Τρανός, ΝίκοςΣτυλιανίδου, Παναγιώτα2024-09-132024-09-132024-06-26https://artia.asfa.gr/handle/artia/568Με αυτό το έργο θέλησα να εμβαθύνω, με έναν τρόπο άμεσο και ευθύ, στη γλυπτική ως μια καλλιτεχνική πράξη με ισχυρά υλικό και τεχνικό χαρακτήρα. Πρωτίστως, θέλησα να αναμετρηθώ με τις προκλήσεις που εγείρει ένα τέτοιο πλησίασμα της γλυπτικής σήμερα, ως μια πρακτική δεμένη ισχυρά με τις διαστάσεις της υλικότητας και τεχνικής· να εξερευνήσω (όπως τόσες και τόσοι άλλοι, πριν από εμένα) τις δημιουργικές και κριτικές δυνατότητες μιας τέτοιας προσέγγισης. Αυτή η προτεραιότητα στην υλικότητα και την τεχνική σκόπιμο μοιάζει να τεθεί σε αντιδιαστολή με μια διαδεδομένη έμφαση στα κειμενικά και εννοιολογικά επίπεδα κατανόησης, μέσα από τα οποία τόσο συχνά πλησιάζονται τα έργα της τέχνης. Ασφαλώς, αυτό δεν σημαίνει πως απορρίπτω τη σπουδαιότητα των κειμένων και των εννοιών, το ρόλο των θεωρητικών ή ιδεολογικών κατασκευών, ευρύτερα των πολιτισμικών λόγων που πράγματι είναι αδιαχώριστοι από το πως τα έργα ιστορικά αναδίδουν τις δυναμικές σημασίες τους. Σημαίνει όμως ότι η ύλη και τα υλικά, με τα εγγενή τους γνωρίσματα και τις αδιόρατες δυνατότητες που ενέχουν, με τα μεταβαλλόμενα νοήματα που τα διαπνέουν καθώς η ιστορία διεξάγεται και τα πολιτισμικά συμφραζόμενα αλλάζουν – αυτή η παλλόμενη ύλη – συνιστά το επίκεντρο του έργου μου. Ανάμεσα στις αφετηρίες του έργου αυτού, μια που οφείλω να ξεχωρίσω είναι αυτή της αρχιτεκτονικής και της οικοδομικής διαδικασίας, απ’ τις οποίες το έργο δανείζεται αρχές σύνθεσης της δομής της ύλης. Ανάμεσα στις ερωτήσεις που έθεσα είναι το πως μπορούμε να δούμε το μπετόν, το κατεξοχήν υλικό μίας σύγχρονης οικοδομής (ιδιαίτερα στην Ελλάδα) και το σίδερο, τόσο πολύτιμο για το στατικό φορέα, στη σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική. Αυτό το ερώτημα με οδήγησε σε μια διερεύνηση γύρω από τη συμπεριφορά των υλικών και των διαφορετικών τρόπων που αυτά εκδηλώνουν την εργασιμότητά τους, στα διαφορετικά αυτά πεδία – της γλυπτικής και της αρχιτεκτονικής. Με οδήγησε επίσης σε μια εικασία και σε μια διερώτηση γύρω από τη σιγουριά με την οποία συζητούμε, γλύπτες μαζί και αρχιτέκτονες, ‘τον άνθρωπο’ ως μέτρο του κόσμου. Αυτό που αναζήτησα, ωστόσο, δεν ήταν το σώμα μιας τέχνης που στρέφεται μακριά από το ανθρώπινο. Η εικασία μου δεν είχε να κάνει με την ανακάλυψη μιας ‘μη-ανθρώπινης’ θέσης. Παρά τα ζητήματα που αναμφίβολα εγείρονται κάθε φορά που κάποιος ή κάποια επικαλείται τον άνθρωπο και την αλήθεια του, έχω επίσης στο νου μου τα λόγια του γλύπτη Ροντέν: “Μία τέχνη δεν είναι μία τέχνη γνήσια αν δεν ενέχει ως αίτημα την αλήθεια, πολύ περισσότερο από την αρμονία, τη συμμετρία ή την ισορροπημένη κατασκευή, ιδιότητες που από μόνες τους δεν οδηγούν παρά στον αισθητισμό και σε μία τέχνη διακοσμητικού χαρακτήρα.” Η καλλιτεχνική συμμετρία και αρμονία συχνά θεωρήθηκαν ομόλογες του ρητορικού τρόπου στον λόγο ή του ακαδημαϊσμού στην αρχιτεκτονική. Ο Ροντέν κατηγορήθηκε για το ατεκτονικό του ύφος, δηλαδή την μη – αρχιτεκτονική ένταξη των έργων του. Κι αυτό, ίσως επειδή ήξερε και ήθελε να τονίσει με το έργο του ότι η κίνηση προηγείται του μαρμάρου, η καθημερινότητα του μνημειακού ή σε μία τεχνικότερη γλώσσα, η ύπαρξη της ουσίας. Αυτή την αντίθεση υπογραμμίζει και ο Δανός Κίρκεγκωρ όταν μιλούσε στο αισθητικό επίπεδο, για την υπεροχή του χορευτή έναντι του αρχιτέκτονα – ο τελευταίος μπορεί να χτίζει οικοδομήματα που διατηρούνται περισσότερο από κάθε χορευτική σύνθεση, προορισμένη να διαρκέσει ελάχιστα. Ωστόσο η ανθρώπινη κίνηση, είναι πρότερη της αρχιτεκτονικής και τελικώς, θα αποβεί μακροβιότερη του οιουδήποτε αρχιτεκτονήματος. Λιγότερο λογισμένη ως ετυμηγορία του νου για τα πράγματα, και περισσότερο ως μουσική που βγαίνει απ’ τα σώματα, μια τέτοια – διαφεύγουσα – έννοια αλήθειας, μοιάζει ακόμη να προσφέρει ένα γνήσιο ζητούμενο της τέχνης. Αυτό το γλυπτό λοιπόν, που φέρει τον τίτλο «Η θέση του ανθρώπου», αναζητά την αλήθεια του, στη γυναικεία τούτη μορφή: στην αιώρηση, την πίστη και την αμφιβολία της, την αποδοχή, τη μέθεξη αλλά και τις ρωγμές της· τις πληγές, την αντοχή και την ευθραυστότητα της.11elAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 InternationalΓλυπτικήΥλικότηταΣυμμετρίαΣτατικότηταΑιώρησηΠτυχιακή εργασίαSculptureMaterialitySymmetryStabilitySuspension