Lockdowned Αθήνα: μία πόλη που ατενίζει τη ζωή από το παράθυρο
Title in english
View or Download Files
Embargo lift
Type
Πτυχιακή εργασία
Date
2021
Author
Advisor
Examining Committee
Συμεωνίδης, Θωμάς
Κάλφα, Κωνσταντίνα
Κάλφα, Κωνσταντίνα
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Department
Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
Keywords in english
Anonymous architecture, Polykatoikia, Antiparochi, Urban city, Urban photography, Incarceration
Abstract
Με τον ερχομό του νέου έτους, μετράμε ήδη σχεδόν έναν χρόνο από την στιγμή που η πανδημία COVID-19 εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε στην Ελλάδα. Μέσα σε έναν χρόνο έχουμε βιώσει -μεταξύ άλλων δύο lockdown, την ολική διακοπή κάθε οικονομικής δραστηριότητας, μία πρωτόγνωρη μιντιακή πολιτική που κάνει θέαμα τον πανικό και την επισφάλεια, τα σώματα μας ως δυνητικούς φορείς θανάτου. Έχουμε λοιπόν μείνει σπίτι για περισσότερους από 5 μήνες υπακούοντας τις πολιτειακές υποδείξεις και επομένως το πεδίο δράσης μας έχει συρρικνωθεί στο ελάχιστο, στον μοναδικό ασφαλή τόπο: την κατοικία. Πώς βιώνεται μία τυπική αθηναϊκή κατοικία, δηλαδή ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας, την εποχή του εγκλεισμού; Αναζητώντας τις απαντήσεις του ερωτήματος αυτού, συνειδητοποιούμε πως δεν πρόκειται να βρούμε μία οικουμενική, αλλά πολλαπλές, όπως και το δομημένο περιβάλλον της Αθήνας, της πόλης των πολλαπλών και ανόμοιων οικιστικών πυρήνων. Προϋπόθεση λοιπόν της μελέτης αυτής είναι η γνωστοποίηση του περιβάλλοντος έρευνας. Η παρέμβαση αυτή θα επικεντρωθεί σε γειτονιές της Αθήνας που συνθέτουν την αστική εικονογραφία της: αυτές δηλαδή που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά όπως η πυκνή δόμηση, οι πολυώροφες πολυκατοικίες, οι στενοί διπλοπαρκαρισμένοι δρόμοι, η έλλειψη δημόσιων χώρων. Γειτονιές όπως τα Εξάρχεια, του Γκύζη, η Κυψέλη. Έστω λοιπόν ότι βρισκόμαστε στο ρετιρέ μίας πολυώροφης πολυκατοικίας στους πρόποδες του λόφου του Στρέφη και ατενίζουμε μία από τις θεάσεις της σύγχρονης Αθήνας. Το βλέμμα μας παρατηρεί το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της αθηναϊκής πολυκατοικίας. Στοχεύοντας λοιπόν στην κατανόηση της ταυτότητας της σύγχρονης Αθήνα, παρατηρούμε πως τόσο ο ιδιωτικός, όσο και ο δημόσιος χώρος της δομείται από την ανώνυμη αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας. Η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει συγκροτήσει τη σύγχρονη αστικότητα, γεμίζοντας το αστικό κενό με ημιδημόσιους χώρους και ποιότητες, ποιότητες «κατωφλιακές», όπως μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε, στις στοές, τα υπόστεγα αλλά και τις ταράτσες της και έχει “βεβαιωθεί” πως τα υποκείμενα θα ζουν, θα ψωνίζουν, θα ψυχαγωγούνται σε όλα της τα επίπεδα. Από το πλατύσκαλο του δρόμου μέχρι και το δώμα.
