Κινηματογραφική εικόνα, χρόνος και μνήμη στον Ντελέζ: Η περίπτωση του Αλαίν Ρεναι
Title in english
Cinematic image, tine and memory in Deleuze: The case of Alain Resnais
View or Download Files
Embargo lift
Type
Μεταπτυχιακή εργασία
Master Thesis
Master Thesis
Date
2022
Author
Advisor
Examining Committee
Χαρβαλιάς, Γιώργος, 1956-
Μπέτσου, Βίκη, 1971-
Γκινοσάτης, Δημήτρης
Μπέτσου, Βίκη, 1971-
Γκινοσάτης, Δημήτρης
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Athens School of Fine Arts
Athens School of Fine Arts
Department
Τμήμα Εικαστικών Τεχνών
Department of Visual Arts
Department of Visual Arts
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
ΠΜΣ "Εικαστικές Τέχνες" (ΜΕΤ)
MA Program in Visual Arts
MA Program in Visual Arts
Keywords
Keywords in english
Time, Memory, Time-image, Cinema, Gilles Deleuze, Henri Bergson, Alain Resnais
Abstract
Το παρόν κείμενο προσπαθεί να προσεγγίσει το έργο του Ρεναί (Alain Resnais) σε σχέση με τις έννοιες της μνήμης, του χρόνου και του εγκεφάλου, όπως προκύπτουν από το βιβλίο του Ντελέζ (Gilles Deleuze) για τον κινηματογράφο. Στο συγγραφικό αυτό έργο του Ντελέζ οι τρεις παραπάνω έννοιες συμβαδίζουν με μια πρωτευούσης σημασίας άλλη έννοια για τον Ντελέζ, εκείνη της δυνητικότητας. Η δυνητικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στον τρόπο που προσεγγίζεται ο χρόνος και η διάρκεια, όπως κληροδοτείται από τα θεωρητικά αναπτύγματα του Μπερξόν (Henri Bergson) και καλλιεργείται στο ντελεζιανό σχήμα των κρυστάλλων, όσο και στον σύγχρονο τρόπο κατανόησης της λειτουργίας του εγκεφάλου. Υπό αυτές τις συνιστώσες, εξετάζονται τουλάχιστον δύο ταινίες του Ρεναί. Η πρώτη περί πτωση είναι η ταινία Πέρυσι στο Μάριενμπαντ, η προσέγγιση της οποίας επιχειρείται υπό το θεωρητικό σχήμα του Μπερξόν για το χρόνο, τον ανεστραμμένο κώνο, και τους δυο τύ πους άμεσης χρονοεικόνας που συνάγονται από αυτόν: τα «στρώματα του παρελθόντος» και οι «αιχμές του παρόντος». Θα δειχθεί πως η σχηματική αυτή προσέγγιση του χρόνου και των τύπων χρονοεικόνων ορίζουν τους τρεις πρωταγωνιστές στο παιχνίδι ενθύμησης που εξελίσσεται στην ταινία. Η δεύτερη ταινία που εξετάζεται έχει τίτλο Σ' αγαπώ, Σ' αγαπώ. Στην ταινία αυτή το ζήτημα της μνήμης σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που προσεγγίζεται ο εγκέφαλος από τον Ντε λέζ, τόσο μέσω της στάσης του Μπερξόν όσο και μέσω των θέσεων του Στίβεν Ρόουζ (Steven Rose). Ο Ντελέζ απομακρυνόμενος από μια «κλασική» άποψη η οποία λαμβάνει τον εγκέφαλο ως ένα γραμμικό, ντετερμινιστικό σύστημα, προκρίνει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε ένα πλαίσιο πιθανοκρατικό, ορίζοντας παράλληλα έναν τρόπο οργάνωσης των, σύγχρονων για εκείνον, κινηματογραφικών ταινιών. Υπό ένα τέτοιο σκεπτικό, το ζήτημα της μνήμης ξεφεύγει από μια λειτουργία αντιστοίχισης μνημονικών ιχνών και καταγραφών, για να σχετιστεί με τις έννοιες της δυνητικότητας και της επινόησης, παράγοντας παράλληλα ένα αίτημα διανοητικής ενεργοποίησης και συμμετοχής από το θεατή.
Abstract in english
This text tries to approach the work of Alain Resnais in relation to the concepts of memory, time and the brain, as they emerge from Gilles Deleuze's book on cinema. In this written work of Deleuze, the above three concepts go hand in hand with another concept of primary importance for Deleuze, the concept of potentiality. Potentiality plays a decisive role both in the way time and duration are approached, as bequeathed by the theoretical approach of Henri Bergson and cultivated in the Deleuzian schema of crystals, and in the modern way of understanding the functioning of the brain. Under these components, at least two of Resnais's films are examined. The first case is the film Last Year in Marienbad, the approach of which is attempted under Bergson's theoretic al scheme of time, the inverted cone, and the two types of immediate time-image derived from it: the "layers of the past" and the "peaks of the present". It will be shown how this approach to time and the types of time-images define the three protagonists in the memory game that develops in the film. The second film under review is entitled I love you, I love you. In this film the question of memory is directly related to Deleuze's approach to the brain, through Bergson's theoretical position as well as through the positions of Steven Rose. Deleuze moving away from a "classical" view under which the brain is regarded as a linear, deterministic system, places the functioning of the brain in a probabilistic framework, defining at the same time a way of organizing the contemporary films of his era. Under such reasoning, the case of memory breaks away from the approach as a mere function of mapping memory traces to records, to relate to the concepts of potentiality and invention, producing at the same time a demand for intellectual activation and participation from the viewer
Description
Creative Commons License
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές