Οι απαρχές της επιμέλειας εκθέσεων σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, 1976-1983
Title in english
The beginnings of curating contemporary art exhibitions in Greece, 1976-1983
View or Download Files
Embargo lift
Type
Μεταπτυχιακή εργασία
Date
2021
Author
Advisor
Examining Committee
Δασκαλοθανάσης, Νίκος, 1961-
Τζωρτζάκη, Ντέλια
Τζωρτζάκη, Ντέλια
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Department
Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
ΠΜΣ Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης (ΜΕΘΙΣΤΕ)
Keywords in english
Exhibition curating, Curator, History of curatorial practices, Post-war Greek art, Contemporary art exhibition, Art exhibition, Exhibition history
Abstract
Η παρούσα ερευνητική μελέτη φέρει τον τίτλο «Οι απαρχές της επιμέλειας εκθέσεων σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, 1976-1983». Στην παρούσα εργασία εξετάζονται οι απαρχές της επιμέλειας εκθέσεων στην Ελλάδα, εστιάζοντας στις πρακτικές του επιμελητή ως ανεξάρτητου δημιουργικού υποκειμένου. Η μελέτη των θεσμών συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της τέχνης, και ως εκ τούτου, η ιστορία της ανάδυσης του επιμελητικού υποκειμένου στην Ελλάδα, όντας ένα πεδίο έως τώρα ανεξερεύνητο, κρίθηκε πως ήταν σημαντικό να μελετηθεί και να αναδειχθεί. Στο διάστημα 1976-1983 εντοπίζονται και αναλύονται ορισμένες περιπτώσεις εκθέσεων, όπου αρχίζουν να σκιαγραφούνται, έστω και δειλά, οι πρακτικές του επιμελητή εκθέσεων και η ανάδυσή του ως ανεξάρτητου δημιουργικού υποκειμένου. Η έρευνα εστιάζει κατά κύριο λόγο σε επιμελητές και επιμελήτριες που έδρασαν στην Ελλάδα εντός του συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου, διοργάνωσαν ομαδικές θεματικές εκθέσεις με έμφαση στις νεότερες μεταπολεμικές εικαστικές τάσεις της ελληνικής τέχνης, επέλεξαν τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και τα έργα της έκθεσης, και τέλος, προσπάθησαν να αναπτύξουν έναν θεωρητικό λόγο γύρω από κάθε έκθεση που παρουσίαζαν. Ως αφετηρία της έρευνας ορίστηκαν τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, και συγκεκριμένα το έτος 1976 με την έκθεση Διαδικασίες / Συστήματα, του ιστορικού τέχνης και τεχνοκριτικού Εμμανουήλ Μαυρομμάτη, καθώς τότε εντοπίζεται πιο συστηματικά, ένας νέος τύπος τεχνοκριτικού, που δεν ασχολείται αποκλειστικά με την κριτική αποτίμηση ενός έργου ή μιας έκθεσης, αλλά συνεργάζεται με καλλιτέχνες ή ομάδες καλλιτεχνών για τη δημιουργία μιας έκθεσης και ξεκινά να αναλαμβάνει χρέη επιμελητή εκθέσεων. Από το σύνολο των εκθέσεων που εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν μέσα σε αυτό το διάστημα, μόνο οι δώδεκα κρίθηκε ότι ανταποκρίνονται ως έναν βαθμό στα ανωτέρω κριτήρια που τέθηκαν, και αξιοποιήθηκαν ως μελέτες περίπτωσης για τη σκιαγράφηση και την ανάδυση του επιμελητή ως δημιουργού-auteur. Η έρευνα ολοκληρώνεται στα τέλη του 1983, που κάνει την εμφάνισή του το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ με την ιστορικό τέχνης και τεχνοκριτικό Έφη Στρούζα στο τιμόνι των πρώτων βημάτων του. Το ΔΕΣΤΕ προτείνει και εν συνεχεία, διαμορφώνει έναν αρκετά διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της επιμελητικής πρακτικής, εγγύτερο στα δυτικά πρότυπα, και αρχίζει να προωθεί και μια διαφορετική εικαστική αισθητική για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής. Την εν λόγω περίοδο η επιμέλεια εκθέσεων στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αλλά μήπως θα μπορούσε ιστορικά να ιδωθεί ως μια στιγμή κομβική, που αρχίζει να διαφαίνεται στην Ελλάδα η αναγκαιότητα του ρόλου ενός νέου δημιουργικού υποκειμένου, και σταδιακά ενός νέου επαγγελματικού κλάδου;
Abstract in english
"The beginnings of curating contemporary art exhibitions in Greece, 1976-1983" examines the origins of exhibition curation in Greece, focusing on the practices of the curator as an independent creative subject. The study of institutions constitutes an integral part of art history. The history of the emergence of the curatorial profession in Greece, being an unexplored field until nowadays, was deemed essential to be studied and highlighted. During the period 1976-1983, we find some exhibitions where practices followed by the exhibition curator outline the tentative emergence of an independent creative. This research focuses primarily on curators active in Greece within this time frame. They would organize group thematic exhibitions emphasizing recent post-war visual art trends in Greek art; they would select the participating artists and the works on display. Finally, they would attempt the development of a theoretical framing for each exhibition. As a starting point, we determined the exhibition Processes / Systems in 1976, organized by the art historian and art critic Emmanuel Mavrommatis. Thereafter, we notice the systematic rise of a new type of art critic that would critically evaluate artworks or art shows and would additionally collaborate with artists or groups of artists to create an exhibition, undertaking some of the duties of today’s exhibition curator. From the total number of exhibitions identified and recorded during this period, only twelve met to some extent the criteria mentioned earlier. These were used as case studies for profiling the emergence of the curator as a creator-auteur. The research ended in 1983, when DESTE Foundation, with art historian and critic Efi Struza, employed a new exhibition form in the Athenian artistic landscape. DESTE proposed and formulated a pretty different approach to curatorial practices, closer to Western standards, and began to promote a distinct visual aesthetic. During this period, exhibition curation in Greece was still in its infancy, but could it be seen historically as a pivotal moment when the necessity of the role of a new creative subject -and gradually a new professional discipline- began to emerge in Greece?
Description
Περιέχει βιβλιογραφία
Creative Commons License
Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές