ΠΜΣ "Ψηφιακές Μορφές Τέχνης" (ΨΜΤ)
Permanent URI for this collection
Browse by
Browsing ΠΜΣ "Ψηφιακές Μορφές Τέχνης" (ΨΜΤ) by Advisor "Ρεντζής, Θανάσης"
Results 1 - 2 of 2
Results Per Page
Sort Options
Item Embargo Η λειτουργία της οθόνης κατά τον Ζακ Λακάν: Ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις στην Τέχνη. - Καλλιτεχνικό έργο : Ταινία Μικρού μήκους "Le Manque".Δαμαλά, Σοφία (Μεταπτυχιακή εργασία, 2025-07-09)Η παρούσα θεωρητική εργασία επιχειρεί μια ψυχαναλυτική διερεύνηση της έννοιας της «οθόνης» (*écran*), εστιάζοντας στη λειτουργία της στο πεδίο του βλέμματος, της επιθυμίας και της καλλιτεχνικής αναπαράστασης, με σημείο αναφοράς τη λακανική θεωρία. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο 11ο Σεμινάριο του Ζακ Λακάν, όπου η οθόνη δεν εκλαμβάνεται ως απλό τεχνικό ή υλικό μέσο, αλλά ως ψυχική επιφάνεια και φαντασιακός μηχανισμός που μεσολαβεί ανάμεσα στο βλέμμα του Άλλου και το υποκείμενο. Η εργασία ξεκινά με την εννοιολογική διάκριση ανάμεσα στην υλική και ψυχική διάσταση της οθόνης, αναδεικνύοντας τις ρίζες της στην έννοια της μνημονικής οθόνης του Φρόυντ. Αναλύεται η λειτουργία της ως φίλτρο, ως πέπλο που προστατεύει το υποκείμενο, αλλά και ως επιφάνεια εγγραφής της επιθυμίας. Το βλέμμα, στη λακανική θεωρία, δεν ταυτίζεται με την όραση· ανήκει στον Άλλο και ασκείται πάνω στο υποκείμενο, καθιστώντας το ίδιο αντικείμενο της εικόνας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η οθόνη λειτουργεί ως ενεργός μηχανισμός αναχαίτισης του βλέμματος και συγκρότησης του υποκειμένου, όπως διαφαίνεται και στο σχετικό λακανικό διάγραμμα της οπτικής τομής. Η έννοια της έλλειψης τίθεται στο κέντρο της προβληματικής, μέσα από τη θεωρία του *objet petit a* ως αιτίας της επιθυμίας. Η οθόνη, μακριά από το να απεικονίζει πλήρως το αντικείμενο της επιθυμίας, το σκιάζει, το υπονοεί, λειτουργώντας ως μερική αποκάλυψη της έλλειψης που συγκροτεί το ασυνείδητο. Η εργασία εξετάζει επίσης την αισθητική διάσταση της θεωρίας αυτής, με αναφορές στη ζωγραφική (μύθος του Παρράσιου) και τη σύγχρονη τέχνη, αναδεικνύοντας την οθόνη ως τόπο όπου το ασυνείδητο και η εικόνα τέμνονται. Συμπερασματικά, η λακανική «οθόνη» δεν είναι απλώς τεχνολογικό μέσο, αλλά μια ενδιάμεση ψυχική δομή. Ως τέτοια, συγκροτεί τη συνάντηση μεταξύ υποκειμένου και επιθυμίας, και καθιστά τον καλλιτεχνικό χώρο πεδίο διασταύρωσης μεταξύ φαντασιακού, συμβολικού και πραγματικού.Item Open Access Το «φανταστικό» στην τέχνηΠλακωτάρης, Ισίδωρος (Μεταπτυχιακή εργασία, 2025-07-07)Η διπλωματική εργασία με τίτλο «Το «φανταστικό» στην τέχνη», αποτελεί μια θεωρητική και βιωματική καταγραφή της δημιουργικής διεργασίας που οδήγησε στο video-animation «Levi». Η δημιουργία αυτού του φανταστικού κόσμου προέκυψε από πειραματισμούς με ψηφιακές γλυπτικές φόρμες. Η εργασία προσεγγίζει τη δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου ως μια πράξη αποκάλυψης που γεφυρώνει βιώματα και οδηγεί σε βαθύτερη κατανόηση του εαυτού. Η δημιουργία των οργανικών μορφών πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία όπως το Blender και την υπολογιστική γλώσσα Python. Αυτές οι μορφές μιμούνται φυσικούς μηχανισμούς, όπως το DNA και τη συλλογική κίνηση, ενώ η παραμετροποίηση επιτρέπει άπειρες παραλλαγές της ίδιας μορφής, επηρεάζοντας τόσο τη γεωμετρία όσο και την κινητική συμπεριφορά των πλάσματων, κάτι που θυμίζει τη μορφοκινητική. Σε αντίθεση με τα υποθαλάσσια οργανικά πλάσματα, ο υπερθαλάσσιος κόσμος απαρτίζεται από εγκαταλελειμμένες, αυστηρά οργανωμένες μηχανικές δομές, που σχεδιάστηκαν επίσης αλγοριθμικά, δημιουργώντας ένα δίπολο φύσης και τεχνολογίας. Στο περιβάλλον του «Levi» συνυπάρχουν ένας υποβρύχιος και ένας υπερθαλάσσιος κόσμος, οι οποίοι δεν επικοινωνούν ούτε έχουν επίγνωση της ύπαρξης του άλλου. Αυτή η διαίρεση λειτουργεί ως αλληγορία για την ευρύτερη αδυναμία επικοινωνίας και κατανόησης μεταξύ διαφορετικών μορφών ζωής. Ο βυθός συμβολίζει ένα «ασυνείδητο» του κόσμου, ένα πεδίο που αντιστέκεται στον έλεγχο και τη γνώση. Το έργο θέτει τον προβληματισμό της παράλληλης συνύπαρξης διαφορετικών ειδών ζωής στο ίδιο περιβάλλον χωρίς τη δυνατότητα επικοινωνίας. Το δεύτερο μέρος της εργασίας εξετάζει τη διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου για μύθο, από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη ψηφιακή τέχνη και τα βιντεοπαιχνίδια. Οι μύθοι αρχικά εξηγούσαν τον κόσμο και λειτούργησαν ως πνευματικοί οδηγοί, ενώ ο Ουμπέρτο Έκο και ο Έρνστ Κασσίρερ υπογραμμίζουν τη συμβολική τους φύση. Η τέχνη του φανταστικού, ιστορικά, χρησιμοποιήθηκε τόσο για προπαγάνδα (π.χ. Ραμσής Β΄, Ιλιάδα) όσο και για αντίσταση στην εξουσία (δυστοπίες όπως το «1984», ουτοπίες). Φιλοσοφικά, η φαντασία εξετάζεται από τον Πλάτωνα ως εσωτερική ψυχική λειτουργία, τον Αριστοτέλη ως «φάντασμα», τον Ντεκάρτ ως γέφυρα νου-σώματος, τον Σπινόζα ως συγκεχυμένο τύπο γνώσης, τον Χιουμ ως θεμελιώδη γνωσιακή λειτουργία, και τον Καντ ως «παραγωγική φαντασία», μια προ-εμπειρική, συνθετική ικανότητα που γεφυρώνει αίσθηση και νόηση. Ψυχαναλυτικά, ο Φρόυντ θεωρεί τη φαντασίωση ως έκφραση του ασυνειδήτου και συνέχεια του παιδικού παιχνιδιού, μέσο συμβολικής ικανοποίησης επιθυμιών. Ο Λακάν την εντάσσει στο «Φαντασιακό», όπου το Εγώ συγκροτείται μέσω μιας αλλοτριωμένης ταύτισης με την εικόνα (στάδιο του καθρέφτη), υποστηρίζοντας την επιθυμία του υποκειμένου. Η τέχνη, σε αυτό το πλαίσιο, λειτουργεί ως κοινωνικά αποδεκτός χώρος εκδραμάτισης των φαντασιώσεων. Η τέχνη του φανταστικού, αν και αλλάζει μέσα έκφρασης, παραμένει απαραίτητο εργαλείο αυτογνωσίας και συμβολοποίησης συλλογικών αγωνιών, συμπληρώνοντας τη λογική και επανανοηματοδοτώντας την ύπαρξη σε ένα ασταθές περιβάλλον.