Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Permanent URI for this community
Browse by
Browsing Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης by Advisor "Ιωαννίδης, Κωνσταντίνος Ε."
Results 1 - 6 of 6
Results Per Page
Sort Options
Item Open Access O επαναπροσδιορισµός της τοπιογραφίας στο όψιμο έργο του Paul Cézanne : η εννοιολόγηση του τοπίου και η πορεία της τοπιογραφίαςΚοροξενίδη, Αλεξάνδρα Ευτυχία Γ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Στην όψιµη τοπιογραφία του Paul Cézanne (έργα από το 1880 – 1906) παρατηρείται ένας διάλογος στον οποίο η εξωτερική πραγµατικότητα - το τί της ζωγραφικής, δηλαδή το περιεχόµενο που εν προκειµένω είναι η φύση και το τοπίο – και η εσωτερική πραγµατικότητα - δηλαδή το πώς της ζωγραφικής, η µορφή του έργου, η έκφραση και η πρόσληψη του θέµατος – διεκδικούν την ανεξαρτησία τους τελικά όµως συγχωνεύονται. Ο ζωγράφος δεν αναπαράγει το τοπίο αλλά το αναδηµιουργεί. O Cézanne θεµατοποιεί την ζωγραφική διαδικασία, την πρόσληψη του θέµατος και ειδικότερα την όραση και το ζωγραφικό έργο ως αναπαράσταση. Πρόκειται για έναν επαναπροσδιορισµό της τοπιογραφίας η σηµασία του οποίου βρίσκεται και στο ότι περιγράφει µε καίριο και περιεκτικό τρόπο το ιστορικό συγκείµενο της εποχής καθώς αντανακλά τις λεπτές αποχρώσεις και εκδοχές της νεωτερικότητας και των εσωτερικών της αντιφάσεων, το πολύπλευρο θετικιστικό πνεύµα της εποχής και τον νατουραλισµό που αποτελεί µέρος του, την έννοια της χρονικότητας και της ζωγραφικής παράδοσης. Στην τοπιογραφία του Cézanne, υπάρχει σύνθεση και κορύφωση καίριων προβληµατισµών του τέλους του 19ου αιώνα που θα ανοίξουν τον δρόµο για τον επαναπροσδιορισµό/υποχώρηση της τοπιογραφίας. Ο ιµπρεσιονισµός λειτουργεί ως φόντο. Κύριες πηγές είναι τα γραπτά του καλλιτέχνη, κείµενα της εποχής και σκέψεις µελετητών του Cézanne. Η φαινοµενολογική προσέγγιση του έργου του ζωγράφου από τον Maurice Merleau-Ponty συνδυάζεται µε µία ιστορική προσέγγιση στην οποία η διευκρίνηση των όρων µε την ιστορική τους σηµασία κρίνεται απαραίτητη. Με βάση τις πηγές αυτές, σκοπός είναι να φανεί η σύζευξη αντικειµενικού υποκειµενικού µέσα από παραδείγµατα σύζευξης διάφορων πλαστικών στοχείων στα ίδια τα έργα. Η σύζευξη επεκτείνεται στον διάλογο ανάµεσα στο τοπικό και το οικουµενικό, την τεχνική και την δηµιουργία, την φύση και την δηµιουργία, το ανθρώπινο στοιχείο µε το τοπίο (στην ενότητα των Λουοµένων) και άλλες συναφείς έννοιες. Mέσα από την ένωση του θέµατος, της εξωτερικής φύσης και της εσωτερικής πρόσληψης, ο Cézanne «πραγµατώνει» το τοπίο και την ζωγραφική. Ο κόσµος δεν µπορεί να ιδωθεί παρά ως αναπαράσταση, παρά ως µία διαρκής καλλιτεχνική διαδικασία. Η τοπιογραφία δεν είναι ένα παράθυρο στον κόσµο αλλά µία εντρύφηση στην δηµιουργία. Η σηµασία µετακινείται από το ίδιο το θέµα στην αδιάσπαστη σχέση του έξω µε το µέσα. Τα τοπία του Cézanne κορυφώνουν την άνθιση της τοπιογραφίας τον 19o αιώνα, ταυτόχρονα όµως προετοιµάζουν την υποχώρηση, η καλύτερα τον επαναπροσδιορισµό της τοπιογραφίαςItem Open Access Εγκατάλειψη, λανθάνουσα γονεϊκότητα και ηττημένοι υπερήρωες στο Jimmy Corrigan του Chris Ware : μιά ωδή στην αποτυχίαΒιδάλη, Κωνσταντίνα Π. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι το βιβλίο κόμικς του Chris Ware, Jimmy Corrigan: The Smartest Kid on Earth. Είναι το πρώτο του έργο και είναι αποτέλεσμα εφτά ετών εργασίας. Ολοκληρώθηκε το 2000, εκδόθηκε από την Pantheon και είναι ημι-αυτοβιογραφικό. Κέρδισε το πρώτο βραβείο Αμερικάνικου Βιβλίου και το πρώτο βραβείο του Guardian το 2001 καθώς και μια θέση στα 100 καλύτερα βιβλία της δεκαετίας. Είναι ένα βιβλίο που ανατρέπει τη συμβατική εντύπωση για τα κόμικς και οδηγεί τον αναγνώστη πολύ πιο μακριά από κάθε παραδοσιακό ορισμό για το τι μπορεί να είναι ή να μην είναι τόσο η λογοτεχνία όσο και τα κόμικς. Ταυτόχρονα τον οδηγεί πολύ βαθιά στο εσωτερικό της ζωής του κάθε χαρακτήρα, στους φόβους του, στις νευρώσεις του και στις μοναχικές αναζητήσεις του, καταγράφοντας το πέρασμα της καθημερινής ζωής και την σύνθλιψή της εξαιτίας των αλλεπάλληλων απογοητεύσεων. Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η κατάθλιψη και η μοναξιά, η δυσκολία της ανθρώπινης επικοινωνίας καθώς και οι τραυματικές οικογενειακές σχέσεις είναι θέματα στα οποία ο Ware εστιάζει. Στο βιβλίο ο συγγραφέας περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον δημιουργό κόμικς έχει πειραματιστεί, έχει ανακαλύψει και χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες της γλώσσας των κόμικς: 1) Χειρίζεται τον χρόνο και τον χώρο με τρόπο που διαταράσσει την γραμμικότητα της αφήγησης, συνθέτοντας μια σχέση μεταξύ αφηγηματικής γραμμής και χρονολογίας τόσο πολύπλοκη, ώστε η ανάγνωση του βιβλίου να συνιστά μια πράξη ανακατασκευής. 2) Χρησιμοποιεί την αναλογία της μουσικής και της αρχιτεκτονικής ως αισθητικό εργαλείο για την εξέλιξη των κόμικς ως μορφής τέχνης. 3) Επιδεικνύει μια επίμονη και αδιάλειπτη προσήλωση στη ρητορική της αποτυχίας, η οποία ανταποκρίνεται και στην επιλογή των χαρακτήρων του, που είναι αποτυχημένοι και στον σκληρό πυρήνα του έργου του που είναι η επιλογή του να παραμείνει στον κόσμο των κόμικς και να ανακαλύψει πώς μπορεί να επεκτείνει τα όρια του κόσμου αυτού. 4) Χρησιμοποιεί ως κλειδί για την κατανόηση της τέχνης του την εξίσωση του νοήματος της λέξης με το νόημα της εικόνας και δημιουργεί τη δυνατότητα της εναλλαγής τους, απλοποιώντας τις εικόνες ώστε να διαβάζονται με την ίδια ευκολία που διαβάζονται οι λέξεις και υποδεικνύει ότι η αθωότητα του σχεδίου του είναι μια αισθητική στρατηγική ενώ η ενσυναίσθηση και η κοινοτοπία της ιστορίας του είναι μια πολιτική αναγκαιότητα.Item Open Access Η Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία "Τέχνη" και η πρόσληψη της αφαίρεσης στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο 1951-1967Βελούδος, Σταύρος (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Η εργασία με τίτλο «H Mακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία και η πρόσληψη της Αφαίρεσης στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο 1951-1967» επιχειρεί να εξετάσει το ρόλο που διαδραμάτισε το καλλιτεχνικό σωματείο της ʺΤέχνηςʺ στο εικαστικό περιβάλλον της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης και να διερευνήσει αν και σε ποιο βαθμό συνέβαλλε με τις δραστηριότητες