Τμήμα Εικαστικών Τεχνών (Δ. Δ.)
Permanent URI for this collection
Browse by
Recent Submissions
Item Embargo Καλλιτεχνικές πρακτικές και πολιτισμικές αφηγήσεις στον αυτοοργανωμένο αθλητισμόΑλιγιζάκη, Ελένη Μαρία (Διδακτορική διατριβή, 2023)H παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στις σηµαίνουσες καλλιτεχνικές, πολιτισµικές και κοινωνικές πρακτικές γύρω από τον αυτοοργανωµένο αθλητισµό, µε σκοπό να διαφωτίσει τη διαδικασία συγκρότησης κοινωνικών, πολιτικών αλλά και φίλαθλων ταυτοτήτων. Με ποιους τρόπους τα υποκείµενα ανα-παράγουν σύµβολα και αφηγήσεις της κυρίαρχης ή της εναλλακτικής κουλτούρας; Μέσα από ποιες αισθητικές εκφράσεις, καλλιτεχνικές αποτυπώσεις ή και τελετουργικές πρακτικές κατασκευάζονται ατοµικές και συλλογικές ταυτότητες; Παράλληλα, µια σηµαντική πτυχή της διατριβής, εστιάζει στα οφέλη που µπορεί να αποκοµίσει η καλλιτεχνική έρευνα, όταν αξιοποιεί µεθοδολογικά στοιχεία από τις κοινωνικές επιστήµες, όπως είναι η εθνογραφία και η συµµετοχική παρατήρηση. Κατά συνέπεια, οι καλλιτεχνικές πρακτικές – παρεµβάσεις είναι σε θέση να αναδείξουν µε καινοφανή τρόπο τη σύνδεση των προσωπικών εµπειριών µε ευρύτερες πολιτισµικές, πολιτικές, κοινωνικές αντιλήψεις. Τέλος, η εξαγωγή συµπερασµάτων βασίζεται στην αναστοχαστική µελέτη καλλιτεχνικών έργων που έχουν αθλητικό περιεχόµενο, δίνοντας έµφαση στον διάλογο ανάµεσα στον αθλητισµό και στην τέχνη.Item Open Access Γραφή και εικόνα: η εξέλιξη του υποστρώματος· από το χώρο, στο αντικείμενο, στο χαρτί, και η επιστροφή στο σύγχρονο χώρο της εικονικής πραγματικότηταςΜελή, Άννα Κ. (Διδακτορική διατριβή, 2021)Η παρούσα έρευνα αφορά στην εξέταση του ψηφιακού υποστρώματος στο οποίο εντάσσεται η γραφή ως μέσο αφήγησης. Διερευνώνται οι σύγχρονες δυνατότητες γραφής στο τρισδιάστατο ψηφιακό περιβάλλον: σε χώρους που επαυξάνουν την όψη της πραγματικότητας, και σε τρισδιάστατους εμβυθιστικούς χώρους. Η έρευνα αναπτύσσεται μέσα από συγκριτική μελέτη της εξέλιξης της επιφάνειας της γραφής, και των βασικών ιδιοτήτων που αξιοποιούν οι άνθρωποι για να τοποθετήσουν αράδες κειμένου σε κάθε νέο «μηχανισμό». Καταγράφονται ορισμένες δομές που μπορεί να ορίσει ο γραφέας πάνω σε μια δεδομένη επιφάνεια, οι οποίες με τη σειρά τους επιβάλλουν αντίστοιχους τρόπους ανάγνωσης. Εντοπίζονται και αναλύονται σημαντικά στοιχεία της σχέσης «γραφέα αναγνώστη-υποστρώματος» μέσα σε ένα τρισδιάστατο ψηφιακό περιβάλλον, όπως είναι ο προσανατολισμός των γραμμάτων, η ευαναγνωσιμότητα και η προοπτική, η κλίμακα, η κίνηση, το τρισδιάστατο πλαίσιο κειμένου, και η σωματικότητα που απαιτείται για την ανάγνωση. Η ένταξη των παραπάνω στοιχείων σε πειραματικές μελέτες διαφορετικών περιπτώσεων γραφής σε διαβαθμίσεις ψηφιακών περιβαλλόντων, που έγιναν για τις ανάγκες της διατριβής, ανέδειξε την ανάγκη ορισμού ενός ολοκληρωμένου νέου μηχανισμού επεξεργασίας κειμένου στον τρισδιάστατο χώρο, ο οποίος να αξιοποιεί το σύνολο των ειδικών χαρακτηριστικών του. Πρόκειται για ένα σύγχρονο εργαλείο γραφής και ανάγνωσης, το οποίο θα εντάσσει πλήρως τόσο τον γραφέα όσο και τον αναγνώστη, μέσω εμβύθισης, δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο περιβάλλον αφήγησης. Η έρευνα δεν εξαντλεί τα στοιχεία, σε σχέση με το μεγάλο εύρος δυνατοτήτων, αλλά ανοίγει ένα πεδίο για μελλοντική έρευνα και πειραματισμό προς πολλούς χώρους που έχουν σχέση με μια