Καλλιτεχνικές πρακτικές στον δημόσιο χώρο της Αθήνας: Η περίπτωση του μη αδειοδοτημένου γράφιτι (1985-2020)
Title in english
Artistic practices in the public space of Athens: The case of unlicensed graffiti (1985-2020)
Embargo lift
2025-03-31T13:37:39Z
Type
Διδακτορική διατριβή
Doctoral dissertation (PhD)
Doctoral dissertation (PhD)
Date
2022
Author
Advisor
Examining Committee
Ιωαννίδης, Κωνσταντίνος Ε.
Ζήκα, Φαίη
Σταυρίδης, Σταύρος
Ζήκα, Φαίη
Σταυρίδης, Σταύρος
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Athens School of Fine Arts
Athens School of Fine Arts
Department
Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Department of Art Theory and History
Department of Art Theory and History
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
Keywords
Keywords in english
Graffiti, Athens, Public space
Abstract
Στις 6 Μαΐου 2017 και ενώ επέστρεφα αργά το βράδυ από δείπνο στο Χάρλεμ προς το κέντρο του Μανχάταν παρατήρησα πως η διπλανή μου στο μετρό προσπάθησε να μοιραστεί τη δυσαρέσκειά της για την πολύβουη αμαξοστοιχία. Χαμογέλασα και έγνεψα συγκαταβατικά καθώς εξαιτίας του θορύβου μετά βίας διέκρινα τις λέξεις «θόρυβος» και «ανυπόφορος». «Αυτά τα τρένα είναι πολύ παλιά», συνέχισε η συνεπιβάτης. «Τα θυμάμαι από τότε που ήμουν παιδί και είναι ακόμη τα ίδια. Τότε, τη δεκαετία του ’70 ήταν γεμάτα γκραφίτι. Μπορεί να τα καθάρισαν, αλλά είναι ακριβώς τα ίδια». Μόλις την ενημέρωσα ότι ο λόγος για τον οποίο βρίσκομαι στην Αμερική είναι το γκραφίτι ξεκίνησε μια εύθυμη συζήτηση, στην οποία άρχισαν να συμμετέχουν και άλλοι συνεπιβάτες οι οποίοι προσέθεσαν τις μνήμες τους και τις εμπειρίες τους με χιούμορ, νοσταλγία και μια ζωηρή διάθεση να παρέχουν πληροφορίες βοηθητικές για το ερευνητικό μου εγχείρημα. Υπέθεσα ότι η συζήτηση αυτή θα ήταν ιδιαίτερα έντονη 50 χρόνια πριν, όταν τα τρένα έφεραν ακόμη την ιδιαίτερη αυτή «πατίνα», η οποία για κάποιους επιβάτες παραμόρφωνε το τοπίο και «κούραζε» την καθημερινότητά τους, και για άλλους ζωντάνευε την Νέα Υόρκη και εξωράιζε τις ταλαιπωρημένες γειτονιές μέσα από τις οποίες διέρχονταν τα πολύχρωμα τρένα. Η εμπειρία μου εξάλλου στην ελληνική μητρόπολη τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει ότι στην Αθήνα του σήμερα - η οποία μοιάζει αρκετά με την Νέα Υόρκη της δεκαετίας του ’70 ως προς την πυκνότητα των γκραφίτι - οι συζητήσεις, τα σχόλια και οι παρατηρήσεις σχετικά με το γκραφίτι καταλήγουν συχνά σε ηχηρές λογομαχίες. Όταν περπατώ στην Αθήνα και φωτογραφίζω τα γκραφίτι, κάποιοι περαστικοί, ή επιβάτες στο μετρό αλλά και ιδιοκτήτες των τοίχων που κοιτώ, με ρωτούν τον λόγο για τον οποίο τα φωτογραφίζω. Ξεκινούν έτσι συζητήσεις οι οποίες πέρα από το γεγονός ότι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, έχουν εμπλουτίσει την παρούσα έρευνα με στοιχεία τα οποία δεν θα μπορούσαν να είχαν προκύψει από άλλη πηγή. Η άποψη των ανθρώπων αυτών είναι εξάλλου πολύ σημαντική αν σκεφτεί κανείς ότι είναι οι τελικοί αποδέκτες της μορφής αυτής έκφρασης στον δημόσιο χώρο. Για τον λόγο αυτό θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω στην παρούσα όλους όσοι συνέβαλαν στις ανεπίσημες αυτές συζητήσεις που τόσο πολύ ενίσχυσαν την έρευνα τούτη. Πέρα από τους περαστικούς και τους κατοίκους της Αθήνας και της Νέας Υόρκης, όπου μελέτησα το μη-αδειοδοτημένο γκραφίτι, η έρευνα αυτή δεν θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς τις μακροσκελείς συζητήσεις με όλους τους δημιουργούς γκραφίτι και την εμπιστοσύνη τους. Όπως υποσχέθηκα, τα ονόματα (όσων μου το ζήτησαν) δεν θα αναφερθούν, αλλά παρόλα αυτά οφείλω να επισημάνω ότι η έρευνα δεν θα είχε ολοκληρωθεί δίχως τη πολύτιμη συμβολή τους.
Abstract in english
Description
Creative Commons License
Attribution-NonCommercial 4.0 International