της στην πρόσληψη της αφηρημένης τέχνης στη Θεσσαλονίκη. Η έρευνα εστιάζει τόσο στον κριτικό λόγο που άρθρωσε το σωματείο μέσα από το δελτίο «Η Τέχνη στη Θεσσαλονίκη» όσο και στην εκθεσιακή πολιτική που ακολούθησε κατά την εξεταζόμενη περίοδο προκειμένου να ανιχνεύσει την θέση που πήρε απέναντι στο κυρίαρχο ζήτημα της Αφαίρεσης που σταδιακά διείσδυε στον ελληνικό χώρο και αμφισβητούσε την παραδοσιακή παραστατικότητα Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας επιχειρείται μια συνοπτική αναφορά στο ελληνικό και διεθνές μεταπολεμικό περιβάλλον των αρχών της δεκαετίας του 1950 προκειμένου να δοθεί το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου βρισκόταν η Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα η Θεσσαλονίκη και να κατανοηθούν οι συνθήκες μέσα στις οποίες εκκολάφθηκε και υλοποιήθηκε η δημιουργία του πολιτιστικού σωματείου «Τέχνη». Το δεύτερο κεφάλαιο ιχνηλατεί την μετεμφυλιακή πολιτιστική φυσιογνωμία της πόλης της Θεσσαλονίκης και εξετάζει την πνευματική κίνηση που παρουσίαζε για να διαπιστώσει το διανοητικό και πνευματικό κλίμα που επικρατούσε την εποχή που πάρθηκε η απόφαση για την ίδρυση της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας. Στο τρίτο κεφάλαιο παρακολουθούμε την πορεία προς την δημιουργία του πολιτιστικού σωματείου «Τέχνη» από την εποχή της σύλληψης της ως ιδέας την περίοδο της Κατοχής μέχρι την ίδρυση της τον Ιούλιο του 1951 ενώ γίνεται μια αναφορά στην πρώιμη υποδοχή της αφηρημένης τέχνης στην Ελλάδα την ίδια περίοδο μέσα από την συνοπτική εξέταση συγκεκριμένων εκθέσεων. Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται η συζήτηση που αναπτύχθηκε γύρω από την αφηρημένη τέχνη μέσα από το περιοδικό Η Τέχνη στη Θεσσαλονίκη η οποία σε μεγάλο βαθμό καθορίστηκε από τις θεωρητικές θέσεις και τις απόψεις που κατά καιρούς διατύπωνε στην κριτική που ασκούσε ο Μανόλης Ανδρόνικος. Μέσα από τα κείμενα αυτά γίνεται φανερή η σταδιακή διείσδυση και επικράτηση της Αφαίρεσης στη Θεσσαλονίκη καθώς και οι διαφορετικές αντιλήψεις που επικρατούσαν γύρω από το πιο καθοριστικό εικαστικό ζήτημα εκείνη την περίοδο. Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται η πλούσια εκθεσιακή δραστηριότητα της Μ.Κ.Ε από το 1960 και μετά και παρουσιάζονται οι σημαντικότερες εκθέσεις αφηρημένης τέχνης που διοργάνωσε καθώς και οι αντιδράσεις που αυτές προκάλεσαν σε όσους αντιλαμβάνονταν την συστηματική προβολή της Αφαίρεσης μέσω του πολιτιστικού σωματείου ως μία προσπάθεια επιβολής της εκ μέρους του. Τέλος, στο τελευταίο μέρος της εργασίας αναλύονται τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης μελέτηςItem Open Access Ο Άγγελος Προκοπίου και η συζήτηση για την αφηρημένη τέχνη : η στήλη της τεχνοκριτικής στην Καθημερινή (1948-1967)Λεβέντη , Νικολέτα Θ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2020)Το αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας είναι ο Άγγελος Προκοπίου (1909-1967) και η συζήτηση για την Αφηρημένη τέχνη στην Ελλάδα της μεταπολεμικής περιόδου. Συγκεκριμένα, αφορά τη στήλη της τεχνοκριτικής στην Καθημερινή καθ’ όλη τη συνεργασία του τεχνοκρίτη με την εφημερίδα (από το 1948 μέχρι