Χαρβαλιάς, Γιώργος, 1956-Παπάς, Δημήτρης Α.2023-09-132023-09-132022https://artia.asfa.gr/handle/artia/404Το παρόν κείμενο προσπαθεί να προσεγγίσει το έργο του Ρεναί (Alain Resnais) σε σχέση με τις έννοιες της μνήμης, του χρόνου και του εγκεφάλου, όπως προκύπτουν από το βιβλίο του Ντελέζ (Gilles Deleuze) για τον κινηματογράφο. Στο συγγραφικό αυτό έργο του Ντελέζ οι τρεις παραπάνω έννοιες συμβαδίζουν με μια πρωτευούσης σημασίας άλλη έννοια για τον Ντελέζ, εκείνη της δυνητικότητας. Η δυνητικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στον τρόπο που προσεγγίζεται ο χρόνος και η διάρκεια, όπως κληροδοτείται από τα θεωρητικά αναπτύγματα του Μπερξόν (Henri Bergson) και καλλιεργείται στο ντελεζιανό σχήμα των κρυστάλλων, όσο και στον σύγχρονο τρόπο κατανόησης της λειτουργίας του εγκεφάλου. Υπό αυτές τις συνιστώσες, εξετάζονται τουλάχιστον δύο ταινίες του Ρεναί. Η πρώτη περί πτωση είναι η ταινία Πέρυσι στο Μάριενμπαντ, η προσέγγιση της οποίας επιχειρείται υπό το θεωρητικό σχήμα του Μπερξόν για το χρόνο, τον ανεστραμμένο κώνο, και τους δυο τύ πους άμεσης χρονοεικόνας που συνάγονται από αυτόν: τα «στρώματα του παρελθόντος» και οι «αιχμές του παρόντος». Θα δειχθεί πως η σχηματική αυτή προσέγγιση του χρόνου και των τύπων χρονοεικόνων ορίζουν τους τρεις πρωταγωνιστές στο παιχνίδι ενθύμησης που εξελίσσεται στην ταινία. Η δεύτερη ταινία που εξετάζεται έχει τίτλο Σ' αγαπώ, Σ' αγαπώ. Στην ταινία αυτή το ζήτημα της μνήμης σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που προσεγγίζεται ο εγκέφαλος από τον Ντε λέζ, τόσο μέσω της στάσης του Μπερξόν όσο και μέσω των θέσεων του Στίβεν Ρόουζ (Steven Rose). Ο Ντελέζ απομακρυνόμενος από μια «κλασική» άποψη η οποία λαμβάνει τον εγκέφαλο ως ένα γραμμικό, ντετερμινιστικό σύστημα, προκρίνει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε ένα πλαίσιο πιθανοκρατικό, ορίζοντας παράλληλα έναν τρόπο οργάνωσης των, σύγχρονων για εκείνον, κινηματογραφικών ταινιών. Υπό ένα τέτοιο σκεπτικό, το ζήτημα της μνήμης ξεφεύγει από μια λειτουργία αντιστοίχισης μνημονικών ιχνών και καταγραφών, για να σχετιστεί με τις έννοιες της δυνητικότητας και της επινόησης, παράγοντας παράλληλα ένα αίτημα διανοητικής ενεργοποίησης και συμμετοχής από το θεατή.38elΑναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 ΔιεθνέςΧρόνοςΜνήμηΧρονο-εικόναΚινηματογράφοςΜεταπτυχιακή εργασίαTimeMemoryTime-imageCinemaGilles DeleuzeHenri BergsonAlain Resnais