Η Ζωγραφική Απεικόνιση και η Θεωρητική Τεκμηρίωση της Γυναικείας Ταυτότητας στην Όψιμη Ιταλική Αναγέννηση: Γυναίκες της Αριστοκρατίας, Βιβλικές και Ιστορικές Μορφές, οι Γυναικείες Μορφές του Michelangelo: Κοινοί Τόποι
Title in english
The Pictorial Representation and Theoretical Documentation of the Female Identity in the High Italian Renaissance: Women of the Aristocracy, Biblical and Historical Figures, Michelangelo's Female Figures: The Common Ground
Embargo lift
2025-10-29T09:17:00Z
Type
Πτυχιακή εργασία
Bachelor (ΒΑ) Thesis
Bachelor (ΒΑ) Thesis
Date
2024-10-04
Author
Advisor
Examining Committee
Ντενίση, Σοφία
Ρούσσου, Βαρβάρα
Ρούσσου, Βαρβάρα
Studio Director
Academic Institution
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Athens School of Fine Arts
Athens School of Fine Arts
Department
Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης
Department of Art Theory and History
Department of Art Theory and History
Division
Studio
Category
Master of Arts Program
Keywords in english
Cinquecento, Italian Renaissance, Female depiction, Gender stereotypes, Decorum, Aristocratic ethos, Biblical and historical figures, Disegno-colorito, Michelangelo's androgynous style
Abstract
Μέσα από την εικαστική του αναπαράσταση, το γυναικείο φύλο ορθώνεται ως μία ετερότητα που έχει διαμορφωθεί από την ανδρική θέαση και ερμηνεία. Το εν λόγω πόνημα πραγματεύεται τη γυναικεία εξεικόνιση στη ζωγραφική τέχνη της όψιμης Αναγέννησης, με σκοπό να αναδείξει πώς οι άνδρες δημιουργοί, θεατές και μελετητές αντιμετώπιζαν τη θηλυκότητα και τη γυναικεία μορφή εκείνη την εποχή και πώς αυτή η οπτικοποίηση προέκυψε από τις κρατούσες απόψεις για τη θέση της γυναίκας και τα έμφυλα στερεότυπα που κυριαρχούσαν τη δεδομένη χρονική περίοδο. Για το σκοπό αυτό, προχώρησα στη διαλογή ζωγραφικών έργων αναγνωρισμένων καλλιτεχνών της αναγεννησιακής ζωγραφικής (τέλη 15ου-16ος αι.), στα οποία εξεικονίζονται κυρίες της αριστοκρατίας, βιβλικά και ιστορικά παραδείγματα, καθώς και γυναικείες μορφές που ενσαρκώνουν την έννοια του ωραίου και του ερωτισμού. Τα ζωγραφικά αυτά έργα αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της γυναικείας παρουσίας στο πεδίο της ιστορίας και της κοινωνικής ζωής, αντικατοπτρίζοντας ένα σύνολο αξιών και ιδιοτήτων που ορίζονταν σύμφωνα με τις κρατούσες αντιλήψεις για το γυναικείο φύλο. Ακόμη, μέσα από τα πορτρέτα αναδεικνύονται πρότυπα γυναικείας ομορφιάς και εικαστικές συμβάσεις (decorum) που ακολουθούν τους κανόνες ευπρέπειας και την κοινωνική νόρμα της εποχής, ενώ, συγχρόνως, τεκμηριώνουν την αντίληψη της γυναικείας φιγούρας ως αντικείμενο θέασης και αισθητικής απόλαυσης. Προς επίρρωση της προσωπικής μου έρευνας και καταγραφής, κρίθηκε αναγκαία η μελέτη πρωτογενών πηγών (πραγματειών, βιογραφιών καλλιτεχνών, λογοτεχνικών διαλόγων) στις οποίες εντοπίζονται περιγραφές και αναλύσεις των έργων που αναδεικνύουν μία έμφυλη ορολογία, καθώς και κυρίαρχες ιδέες για τη γυναικεία μορφή τόσο στην εικαστική όσο και στην κοινωνική της πραγμάτωση. Στο πλαίσιο αυτό, καθίσταται φανερό πώς οι συγκεκριμένες ιδιότητες, με τις οποίες τα ανδρικά υποκείμενα ενδύουν τη θηλυκότητα, συνδέονται ως ζωγραφικές ποιότητες (disegno-colorito) με τις δύο κυρίαρχες καλλιτεχνικές σχολές της ιταλικής Αναγέννησης: τη σχολή της Φλωρεντίας και τη σχολή της Βενετίας. Τέλος, αξιοποιώντας το παράδειγμα των ανδρόγυνων μορφών του Michelangelo, καταδεικνύεται πώς συνδέονται τα έμφυλα χαρακτηριστικά με το εικαστικό ιδίωμα του καλλιτέχνη και σε ποιο πλαίσιο οι γυναικείες φιγούρες αφομοιώνουν στοιχεία αρρενωπότητας με σκοπό να συνδεθούν με αντιλήψεις μεγαλοπρέπειας και δύναμης.
Abstract in english
Through its visual depiction, the female gender is presented as an otherness that has been shaped by male viewing and interpretation. This paper deals with the representation of women in cinquecento painting, with the aim of highlighting how male creators, viewers and scholars treated femininity and the female form at that time and how this visualization arose from the prevailing views about the position of women and the gender stereotypes that dictated the way of thinking that period of time. For this purpose, I proceeded to select paintings by recognized artists of the Renaissance painting (late 15th-16th century), in which not only ladies of the aristocracy and biblical and historical examples, but also female figures that embody the concept of beauty and eroticism are depicted. These paintings are representative examples of women's presence in the field of history and social life, reflecting a set of values and qualities that were defined according to the prevailing conceptions of the female gender. Furthermore, through the portraits, standards of female beauty and visual conventions (decorum) that follow the rules of decency and the social norm of their time are highlighted, while, at the same time, the perception of the female figure as an object of viewing and aesthetic enjoyment is documenting. In order to support my personal research and recording, it was deemed necessary for me to study primary sources (treatises, artist biographies, literary dialogues) in which descriptions and analyses of visual works that indicate a gendered terminology are spotted, as well as dominant ideas about the female form both in visual and in its social realization. Within this framework, it becomes evident how the specific qualities, through which male subjects “clothe” femininity, are associated as painting qualities (disegno-colorito) with the two dominant schools of arts of the Italian Renaissance: the Florentine school and the Venetian school. Finally, utilising the example of Michelangelo's androgynous figures, it is demonstrated how gendered characteristics are connected to the artist's visual idiom and in what context the female figures assimilate elements of masculinity in order to be associated with notions of majesty and power.
Description
Creative Commons License
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International