και το θάνατο του το 1967). Μέσα από το θέμα αυτό, εξετάζεται η θέση και παράλληλα η συμβολή του Προκοπίου στην προώθηση της αφηρημένης τέχνης στην Ελλάδα. Η μελέτη πραγματοποιείται χρονολογικά, εξετάζοντας τα άρθρα και παράλληλα την προσωπική και επαγγελματική ζωή του τεχνοκρίτη, με στόχο να πλαισιωθεί και να τεκμηριωθεί καλύτερα το θέμα της εργασίας. Την ίδια στιγμή, πραγματοποιείται μία θεματική ανάλυση των ζητημάτων που πραγματεύεται στα άρθρα του, καθώς επίσης και των επιχειρημάτων που χρησιμοποιεί υπέρ της Αφηρημένης Τέχνης. Τέλος, γίνεται μία απόπειρα να μελετηθεί η σχέση του τεχνοκρίτη με την πολιτική. Ειδικότερα, το θέμα επικεντρώνεται στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και κατ’ επέκταση στην ψυχροπολεμική ρητορική που υιοθετεί μετά το ταξίδι του στην Αμερική το 1953 και που εντοπίζεται να διαπερνά όλη την τεχνοκριτική του από τότε και στο εξής. Συμπερασματικά, η παρούσα εργασία αποσκοπεί στο να μελετήσει, να αναλύσει και να θέσει νέα ερωτήματα σχετικά με το έργο του Άγγελου Προκοπίου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην καλύτερη δυνατή πλαισίωση του τεχνοκριτικού του έργου και της συνολικής συμβολής του στην αφηρημένη τέχνηItem Open Access Πρώτη μεταπολεμική Πανελλήνια έκθεση : πολιτικά, ιδεολογικά και καλλιτεχνικά ζητήματαΜαρλίτση, Πολυξένη Ε. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2020)Η πρώτη μεταπολεμική Πανελλήνια έκθεση αποτελεί ένα ισχυρό ορόσημο στην πορεία της νεότερης ελληνικής εικαστικής σκηνής. Για πρώτη φορά συγκεντρώνονται σε μια κοινή πλατφόρμα όλες οι εικαστικές δυνάμεις της χώρας, φανερώνοντας ότι ο προπολεμικός εικαστικός χάρτης έχει ανεπίστρεπτα αλλάξει. Η εμπλοκή του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου σε όλη την πορεία της έκθεσης, διασταυρώνεται με την περίφημη ακύρωση των βραβείων, ενώ το corpus της τεχνοκριτικής της Πανελλήνιας, αποτελεί την πρώτη ευρεία απόπειρα κριτικής της νεοεμφανισθείσας αφαίρεσης υπό το πρίσμα της αναζήτησης μιας εθνικής τέχνης.Item Embargo Το «μικρό φανταστικό μουσείο» του Οδυσσέα Ελύτη : τα εικαστικά στο έργο και τη σκέψη του ποιητήΓρίμπα, Βασιλική Ν. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Η διπλωματική εργασία επικεντρώνεται ερευνητικά σε μια λιγότερο γνωστή πτυχή του Οδυσσέα Ελύτη, αυτή του τεχνοκρίτη και του εικαστικού. Πιο συγκεκριμένα, θα μελετηθούν τα αισθητικά και τεχνοκριτικά δοκίμιά του (τα οποία δημοσιεύτηκαν στα έργα του Ανοιχτά Χαρτιά (1974), Εν Λευκώ (1992) αλλά και στην στήλη που διατηρούσε ως τεχνοκρίτης στην εφημερίδα Καθημερινή έως το 1948). Μέσω της ανάλυσης των δοκιμίων αυτών θα επιχειρηθεί μια σκιαγράφηση του τρόπου με τον οποίο ο Ελύτης αντιλαμβάνεται ποικίλα ζητήματα της σύγχρονης Ιστορίας της Τέχνης καθώς και των παραγόντων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση των αντιλήψεων αυτών. Επιπλέον, αναζητώνται πιθανές «ισοδυναμίες» στον -συγγραφέα, ερμηνευτή τέχνης, ζωγράφο- Ελύτη, οι οποίες θα μπορούσαν να αναχθούν στον άξονα λέξη-εικόνα. Τέλος, θα γίνει μια σύντομη αναφορά στην εικαστική παραγωγή του ιδίου σε μια προσπάθεια αναζήτησης των αισθητικών καταβολών των «συνεικόνων» (collages) του.