Χανδρής, Παντελής, 1963-Μανγιώλη, Μαρία Ν.2023-01-242023-01-242022https://artia.asfa.gr/handle/artia/374επικοινωνία βοηθάει οργανισμούς να αλληλεπιδρούν για να φέρουν εις πέρας βασικές λειτουργίες. Η παραγωγή ήχου είναι ένας από τους πιο βασικούς τρόπους επικοινωνίας και άρρηκτα συσχετισμένη με τη μεταφορά πληροφορίας. Κάνοντας φωνητική για αρκετά χρόνια και γνωρίζοντας, νοητά μόνο, τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν τραγουδάμε, άρχισα να αναρωτιέμαι πώς ακριβώς πραγματοποιείται αυτή η λειτουργία. Μελέτησα πληθώρα φωνητικών οργάνων και τη λειτουργία τους, και δημιούργησα σχέδια αυτών των οργάνων. Αυτό με οδήγησε να ερευνήσω διαφόρων ειδών καλέσματα και τρόπους επικοινωνίας. Κατέληξα να μελετάω τη συμπεριφορά των κητοειδών (φαλαινών), τα τραγούδια τους και πώς αυτά είναι καθοριστικά για την επιβίωση τους. Από όλα τα είδη που μελέτησα, επέλεξα τη Μεγάπτερη (Megaptera novaeangliae) για συνεχίσω την έρευνα μου. Η Μεγάπτερη ανήκει στα Μυστακοκήτη (Mysticeti) ή αλλιώς Μπαλαινοφόρα κήτη (Baleen whales). Συμπεριλαμβάνεται στα είδη με τα πιο πολύπλοκα και μελωδικά τραγούδια/καλέσματα και μπορεί να παράγει ήχο συνεχόμενα. Τα Μυστακοκήτη παράγουν ήχο με τη βοήθεια αέρα, ο οποίος περνάει από τους πνεύμονες και διασχίζει τον λάρυγγα δημιουργώντας δόνηση στις φωνητικές χορδές. Ο ήχος εισέρχεται στην υπερλαρυγγική φωνητική οδό, η οποία μπορεί να προσαρμοστεί έτσι ώστε να δημιουργήσει διάφορες αλλαγές στην ισχύ του ήχου. Το κάλεσμα αποτελείται από μοτίβα τα οποία οι φάλαινες επαναλαμβάνουν με συγκεκριμένη σειρά και ερμηνεύεται από όλα τα μέλη της ομάδας που βρίσκονται στις κοντινές περιοχές. Κάθε φορά που το κάλεσμα αλλάζει, τα μέλη ερμηνεύουν το καινούριο. Κάθε χρόνο εξαφανίζονται 10.000 με 100.000 είδη παγκοσμίως. Κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα οι Μεγάπτερες φάλαινες σχεδόν εξαλείφθηκαν εξαιτίας της εμπορικής φαλαινοθηρίας και ήταν ένα από τα πρώτα είδη που προστέθηκαν στη λίστα ειδών υπό εξαφάνιση το 1970. Με βάση αυτό άρχισα να σκέφτομαι πόσες γλώσσες, τρόποι επικοινωνίας και φωνές χάνονται. Πώς θα ήταν να ακούσουμε κάτι που την επόμενη μέρα δεν θα υπάρχει; Σχεδίασα ένα τρισδιάστατο μοντέλο του λάρυγγα της Μεγάπτερης, και του έδωσα τη μορφή αναλλοίωτου απολιθώματος (ταρίχευση/μουμιοποίηση, κατάψυξη κλπ.) Κατά τη διαδικασία αυτού του τύπου απολίθωσης, οι μαλακοί ιστοί/κατάλοιπα παραμένουν διατηρημένα σε πολύ καλή κατάσταση. Αφαιρείται ο λάρυγγας από το σώμα της φάλαινας και αυτό που απομένει είναι το φωνητικό όργανο ανίκανο να παράξει ήχο. Από αυτό μία προβολή του μοντέλου δημιουργείται, με αυτό να περιστρέφεται άψυχο σε έναν κενό χώρο ως επισήμανση της απώλειας. Παράλληλα επεξεργαζόμουν τα μοτίβα των τραγουδιών των φαλαινών από υποθαλάσσιες καταγραφές. Η βιοακουστική είναι μία πολύ χρήσιμη μέθοδος για την παρατήρηση και τη μελέτη μεγάλου εύρους ειδών. Κυρίως εφαρμόζεται στα Κητοειδή επειδή η πλειοψηφία των ειδών παράγει χαρακτηριστικούς ήχους μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής επίδειξης η οποία βοηθάει στην τοπικοποίηση (τοπική προσαρμογή) και στη συλλογή τροφής. Σχηματικά διέκρινα κάποιες ομοιότητες μεταξύ των μοτίβων των τραγουδιών και των συμβόλων της νευματικής σημειογραφίας, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την απόδοση της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής μέχρι την ανακάλυψη του πενταγράμμου. Στη νευματική σημειογραφία δεν χρησιμοποιούνται φθογγόσημα, τα οποία στο σύστημα του πενταγράμμου δηλώνουν συγκεκριμένους μουσικούς φθόγγους ανεξάρτητα από το τι προηγείται ή ακολουθεί. Τα νεύματα δεν αντιπροσώπευαν την τονικότητα ή τον ρυθμό, αλλά δήλωναν το διάστημα, το κατά πόσο δηλαδή έπρεπε να ανέβει ή να κατέβει η φωνή σε σχέση με τον προηγούμενο φθόγγο. Με αφορμή αυτές τις ομοιότητες, δημιούργησα τρισδιάστατα μοντέλα με τη μορφή συμβόλων, τα οποία βασίζονταν κατά μέσο όρο σχηματικά στα ίχνη των υποθαλάσσιων καταγραφών. Πρόκειται για εννιά ενότητες συμβόλων οι οποίες περιέχουν από τρία τμήματα η κάθε μία. Από αυτό παράγεται μία προβολή των μοντέλων τα οποία αιωρούνται στον χώρο. Τα δύο βίντεο παρουσιάζονται σε συνδυασμό με την ύπαρξη ήχου και μας βάζουν μέσα σε μία ιδιαίτερη κατάσταση. Βλέπουμε πράγματα παράδοξα, πράγματα που μορφολογικά δεν σχετίζονται, τα οποία όμως μιλάνε για το ίδιο πράγμα και παρουσιάζονται με τον ίδιο άυλο τρόπο.15elΑναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 ΔιεθνέςΕπικοινωνίαΠληροφόρησηΦάλαινεςΚητοειδήΠτυχιακή εργασία