείς προεκτάσεις : Zaum /υπέρλογη ποίηση
Ξενέλλη, Σοφία Γ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται το ζήτημα του ζάουμ , της υπέρλογης δηλαδή γλώσσας που προέκυψε από τους πειραματισμούς των ρώσων φουτουριστών. Η λέξη ζάουμ (zaum) στα ρωσικά προκύπτει από την συνένωση της πρόθεσης za που σημαίνει υπέρ και του ουσιαστικού um που σημαίνει νους. Πρόκειται για έναν τρόπο έκφρασης που επιδιώκει να υπερβεί τα όρια του νου και της κοινής λογικής και να κατακτήσει την ελευθερία μέσω μιας ιδιάζουσας μορφής ποιητικού λόγου που παραβιάζει συντακτικούς , γραμματικούς και μορφολογικούς κανόνες. Εξετάζεται η βασική περίοδος δημιουργίας του ζάουμ, δηλαδή το διάστημα 1910-1913 και τα μανιφέστα που σχετίζονται με αυτό , οι θεμελιωτές του Αλεξέι Κρουτσόνιχ και Βελιμίρ Χλέμπνικοφ και δυο σημαντικά έργα, ενδεικτικά της ζάουμ δημιουργίας, όπως το ποίημα Dyr Bul Schyl και το ποίημα Veselie, από το φουτουριστικό βιβλίο Mirskontsa (Ο κόσμος από το τέλος). Στα έργα αυτά προκύπτουν θέματα όπως η ερωτική ορμή , η βία, η έκφραση του συναισθήματος στην ίδια τη μορφή της λέξης, η ανατροπή της γραμμικότητας του χρόνου αλλά και της αφηγηματικής ροής και άλλα πολλά που εξαρτώνται από την οπτική του αναγνώστη. Σε αυτά όπως και σε άλλα υπέρλογα έργα το λάθος λογίζεται ως μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας και σκοπός του ποιήματος μοιάζει να είναι όχι απλά να διαβαστεί αλλά να αποτελέσει βιωματική εμπειρία για τον αναγνώστη. Η αμφισημία των γραμμάτων , των λέξεων , των εννοιών αλλά και των εικαστικών στοιχείων που συνδιαλέγονται με τα γλωσσικά στοιχεία καλεί τον αναγνώστη σε ένα “παιχνίδι” αποκρυπτογράφησης που μπορεί να έχει διαφορετικό αποτέλεσμα για τον καθένα από εμάς. Η ίδια αυτή αμφισημία συνδέεται από μελετητές με την αμφισημία της ψηφιακής ποίησης και την ελεύθερη «πλοήγηση» που χαρακτηρίζει το υπερκείμενο. Στο ζάουμ παρατηρούμε , τρόπον τινά, έναν πρώιμο «θάνατο του συγγραφέα» μέσα από την ισχυροποίηση του ρόλου του αναγνώστη , ο οποίος δεν διαβάζει απλώς αλλά συνθέτει νοήματα. Πάνω απ’ όλα μέσω του ζάουμ αντιλαμβανόμαστε ότι η γλώσσα δεν είναι μόνο πνεύμα αλλά και ύλη , έχει σχήμα και ήχο, ενώ μέσα από τους υπέρλογους σχηματισμούς του ζάουμ η γλώσσα καταφέρνει να επαναστατήσει και να αποδείξει ότι μπορεί να είναι αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη του νοήματος που αποδίδεται σε αυτή