Κατά την είσοδο μας στα πιο απόκρυφα σημεία της, το κλιμακοστάσιο και τους διαφορετικούς ορόφους, ένας άλλος πολυδιάστατος κόσμος ξετυλίγεται. Είναι αυτός που εκκινεί από το πλατύσκαλο του ορόφου, οριοθετείται από τις κλειστές πόρτες των γειτόνων και φτάνει, αφότου εισέλθουμε στο διαμέρισμα, μέχρι την απέναντι πολυκατοικία και τη θέαση του εσωτερικού του αντικρυστού διαμερίσματος το οποίο μας φανερώνεται καδραρισμένο από ένα παράθυρο ή μία μπαλκονόπορτα. Φυσικά στην περίπτωση που η κουρτίνα είναι ανοικτή και η τέντα ανεβασμένη. Τη στιγμή εκείνη, μία νέα σχέση οικοδομείται. Μία σχέση μεταξύ παρατηρητή και υποκειμένου παρατήρησης, μία σχέση, πια, μεταξύ δύο έγκλειστων υποκειμένων . Ο πρώτος αρέσκεται στην ασφαλή “ηδονοβλεπτική” παρατήρηση της καθημερινής ζωής του αγνώστου του απέναντι μπαλκονιού, ενώ ο δεύτερος επιλέγει να αφήσει προσιτή τη δίοδο του ξένου βλέμματος στο δικό του ιδιωτικό κομμάτι του κόσμου. Τόσο τα «αστικά κατώφλια» των πολυκατοικιών όσο και οι ποιότητες ενός εσωτερικού της εγκλεισμού και ηδονοβλεψίας είναι ποιότητες που ξεδιπλώθηκαν στην αθόρυβη Αθήνα του εγκλεισμού και νοηματοδότησαν εκ νέου τους χώρους της καθημερινότητάς μας και την εμπειρία μας μέσα σε αυτούς. Η μελέτη αυτή επικεντρώνει στην εξερεύνηση αυτών των ποιοτήτων . Εξερευνά τις νέες όψεις, σχέσεις και εμπειρίες της πόλης του εγκλεισμού -της πόλης της πολυκατοικίας. Μεθοδολογικά, προσεγγίζει αυτές τις ποιότητες όπως έχουν “αιχμαλωτιστεί” μέσα από τον φακό Ελλήνων και ξένων φωτογράφων, παλαιότερων αλλά και σύγχρονων, επαγγελματιών και ερασιτεχνών, που εμπνεύστηκαν από το σύγχρονο οικιστικό περιβάλλον και αποτύπωσαν εμπειρίες και συναισθήματα μιας πόλης που δεν λειτουργούσε.
Abstract in english
With the arrival of the New Year, we already count almost a year since the COVID-19 pandemic appeared and spread in Greece. In one year we have experienced – among other things – two lockdowns, the total cessation of all economic activity, an unprecedented media policy that makes a spectacle of panic and precariousness, our bodies as potential vectors of death. We have thus stayed at home for more than 5 months obeying the state’s instructions and therefore our field of action has shrunk to the bare minimum, to the only safe place: the dwelling. How is a typical Athenian dwelling, i.e. a polykatoikia, experienced in the era of incarceration?
In searching for the answers to this question, we realize that we are not going to find a universal one, but multiple ones, like the built environment of Athens, the city of multiple and disparate residential cores. A prerequisite of this study is therefore the disclosure of the research environment. This research will focus on the neighbourhoods of Athens that make up its urban iconography: that is, those that present characteristics such as dense construction, high-rise polykatoikies, narrow double-parked streets, lack of public spaces. Neighbourhoods such as Exarchia, Gyzi, Kypseli. So let’s say we are in the penthouse floor of a polykatoikia at the foot of the hill of Strefis and we are looking at one of the views of contemporary Athens. Our gaze observes the recurring pattern of the Athenian polykatoikia. Thus, aiming to understand the identity of contemporary Athens, we observe how both its private and public spaces are structured by the anonymous architecture of the polykatoikia. Private initiative has constituted contemporary urbanity, filling the urban void with semi-private spaces and qualities, “threshold” qualities, as we can characterize them, in its arcades, sheds and rooftops, and has “assured” that subjects will live, shop and be entertained at all levels. From the street landing to the rooftop. Upon entering its most obscure parts, the stairwell and the different floors, another multidimensional world unfolds. It is the one that starts from the landing of the floor, delimited by the closed doors of the neighbours and reaches, after we enter the apartment, to the apartment building opposite and the view of the interior of the opposite apartment which is revealed to us framed by a window or a balcony door. Of course, in the case where the curtain is open and the tent is up. At that moment, a new relationship is being built. A relationship between observer and subject of observation, a relationship, now, between two enclosed subjects . The former likes to safely “voyeuristically” observe the daily life of the stranger on the opposite balcony, while the latter chooses to leave the passage of the stranger’s gaze accessible to his own private part of the world.
Both the “urban thresholds” of the polykatoikies and the qualities of an interior of confinement and voyeurism are qualities that unfolded in the quiet Athens of confinement and re-contextualized the spaces of our everyday life and our experience within them. This study focuses on exploring these qualities . It explores the new aspects, relationships and experiences of the city of confinement – the city of the polykatoikia. Methodologically, it approaches these qualities as they have been “captured” through the lens of Greek and foreign photographers, both past and present, professional and amateur, who have been inspired by the contemporary residential environment and captured experiences and feelings of a city that did not work.
Description
Creative Commons License
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές