Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Permanent URI for this community
Browse by
Browsing Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης by Advisor "Γιακουμακάτος, Ανδρέας, 1955-"
Results 1 - 3 of 3
Results Per Page
Sort Options
Item Embargo Etant Donnes : η αντίπαλη παράταξη και τα σύστοιχα τετράγωνα συμφιλιώνονται : η δημιουργική πράξη στο τελευταίο έργο του Marcel DuchampΔαμηλάτη, Κρυστάλλη Ε. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Το 1969, ακριβώς ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Marcel Duchamp και όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, το Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας θα παρουσιάσει στο κοινό το έργο Δεδομένα: 1ον Ο καταρράχτης· 2ον Το φωταέριο (Étant Donnés: 1ο la chute d’eau, 2ο le gaz d’éclairage), το οποίο ο Duchamp δούλευε με άκρα μυστικότητα για δύο δεκαετίες (1946-1966). Η εγκατάσταση μικτής τεχνικής αποτελείται από ένα μικρό δωμάτιο με μια κλειδωμένη ξύλινη πόρτα με δύο μικρές τρύπες για τα μάτια. Μέσα από τις τρύπες φαίνεται ένα φωτισμένο τοπίο με μια γυμνή γυναίκα ανδρείκελο η οποία κρατά στο αριστερό χέρι μια λάμπα φωταερίου και είναι ξαπλωμένη με ανοιχτά τα πόδια σ’ ένα στρώμα από ξερά κλαδιά. Δεδομένου ότι από το 1923 ο Duchamp καλλιεργούσε τον μύθο ότι εγκατέλειψε την τέχνη για το σκάκι, η αποκάλυψη του έργου θα αναστατώσει τους καλλιτεχνικούς κύκλους. Ο Duchamp δεν είχε λοιπόν εγκαταλείψει ποτέ την τέχνη ενώ ο αναμφισβήτητα οπτικός χαρακτήρας των Δεδομένων ερχόταν σε αντίφαση με τη γνωστή αντι-οφθαλμοκεντρική στάση του εκκεντρικού δημιουργού της Κρήνης (Fountain) και πατέρα της εννοιολογικής τέχνης. Συνεπώς, η προοπτική του Duchamp όσον αφορά τη δημιουργική διαδικασία χρειάζεται επανεκτίμηση καθώς δεν εξαντλείται στο αντι-καλλιτεχνικό, αντι-οφθαλμοκεντρικό μανιφέστο των ready-made(s). Με αφετηρία τα ready-made(s), η παρούσα εργασία επανεξετάζει την έννοια της δημιουργικής διαδικασίας στο έργο του Marcel Duchamp και στη συνέχεια με σημείο αναφοράς τα Δεδομένα επιχειρεί ν’ αντιληφθεί το πώς αυτή συναρθρώνεται στον χώρο του μουσείου, τον κατεξοχήν χώρο συνάντησης του παρατηρητή με το έργο τέχνης προτείνοντας μας μια νέα φιλοσοφία παρουσίασης και πρόσληψης της τέχνης. Η εργασία διαρθρώνεται σε έξι ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρακολουθούμε τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας του Duchamp μέσα στον χρόνο. Στη δεύτερη με αφορμή την Κρήνη επανεξετάζουμε το ready-made, το έμβλημα του εικονοκλάστη Duchamp. Διαπιστώνουμε ότι ο χρόνος αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση του ready-made και των ζητημάτων που θέτει. Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται τα Δεδομένα, το τελευταίο έργο του καλλιτέχνη με το οποίο απευθύνεται στο ιδανικό κοινό του, τις επερχόμενες γενιές. Η εγκατάσταση φαίνεται πως ήταν στρατηγικά σχεδιασμένη από τον ίδιο να ανατρέψει μετά τον θάνατό του τις μέχρι τότε θεωρίες για το σύνολο της καλλιτεχνικής του παραγωγής και φυσιογνωμίας. Στην τέταρτη ενότητα επιχειρούμε να διεισδύσουμε στη φιλοσοφία της τέχνης του Duchamp μέσω του σύντομου κειμένου του «Η Δημιουργική Πράξη» («The Creative Act») αντλώντας παράλληλα από διάφορα άλλα κείμενα που περιέχουν απόψεις του για την καλλιτεχνική δημιουργία ως μια πράξη που απαιτεί οπωσδήποτε τη συμμετοχή του παρατηρητή για την ολοκλήρωσή της. Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση του Duchamp με τον θεσμό του μουσείου, τον χώρο δηλαδή όπου συνήθως ολοκληρώνεται η δημιουργική πράξη από τον παρατηρητή. Το έκτο και τελευταίο κεφάλαιο επιχειρεί να αναδείξει το νέο καθεστώς ορατότητας που εγκαθιδρύουν με στρατηγικό τρόπο τα Δεδομένα στον χώρο του μουσείου. Στη θέση του μουσείου ως χώρου παθητικής θέασης της τέχνης, ο Duchamp προτείνει με τα Δεδομένα ένα περιβάλλον διάδρασης όπου το ίδιο το κοινό γίνεται ταυτόχρονα δημιουργός του έργου τέχνης αλλά και οργανικό κομμάτι του το οποίο υπόκειται στο ίδιο μέγεθος εξονυχιστικής παρατήρησης με το γυμνό της εγκατάστασης. Με αυτόν τον τρόπο, ο καλλιτέχνης εκθέτει αλλά και ανατρέπει μοναδικά τις παραδοσιακές μουσειακές τακτικές και συνήθειες.Item Open Access Κατοικείν άνευ κτίζειν; Το SUPERSTUDIO, οι κριτικές ουτοπίες και ο επαναπροσδιορισμός του αντικειμένου της αρχιτεκτονικής (1966-1973)Παπούλια, Χριστίνα Γ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Η εργασία εξετάζει το Superstudio ως κίνημα της ριζοσπαστικής πρωτοπορίας που γεννήθηκε στην Ιταλία αλλά αφορούσε τον αρχιτέκτονα και το ρόλο του στο παρόν και το μέλλον και την ανάγκη επανανοηματοδότησης της αρχιτεκτονικής ως βασικής συνθήκης της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 εν μέσω εξεγέρσεων στη Φλωρεντία, μία ομάδα φοιτητών και αρχιτεκτόνων με το όνομα Superstudio επιχείρησε να προσεγγίσει το ζήτημα της ανάγκης επαναπροσδιορισμού του αντικειμένου της αρχιτεκτονικής μέσω μιας διανοητικής, εικαστικής και όχι οικοδομικής διαδικασίας. Η αντίδραση στη συντηρητική προσκόλληση του Πανεπιστημίου αλλά και της ίδιας της πόλης της Φλωρεντίας στο Μοντέρνο ως ξεπερασμένου τρόπου προσέγγισης της αρχιτεκτονικής και στη μετατροπή του αρχιτέκτονα σε κατασκευαστή των σχεδίων μεγάλων ιδιωτικών οικοδομικών επιχειρήσεων οδήγησε στην έκθεση Superarchitettura που διοργανώθηκε μαζί με την ομάδα Archizoom στην Πιστόια το 1966. Πρόκειται για το μανιφέστο ενός βραχύβιου αλλά ιδιαιτέρως επιδραστικού ριζοσπαστικού κινήματος στην αρχιτεκτονική που επιδίωξε να στηλιτεύσει τον ακραίο και άκρατο Μοντερνισμό και όχι μόνο: “Superarchitettura, is the architecture of superproduction, of superconsumption, of superinduction to superconsumption, of the supermarket, of superman and super-petrol.” Με επιρροές από τους Καταστασιακούς, τη Φαινομενολογία και τη Σχολή της Φρανκφούρτης οι Ιταλοί αρχιτέκτονες εξετάζουν με ιδιαίτερη οξύτητα, κυνισμό και κριτική στάση το ζήτημα της ουτοπίας αλλά και το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η αρχιτεκτονική. Κατασκευάζουν κριτικές ουτοπίες και αποσύρονται (προσωρινά) από το κτίζειν προκειμένου να επιδοθούν σε ένα εποικοδομητικό σκέπτεσθαι περί του κατοικείν. Αντιλαμβάνονται το σχέδιό τους όχι σαν τρισδιάστατο μοντέλο μιας πραγματικότητας που θα αποκτήσει σάρκα και οστά μέσω της προσαρμογής της κλίμακας, αλλά σαν οπτικοποίηση μιας κριτικής αντιμετώπισης του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού ως φιλοσοφικής υπόθεσης, ως μέσο προς τη γνώση, ως κριτικό υπάρχειν, ως σκέπτεσθαι περί του κατοικείν άρα και κατοικείν.Item Restricted access Σύγχρονη αρχιτεκτονική και υπαίθρια ακουστικά κελύφηΜπούσια - Αλεξάκη, Αικατερίνη Γ. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2019)Τα υπαίθρια ακουστικά κελύφη είναι αρχιτεκτονικές κατασκευές που τοποθετούνται σε δημόσιους ανοιχτούς χώρους με σκοπό να στεγάσουν μουσικές εκδηλώσεις. Ο κτιριακός τύπος των μουσικών κελυφών προκύπτει ως εξέλιξη των μουσικών στεγάστρων που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ευρώπη και στην Αμερική κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα. Στην παρούσα εργασία εξετάζονται επιλεγμένα μουσικά στέγαστρα και ακουστικά κελύφη που συνεισφέρουν στην κατανόηση της ιστορικής εξέλιξης των χώρων υπαίθριων μουσικών εκδηλώσεων από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η εργασία αποσκοπεί επιπλέον στο να αναδείξει της σημασία της ολιστικής προσέγγισης του ακουστικού σχεδιασμού στην αρχιτεκτονική υπαίθριων χώρων ακροατηρίων. Τα μουσικά στέγαστρα και ακουστικά κελύφη μελετώνται βάσει της αρχιτεκτονικής και ακουστικής τους ποιότητας, των κατασκευαστικών χαρακτηριστικών τους αλλά και των ιστορικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων που οδήγησαν στην καθιέρωση των συγκεκριμένων κτιριακών τύπων.