εξελιγμένη μορφή εγγραφής λόγου.Item Embargo Wasted billboards: Τα αντι-μνημεία του αύριοΜπότσαρη, Κατερίνα (Διδακτορική διατριβή, 2023)Αν και σήμερα η διαφήμιση ταξιδεύει με γοργούς ρυθμούς μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου, η σύγχρονη ελληνική μητρόπολη εξακολουθεί να κατακλύζεται από τα απομεινάρια των μεγαλοπρεπών αναλογικών διαφημιστικών πινακίδων που εμφανίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στο οδικό δίκτυο εντός και εκτός του αστικού ιστού. Στην παρούσα έρευνα εξετάζονται επτά περιπτώσεις αυτών των εναπομεινασών κατασκευών που υλοποιήθηκαν στην Αττική από τη δεκαετία του 1980 με σκοπό την υποστήριξη διαφημιστικών μηνυμάτων. Ο όρος μνημείο υπογραμμίζει την επικράτηση της μνήμης ως κυρίαρχου σημείου αναφοράς για την ανάδειξη αξιόλογων ανθρώπινων δημιουργημάτων. Η παραμονή των ανενεργών διαφημιστικών πινακίδων, ενεργοποιεί στη μνήμη τη συνθήκη της καταναλωτικής λήθης (Smithson) και τα αποτελέσματα αυτής μετά την έναρξη της Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής Κρίσης. Η λανθάνουσα επιλογή του κρατικού μηχανισμού να αδιαφορεί για την ύπαρξή τους, λαμβάνεται σαν μια αθέλητη ανάδειξη της αντιμνημειακότητάς τους. Όταν συγκριθούν με συνθήκες εικαστικού ενδιαφέροντος παρατηρείται ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο. Η αναίρεση των ιδεών της ισορροπίας και της αρμονίας που επιτυγχάνεται ακούσια με αυτές τις ιδιότυπες μνημειώδεις κατασκευές είναι ανάλογη με αυτή που εκούσια πρεσβεύουν κινήματα και σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές. Για τον Mikel Dufrenne αυτή η μορφή τέχνης ισοδυναμεί με μια στάση διαμαρτυρίας και κατ’ επέκταση κριτικής στην εξουσία. Στόχος της παρούσας διατριβής είναι μέσω των αξιών της αντικουλτούρας να διερευνηθεί αυτός ο αντι-μνημειακός χαρακτήρας των διαφημιστικών πινακίδων που βρίσκονται στη δημόσια σφαίρα και να αξιολογηθεί η παραμονή τους καθώς και οι δυνατότητες που παρέχουν για μελλοντικές καλλιτεχνικές παρεμβάσεις.Item Embargo Διακαλλιτεχνικότητα, Δραματουργία, Επιτελεστικότητα. H Χορογραφία ως διευρυμένη πρακτική μέσω των Σωμάτων και του ΉχουΤεκτονίδου, Παρασκευή (Διδακτορική διατριβή, 2024)Τα έργα σύγχρονου χορού που έχουν σήμερα τη μεγαλύτερη παρουσία και απήχηση στα φεστιβάλ και τα θέατρα της Ευρώπης, παρουσιάζονται να είναι ανοίκεια, ασυνήθη και αποκλίνοντα σε σχέση με ό,τι αναγνωρίζεται ακόμη ως χορογραφικός κανόνας. Ένας κανόνας που, από τη γέννηση του μοντέρνου χορού, ταυτίζει την χορογραφία με την σύνθεση πρωτότυπης χορευτικής κίνησης και την οργάνωσή της στο χώρο και το χρόνο, εντός ενός οριοθετημένου παραστασιακού πλαισίου. Αντί για μια ανιστορική, φορμαλιστική προσέγγιση κάθε μεμονωμένου τέτοιου, «παράξενου» έργου ως το ατομικό επίτευγμα ενός εμπνευσμένου δημιουργού, αναζητήθηκε ένα αναλυτικό σχήμα ικανό να συνδέει τους κανόνες της δημιουργίας και τη μορφή της τελικής παράστασης, με τον σύγχρονό κοινωνικό κόσμο. Ιστορικά άλλωστε, η απόκλιση ενός καλλιτεχνικού έργου από τον κανόνα συνδέεται με μία πολιτική διάθεση που στέκεται κριτικά απέναντι στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, επιθυμώντας να την υπονομεύσει. Η αναγνώριση αυτή κατέστησε αναγκαία την αναστοχαστική εξέταση των κυρίαρχων σήμερα διαθέσεων στη χορογραφική πρακτική. Τρεις αναλυτικές έννοιες πλοήγησαν την ενδελεχή αυτή διερώτηση: η