Λαθούρη, ΙωάνναΑλεξοπούλου, Ιωάννα2024-12-062024-12-062024-03https://artia.asfa.gr/handle/artia/613Από τη δεκαετία του ’80 ως σήμερα η Κολομβιανή εικαστικός Doris Salcedo (1957-) παρεμβαίνει στους χώρους του μουσείου και του ευρύτερου αστικού ιστού για να φέρει στο προσκήνιο τις εμπειρίες θυμάτων πολιτικής βίας. Στο σύνολο των γλυπτών, των εγκαταστάσεων και των δημόσιων παρεμβάσεών της, που διακρίνονται για τη μεγάλη κλίμακά τους, τον περίτεχνο τρόπο παραγωγής τους και την ευαισθησία με την οποία αναφέρονται σε γεγονότα μαζικής βίας, ενσαρκώνεται η πεποίθησή της πως η κοινωνική και η αισθητική διάσταση του χώρου είναι αδιαχώριστες. Η παρούσα εργασία θέτει το παράδειγμα της Salcedo σε διάλογο με τη σκέψη του Γάλλου στοχαστή Jacques Rancière (1940-), φιλοσόφου που έχει συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση της αισθητικού χαρακτήρα των κοινωνικών ανισοτήτων. Μέρος της εικαστικής μεθοδολογίας της Salcedo αποτελεί η συλλογή μαρτυριών, η χρήση ομοειδών προσωπικών αντικειμένων, που ενίοτε τοποθετούνται σε ίσες αποστάσεις, το τρύπημα και το ράψιμο και η απόδοση ονόματος σε ανώνυμα θύματα. Η αξιοποίηση αυτών των τεχνικών δεν συνεισφέρει μόνο στη γνωστοποίηση των εμπειριών των θυμάτων αλλά και στην αμφισβήτηση καθιερωμένων αντιλήψεων. Οι νέες σχέσεις, υλικές και συμβολικές, που αναπτύσσονται μεταξύ των αντικειμένων και των υποκειμένων στα έργα της Salcedo είναι ιδιαίτερα εύληπτες στον παρατηρητή, αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό της προτίμησής της για τέχνες του τρισδιάστατου χώρου. Η έμφαση στη χωρική διάσταση που διακρίνει την πρακτική της, συνιστά σημείο επαφής με τη σκέψη του Rancière: για τον στοχαστή έργο της πολιτικής διαδικασίας και της τέχνης είναι η δημιουργία χώρων όπου επανορίζονται τα όρια του αισθητηριακά αντιληπτού. Η εξάπλωση της βίας στην Κολομβία και οι εικόνες που προβάλλονται στα εγχώρια ΜΜΕ οδήγησαν σύγχρονους εικαστικούς σαν τη Salcedo στην αναζήτηση νέων εικαστικών ιδιωμάτων που λειτουργούν αντισταθμιστικά ως προς την περιβάλλουσα βαρβαρότητα. Ο Rancière έχει αφιερώσει σημαντικό μέρος του έργου στη διερεύνηση των ποιοτήτων που καθιστούν ένα καλλιτεχνικό έργο κατάλληλο να αναφερθεί σε γεγονότα μαζικής βίας, όπως οι γενοκτονίες. Σχετικά με την κριτική που δέχονται συχνά τέτοια έργα, θεωρεί πως το ζήτημα είναι όχι εάν είναι πρέπον να αναπαρίστανται τέτοια γεγονότα αλλά τί βλέμμα δημιουργεί η εκάστοτε εικόνα για τα θύματα. Παρά την κριτική διάσταση της πρακτικής της και σε αντίθεση με άλλους σύγχρονους εικαστικούς, η Salcedo υιοθετεί απέναντι στην ικανότητα της τέχνης να σταματήσει τη βία μια στάση μετριοπαθή. Τα έργα της θέτουν τον θεατή σε προβληματισμό χωρίς να στοχεύουν στη μεταβίβαση συγκεκριμένων μηνυμάτων. Ως προς αυτό έρχεται σε συμφωνία με τη θέση του Rancière που υποστηρίζει πως μια κριτική τέχνη σήμερα είναι εκείνη που γνωρίζει πως δεν υπάρχει μια ευθεία σχέση μεταξύ των προθέσεων ενός καλλιτέχνη και την πολιτική κινητοποίηση του θεατή. Η εργασία στοχεύει στην ευρύτερη κατανόηση της πολιτικής λειτουργίας των σύγχρονων καλλιτεχνικών πρακτικών μέσω της ανάπτυξης ενός προβληματισμού πάνω σε ζητήματα που ανακύπτουν από τον διάλογο του έργου της Salcedo με τη σκέψη του Rancière.113elAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 InternationalΔιαφωνίαΜερισμός του αισθητούΠολιτική λειτουργίαΚολομβίαΛατινική ΑμερικήΒίαΜεταπτυχιακή εργασίαDoris SalcedoJacques RancièrePartage of the sensibleDissensusAesthetics and politicsViolenceLatin AmericaColombia