Η πρόσληψη του ποιητικού λόγου των Ελληνίδων δημιουργών στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα
Title in english
View or Download Files
Embargo lift
2024-12-16
Type
Διδακτορική διατριβή
Date
2021
Author
Advisor
Examining Committee
Παπαδήμα, Μαρία
Αθανασοπούλου, Μαρία
Αθανασοπούλου, Μαρία
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Department
Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
Keywords in english
Daily newspapers/periodicals, Critical reception, Literary criticism, Gender, Female poetry
Abstract
Στην παρούσα διατριβή, επιχειρείται συστηματική καταγραφή και αποτίμηση του κριτικού λόγου για τις Ελληνίδες ποιήτριες στο διάστημα 1974-2000. Τα χωροχρονικά πλαίσια οριοθετούνται, με άξονα δύο κύριες μεταβλητές: τη μεταβλητή του χρόνου·και τη μεταβλητή ως προς το πεδίο έρευνας, που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εντύπων, όπου συγκαταλέγονται οι Ιστορίες Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, οι Ανθολογίες Ποίησης, οι μονογραφίες, οι τόμοι κριτικών μελετών, τα Αφιερώματα, και βεβαίως, τα κριτικά άρθρα στον περιοδικό, αλλά και στον ημερήσιο τύπο. Ειδικά η διερεύνηση της θέσης των ποιητριών στον τύπο στάθηκε το απαιτητικότερο κομμάτι αυτή της εργασίας, καθώς αποτελεί απόρροια συστηματικής αποδελτίωσης πενήντα οχτώ (58) περιοδικών — λογοτεχνικών και όχι μόνον· μερικών φεμινιστικών εντύπων· και ενός μέρους των στηλών κριτικής βιβλίου έξι (6) σημαντικών εφημερίδων, που αποδελτιώθηκαν δειγματοληπτικά. Ακολουθείται χρονολογική, κατά βάση εξέταση, ανά δεκαετίες. Σε ό,τι αφορά τη δομή, τα δύο πρώτα κεφάλαια είναι προπαρασκευαστικά. Στο πρώτο, εκτίθενται διάφοροι προβληματισμοί, που αφορούν στη φιλολογική ή μη φιλολογική κριτική· στην πολιτική διάσταση του κριτικού λόγου· και στον παράγοντα «φύλο» στη διαμόρφωσή του. Στο δεύτερο κεφάλαιο, επιχειρείται σύντομη ανασκόπηση της κριτικής πρόσληψης του ποιητικού λόγου των Νεοελληνίδων, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και το 1973. Από το τρίτο έως το έβδομο —και τελευταίο— κεφάλαιο, διερευνάται η καθαυτό κριτική πρόσληψη των ποιητριών στο υπό εξέταση διάστημα. Το ογκωδέστατο υλικό που προκύπτει από τη διερεύνηση πληθώρας εντύπων στα είκοσι επτά αυτά έτη (1974-2000) αντικατοπτρίζει ένα παλίμψηστο σχολίων και γνωμών, που για πρώτη φορά παρουσιάζεται συγκεντρωτικά, γεγονός που συνιστά την ουσιαστική συμβολή αυτής της διατριβής. Η ιστορία της κριτικής πρόσληψης των Ελληνίδων, ξεκινά άλλωστε, από πολύ παλιά, και ό,τι μελετήσαμε εδώ αποδείχτηκε απόρροια πληθώρας ζυμώσεων, πολύ πριν το πρώτο υπό διερεύνηση έτος, 1974. Από τις πρώτες αχνές νύξεις περί τις εμφανίσεις τους, στα τέλη του 19ου, ώς τις επιδοκιμασίες —αλλά και τις επικρίσεις— που, καθ’ όλη την υπό εξέταση περίοδο, διατυπώνονται για το έργο τους, όταν συγκρίνονται με κορυφαίους της ελληνικής, καθώς και της παγκόσμιας διανόησης, δεν χωρεί αμφιβολία πως έχουν διανυθεί χιλιόμετρα δειλών ή/και διεκδικητικών βημάτων, και από τις γυναίκες που ασχολούνται με την ποίηση, αλλά και από την κριτική που τις είδε, ως υπολογίσιμες φωνές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Μία de facto, πλούσια κι ετερόκλητη, κριτική πρόσληψη της γυναικείας ποίησης έχει πλέον διαμορφωθεί, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά δέκα-δεκαπέντε ονόματα δημιουργών, που όντας σταθερά ενεργές, αποτιμώνται ποικιλοτρόπως. Όμως και γι’ άλλες, που συνιστούν, η καθεμία με τον τρόπο της, ελάχιστες ψηφίδες της γυναικείας ματιάς πάνω στον κόσμο, έχει σχηματιστεί μία βιβλιογραφία, καθώς οι περισσότερές τους παραμένουν διαθέσιμες, σε ένα επαρκές ή μη, αναγνωστικό κοινό, πρόθυμο να τις διαβάσει.
Abstract in english
Τhis dissertation attempts to systematically record and evaluate the critique on Greek female poets over the period 1974-2000. The spatio-temporal framework is specified by the axis of the variable of time and the variable regarding the scope of the research, covering a wide range of publications, including Histories of Modern Greek Literature, Poetry Anthologies, monographs, volumes of critical studies, features and reviews in daily newspapers and periodicals. Fifty-eight (58) magazines —mainly literary—, some feminist publications, and some parts of the book review columns of six (6) major newspapers have been systematically indexed. They have been studied mainly chronologically, by decades. In terms of structure, the first two chapters are preparatory. In the first one, several concerns are set out, regarding the criticism, the political dimension of the critique and the "gender" factor. In the second chapter, a brief review of the critical reception of Modern Greek women’s poetic discourse is attempted, from the end of the 19th century until 1973. Finally, chapters three to seven study the actual critical reception of female poets in the period under investigation. The history of Greek women’s critical reception is quite long, and what it has been studied here proved to be the result of multiple fermentations, long before the first year under investigation, 1974. From the first slight references to their appearances, in the late 19th century, to the applause —as well as to the criticism— that has been on their work during the period under investigation, when they are being compared to the leaders of the Greek as well as of the world intellect, it becomes clear that their critique has run a course with gradual visible changes to treat them as appreciable voices of modern Greek literature. A rich and heterogeneous critical reception of women’s poetry has now been formed, at least regarding ten to fifteen female authors, who, being constantly active, are valued in various ways. But also, there is a sufficient bibliography on others, who are part of Greek women’s poetry as well.
Description
Βιβλιογραφία: σ. 853-905
Creative Commons License
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές