Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Permanent URI for this community
Browse by
Browsing Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης by Author "Δαμηλάτη, Κρυστάλλη Ε."
Results 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Embargo Etant Donnes : η αντίπαλη παράταξη και τα σύστοιχα τετράγωνα συμφιλιώνονται : η δημιουργική πράξη στο τελευταίο έργο του Marcel DuchampΔαμηλάτη, Κρυστάλλη Ε. (Μεταπτυχιακή εργασία, 2022)Το 1969, ακριβώς ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Marcel Duchamp και όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, το Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας θα παρουσιάσει στο κοινό το έργο Δεδομένα: 1ον Ο καταρράχτης· 2ον Το φωταέριο (Étant Donnés: 1ο la chute d’eau, 2ο le gaz d’éclairage), το οποίο ο Duchamp δούλευε με άκρα μυστικότητα για δύο δεκαετίες (1946-1966). Η εγκατάσταση μικτής τεχνικής αποτελείται από ένα μικρό δωμάτιο με μια κλειδωμένη ξύλινη πόρτα με δύο μικρές τρύπες για τα μάτια. Μέσα από τις τρύπες φαίνεται ένα φωτισμένο τοπίο με μια γυμνή γυναίκα ανδρείκελο η οποία κρατά στο αριστερό χέρι μια λάμπα φωταερίου και είναι ξαπλωμένη με ανοιχτά τα πόδια σ’ ένα στρώμα από ξερά κλαδιά. Δεδομένου ότι από το 1923 ο Duchamp καλλιεργούσε τον μύθο ότι εγκατέλειψε την τέχνη για το σκάκι, η αποκάλυψη του έργου θα αναστατώσει τους καλλιτεχνικούς κύκλους. Ο Duchamp δεν είχε λοιπόν εγκαταλείψει ποτέ την τέχνη ενώ ο αναμφισβήτητα οπτικός χαρακτήρας των Δεδομένων ερχόταν σε αντίφαση με τη γνωστή αντι-οφθαλμοκεντρική στάση του εκκεντρικού δημιουργού της Κρήνης (Fountain) και πατέρα της εννοιολογικής τέχνης. Συνεπώς, η προοπτική του Duchamp όσον αφορά τη δημιουργική διαδικασία χρειάζεται επανεκτίμηση καθώς δεν εξαντλείται στο αντι-καλλιτεχνικό, αντι-οφθαλμοκεντρικό μανιφέστο των ready-made(s). Με αφετηρία τα ready-made(s), η παρούσα εργασία επανεξετάζει την έννοια της δημιουργικής διαδικασίας στο έργο του Marcel Duchamp και στη συνέχεια με σημείο αναφοράς τα Δεδομένα επιχειρεί ν’ αντιληφθεί το πώς αυτή συναρθρώνεται στον χώρο του μουσείου, τον κατεξοχήν χώρο συνάντησης του παρατηρητή με το έργο τέχνης προτείνοντας μας μια νέα φιλοσοφία παρουσίασης και πρόσληψης της τέχνης. Η εργασία διαρθρώνεται σε έξι ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρακολουθούμε τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας του Duchamp μέσα στον χρόνο. Στη δεύτερη με αφορμή την Κρήνη επανεξετάζουμε το ready-made, το έμβλημα του εικονοκλάστη Duchamp. Διαπιστώνουμε ότι ο χρόνος αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση του ready-made και των ζητημάτων που θέτει. Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται τα Δεδομένα, το τελευταίο έργο του καλλιτέχνη με το οποίο απευθύνεται στο ιδανικό κοινό του, τις επερχόμενες γενιές. Η εγκατάσταση φαίνεται πως ήταν στρατηγικά σχεδιασμένη από τον ίδιο να ανατρέψει μετά τον θάνατό του τις μέχρι τότε θεωρίες για το σύνολο της καλλιτεχνικής του παραγωγής και φυσιογνωμίας. Στην τέταρτη ενότητα επιχειρούμε να διεισδύσουμε στη φιλοσοφία της τέχνης του Duchamp μέσω του σύντομου κειμένου του «Η Δημιουργική Πράξη» («The Creative Act») αντλώντας παράλληλα από διάφορα άλλα κείμενα που περιέχουν απόψεις του για την καλλιτεχνική δημιουργία ως μια πράξη που απαιτεί οπωσδήποτε τη συμμετοχή του παρατηρητή για την ολοκλήρωσή της. Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση του Duchamp με τον θεσμό του μουσείου, τον χώρο δηλαδή όπου συνήθως ολοκληρώνεται η δημιουργική πράξη από τον παρατηρητή. Το έκτο και τελευταίο κεφάλαιο επιχειρεί να αναδείξει το νέο καθεστώς ορατότητας που εγκαθιδρύουν με στρατηγικό τρόπο τα Δεδομένα στον χώρο του μουσείου. Στη θέση του μουσείου ως χώρου παθητικής θέασης της τέχνης, ο Duchamp προτείνει με τα Δεδομένα ένα περιβάλλον διάδρασης όπου το ίδιο το κοινό γίνεται ταυτόχρονα δημιουργός του έργου τέχνης αλλά και οργανικό κομμάτι του το οποίο υπόκειται στο ίδιο μέγεθος εξονυχιστικής παρατήρησης με το γυμνό της εγκατάστασης. Με αυτόν τον τρόπο, ο καλλιτέχνης εκθέτει αλλά και ανατρέπει μοναδικά τις παραδοσιακές μουσειακές τακτικές και συνήθειες.