διακαλλιτεχνικότητα / διατομεακότητα, η επιτελεστικότητα και τη δραματουργία Και οι τρεις προέκυψαν κατά την πορεία της έρευνας καθώς αναδείχθηκαν ικανές να συνδέουν τη δημιουργία, την παρουσίαση και την πρόσληψη. Στην παρούσα μελέτη αναλύεται κάθε μία ιστορικά σε σχέση με το πως επηρέασε τις πρακτικές της χορογραφίας και την πλαισίωσή τους. Το αναλυτικό σχήμα που προκύπτει από την παράλληλη θεώρησή τους υποστηρίζει την κριτική πλαισίωση κάθε μοναδικού έργου, ανεξάρτητα από το θέμα που πραγματεύεται ή τα μέσα με τα οποία συγκροτείται χορογραφικά. Το σχήμα αυτό, εφαρμόζεται τέλος στην μελέτη δύο παραδειγμάτων, του Sing the Positions του Γιάννη Μανταφούνη και του Bstrd της Κατερίνας Ανδρέου.Item Open Access Οι πολλαπλές όψεις του ιερού και της θρησκευτικότητας στο έργο της ελληνικής εικαστικής πρωτοπορίας : η εικαστική εγκατάσταση κατά την περίοδο 1969-2007Στεργίου, Νάϊρα - Άννα (Διδακτορική διατριβή, 2021)Η διενεργούμενη έρευνα κινείται μεταξύ τέχνης, θεολογίας και ανθρωπολογίας, επιζητώντας νέες νοηματοδοτήσεις και αποτυπώσεις των εννοιών της θρησκευτικότητας, του ιερού και του βέβηλου σε μια απομαγεμένη εποχή. Η καλλιτεχνική πρακτική προσεγγίζεται ως mysterium fascinosum et tremendum, ως αυτού δηλαδή που προκαλεί ταυτόχρονα έλξη και φόβο καθώς αποτυπώνει το αόρατο, το άκτιστο αλλά και το κτιστό (ως βεβηλωμένη κτίση). Το κύριο αντικείμενο του προβληματισμού, περιστρέφεται γύρω από́ την έννοια της «κρυπτοθρησκευτικής συμπεριφοράς» στο εκκοσμικευμένο γίγνεσθαι, η οποία συνεπάγεται ακολούθως την διατύπωση και τον ορισμό της «κρυπτοθρησκευτικής τέχνης» μέσα από παραδείγματα της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο έργο σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών όπως η Αθηνά Τάχα, ο Νίκος Αλεξίου, η Αιμιλία Παπαφιλίππου, ο Δημήτρης Αληθεινός, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, η Μπία Ντάβου, ο Πάνος Χαραλάμπους, ο Στάθης Λογοθέτης, ο Κωστής Τριανταφύλλου. Τα έργα μελετώνται σε συνάρτηση με το ευρύτερο πλαίσιο ιδεών που επικρατούν στην ελληνική και διεθνή κουλτούρα και είτε συνειρμικά μέσα από τον τίτλο, είτε μέσα από την επιλογή υλικού και συμβόλου ή από την επιλογή τόπου δράσης παραπέμπουν στις προειρημένες έννοιες. Μέσα από συγκεκριμένα έργα της ελληνικής πρωτοπορίας θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της θρησκευτικής αναφοράς των καλλιτεχνών.Item Restricted access Έργα τέχνης μεγάλης κλίμακας στον αστικό και φυσικό χώρο : από τη δεκαετία του 60 έως τον 21ο αιώναΠολυχρονάτου, Ελένη, 1959- (Διδακτορική διατριβή, 2007)Το έργο μεγάλης κλίμακας είναι συνδεδεμένο με το χώρο που το περιβάλλει. Η συνολική του εικόνα αποτελεί μέρος του περιβάλλοντος, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ο εσωτερικός του χώρος μπορεί να αποτελεί ένα ξεχωριστό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινοΰμεθα. Για να γίνει κατανοητό από όλες τις μεριές και να διερευνηθοϋν όλα τα τμήματά του. απαιτεί από το θεατή συμμετοχή όχι μόνο με την όραση αλλά και με την κίνηση. Συνδέεται με την αρχιτεκτονική, συχνά αποτελεί σημαντικό τμήμα της, και σε κάποιες περιπτώσεις αποτελεί το ίδιο ένα αρχιτεκτόνημα. Επίσης, το έργο μεγάλης κλίμακας σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τον πολεοδομικό σχεδίασμά, δηλαδή την οργάνωση όλων των λειτουργιών της συλλογικής ζωής στην πόλη και στην ύπαιθρο.